«Πώς πας σήμερα, είσαι δυνατός;» ρωτούσε προχθές το απόγευμα ο υπεύθυνος συνοικιακού γυμναστηρίου της Αθήνας έναν εκ των συχνών θαμώνων του, για να πάρει τη χαρακτηριστική απάντηση: «Καλά τώρα, ντόπερμαν…». H σκηνή προκάλεσε αυθόρμητο γέλιο στους παρευρισκομένους, καθώς ο συγκεκριμένος νέος είχε ήδη αποκτήσει τη φήμη του «φαρμακοποιού» ανάμεσα στους συναθλουμένους του. Την ίδια ώρα που διεγερτικά φάρματα, αναισθητικά και ορμόνες κάνουν… πρωταθλητισμό, στις γειτονιές εδώ και χρόνια νέα παιδιά «χτυπούν» ακόμη και ενέσεις για ζώα για να «χτίσουν» σώμα, γκρεμίζοντας το μέλλον τους. H ανθρώπινη ζωή πουλιέται και αγοράζεται τόσο εύκολα όσο και ένα κουτί αναβολικών με το πάτημα ενός πλήκτρου μέσα από το Διαδίκτυο. Στον αγώνα της νίκης ή της εξωτερικής εμφάνισης, υπάρχει σίγουρα ηττημένος…
Ξέφραγο αμπέλι είναι η Ελλάδα σε ό,τι αφορά τη διακίνηση και χρήση απαγορευμένων αναβολικών ουσιών, αλλά και άλλων, που αν και τυπικώς θεωρούνται νόμιμες, χορηγούνται σε «απαγορευτικές» για την υγεία δόσεις ή για χρήσεις πέρα από τις αναγραφόμενες στη συσκευασία τους. Αυτό παραδέχεται μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) κ. Δημήτριος Βαγιωνάς, καθώς, όπως επισημαίνει, ο οργανισμός διαθέτει μόνο τρεις (!) επιθεωρητές, οι οποίοι καλούνται να πραγματοποιήσουν ελέγχους στα καταστήματα, γυμναστήρια και φαρμακεία όλης της Αθήνας.
Μάλιστα, όπως τονίζει ο πρόεδρος του ΕΟΦ, στην επαρχία η κατάσταση είναι απελπιστική, αφού ο έλεγχος είναι ανύπαρκτος. Γι’ αυτό οι επιτήδειοι κάνουν πάντα έναν πρώτο «σταθμό» στην περιφέρεια, προτού διοχετεύσουν τα επικίνδυνα σκευάσματα στην αγορά της πρωτεύουσας. Και η αγορά αυτή, όπως φαίνεται από το ρεπορτάζ, είναι πολύ μεγάλη και συνεχώς γιγαντώνεται. Στο… παιχνίδι έχουν μπει καταστήματα «υγιεινής» διατροφής, γυμναστές και, σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και κριτές αγώνων μπόντι μπίλντινγκ, καθώς και γιατροί. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής (ΦΣΑ) κ. K. Λουράντο, φαρμακευτικά σκευάσματα τα οποία συνταγογραφούνται για συγκεκριμένες παθήσεις χρησιμοποιούνται από νέους οι οποίοι θέλουν να αποκτήσουν, γρήγορα και εύκολα, «γραμμωμένους» μυς. «Ο φαρμακοποιός, από τη στιγμή που κάποιος έρχεται με συνταγή γιατρού, δεν μπορεί να αρνηθεί να δώσει το φάρμακο που του ζητήθηκε» αναφέρει ο κ. Λουράντος. Προσθέτει βέβαια ότι, ακόμη και αν υπάρχουν συνάδελφοί του που παρανόμως χορηγούν τέτοια σκευάσματα, αυτοί αποτελούν εξαίρεση, καθώς «η συνταγή του γιατρού που λαμβάνεται για πολλά από αυτά τα φάρμακα φυλάσσεται υποχρεωτικά για δύο χρόνια από τον φαρμακοποιό, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου από τα αρμόδια όργανα».
Από τα πιο διαδεδομένα σκευάσματα στους αθλητικούς κύκλους είναι το «Deca-Durabolin» (δραστική ουσία ο ισχυρός αναβολικός παράγοντας ναδρολόνη), το οποίο κανονικά χορηγείται σε ενέσιμη μορφή, με συνταγή γιατρού, σε περιπτώσεις ηλικιωμένων, ατόμων που πάσχουν από οστεοπόρωση ή μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών με καρκίνο του μαστού. Οπως υπογραμμίζει ο κ. Λουράντος, «δεν είναι λίγοι όμως οι νέοι άνθρωποι που έρχονται και ζητούν το συγκεκριμένο σκεύασμα και μάλιστα έχοντας συνταγή γιατρού! Προσφάτως νεαρός ζήτησε δείχνοντας τη συνταγή να του δώσω το φάρμακο και μάλιστα να του κάνω και την ένεση, καθώς, όπως είπε, κάνει δύο ημερησίως, κάτι που φυσικά αρνήθηκα. Να σημειωθεί ότι σε ηλικιωμένα άτομα που έχουν ανάγκη τη συγκεκριμένη ουσία χορηγείται περίπου μία ένεση ανά 15 ημέρες». Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΦΣΑ, είναι κοινό μυστικό ανάμεσα στους φαρμακοποιούς ότι όποιος νέος ζητεί δόσεις των 200 mg θέλει να χρησιμοποιήσει το φάρμακο ως αναβολικό, αφού σε γενικά πλαίσια χορηγείται σε δόση των 50 mg.
Στα χέρια των επίδοξων υπεραθλητών, ένα φάρμακο που υπό κανονικές συνθήκες λαμβάνουν ασθενείς με προβλήματα του αναπνευστικού, όπως ο βρογχόσπασμος, μετατρέπεται και σε διεγερτικό. Πρόκειται για το Spiropent, το οποίο περιέχει τη δραστική ουσία Clenbuterol.
Ενα δυσεύρετο αλλά περιζήτητο σκεύασμα είναι και το Testoviron (ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη), το οποίο χορηγείται από τα φαρμακεία σε ενέσιμη μορφή. Οπως μας ανέφερε ο κ. Βαγιωνάς, αυτή τη στιγμή συντάσσεται από τον ΕΟΦ πρόταση προκειμένου φαρμακευτικά σκευάσματα που είναι πιθανόν να χρησιμοποιούνται ως αναβολικά να χορηγούνται από τα φαρμακεία όχι με απλή συνταγή αλλά με συνταγή ειδικού τύπου (όπως αυτή που χρειάζεται για τη λήψη ναρκωτικών ουσιών).
Στο τοπ 10 των δημοφιλέστερων «συνταγών» για ντόπινγκ περιλαμβάνονται ακόμη και φάρμακα που χορηγούνται σε άλογα, όπως το Winstrol. Πρόκειται για σκεύασμα που περιέχει την ουσία στανοζολόλη, η οποία αποτελεί ισχυρό αναβολικό παράγοντα. Τόσο οι υπερβολικές δόσεις τεστοστερόνης όσο και στανοζολόλης και ναδρολόνης (παράγοντες που δρουν όπως η τεστοστερόνη) συνδέονται, μεταξύ άλλων, με σοβαρές διαταραχές του φύλου, όπως ανάπτυξη τριχοφυΐας του προσώπου, βάθυνση της φωνής και διαταραχές της εμμήνου ρύσεως στις γυναίκες, καθώς και με στειρότητα και ανικανότητα στους άνδρες.
Ενα ακόμη αναβολικό ευρείας χρήσεως στους θαμώνες των γυμναστηρίων έρχεται από… μακριά. Στο εξωτερικό πρέπει να αναζητήσουν το ανδρογόνο Dianabol (methan drostanolone), ρωσικής…κοπής, καθώς και σε εκείνους που το «εισάγουν» παρανόμως για να κερδοσκοπήσουν εις βάρος της υγείας νέων παιδιών. Οσοι, δε, θέλουν το δημοφιλές αναβολικό στεροειδές Anavar (δραστικό συστατικό Oxadrolone) πρέπει να… φθάσουν ως την εξωτική Ταϊλάνδη.
Ο κατάλογος όμως είναι πολύ μακρύς και περιέχει δεκάδες άλλες ουσίες λιγότερο ή περισσότερο δημοφιλείς. Πολλές από αυτές περιέχονται ακόμη και σε συμπληρώματα διατροφής, τα οποία «πλασάρονται» ως αθώα, καθώς στη συσκευασία τους αναγράφονται στοιχεία όπως βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αμινοξέα. Ωστόσο, ακόμη και αυτές οι αβλαβείς ουσίες μπορεί να μετατραπούν σε άκρως βλαβερές, ανάλογα με τη δοσολογία τους. Στην αναγνωριστική επίσκεψή μας σε ένα κατάστημα συμπληρωμάτων διατροφής στο κέντρο της Αθήνας, η υπάλληλος πρότεινε μια «φόρμουλα 2 σε 1», όπως τη χαρακτήρισε, η οποία χαρίζει συγχρόνως μυϊκή μάζα, αλλά και ελάττωση του λίπους. Τη συνέστησε μάλιστα για άτομο που, όπως της αναφέραμε, έχει μόλις ξεκινήσει να αθλείται. Εκτός από τις υψηλές δοσολογίες βιταμινών, το προϊόν αυτό περιείχε περί τα 285 mg καφεΐνης στην ημερήσια δόση των 110 γραμμαρίων, τη στιγμή που δόσεις καφεΐνης άνω των 120-150 mg μπορούν να είναι βλαπτικές.
Το «δίχτυ» όμως απλώνεται και σε γυμναστήρια και κέντρα αδυνατίσματος, όπου, όπως αναφέρουν οι γνωρίζοντες, οι δοσοληψίες γίνονται «κάτω από το τραπέζι». Γυμναστές μάς είπαν ότι ακόμη και σε μεγάλες αλυσίδες γυμναστηρίων της Αθήνας κινούνται προμηθευτές, οι οποίοι εμφανίζονται ως πελάτες με στόχο να κερδίσουν την εμπιστοσύνη «αδαών» που θέλουν να αποκτήσουν γρήγορα και εύκολα το… ιδανικό σώμα. Ξεκινούν με τα «ελαφρά», όπως οι πρωτεΐνες, και στη συνέχεια, αν το «ψάρι» τσιμπήσει το δόλωμα, περνούν στα πιο «σκληρά». Και ως φαίνεται τα «ψάρια» είναι πολλά. Οπως λέει ο γυμναστής κ. N. Χούμας, «το 60% απ’ όσους κάνουν συστηματική προπόνηση κάνει χρήση αναβολικών. Εν αγνοία τους στην παγίδα πέφτουν και πολλοί έφηβοι. H εμπειρία δείχνει ότι περίπου 7 στους 10 ζητούν να λάβουν κάποια ουσία για να «φτιάξουν» σώμα. Αρκετοί δεν διστάζουν να πάρουν και βαριές ουσίες, καθώς οι επιτήδειοι τους διαβεβαιώνουν ότι «κανείς δεν έπαθε ποτέ τίποτε»».
H ζήτηση, όπως είναι επόμενο, είναι ακόμη μεγαλύτερη από παιδιά που παίρνουν μέρος σε αγώνες. Οπως σημειώνει ο παθολόγος και κλινικός φαρμακολόγος κ. Αν. Σπαντιδέας, «αν και στη χώρα μας δεν υπάρχουν συγκεκριμένες έρευνες που να αποτυπώνουν την κατάσταση, κάποιες μεμονωμένες καταγραφές μαρτυρούν ότι ακόμη και παιδιά που λαμβάνουν μέρος σε σχολικούς αγώνες κάνουν χρήση αναβολικών, ενώ το φαινόμενο παρατηρείται ακόμη εντονότερο σε εφήβους και νέους που κάνουν πρωταθλητισμό».
Υψηλή απόδοση χωρίς… παρατράγουδα υπόσχονται και οι δικτυακοί «πωλητές» τέτοιων σκευασμάτων. Μάλιστα, στο Διαδίκτυο γίνεται η μεγαλύτερη διακίνηση αναβολικών και άλλων τέτοιου τύπου σκευασμάτων. Μια πρώτη σύντομη αναζήτηση στο Internet μάς οδήγησε σε 61 ηλεκτρονικά καταστήματα που προμηθεύουν Dianabol. Μια δεύτερη μας έβαλε σε ένα «Steroid shop», δηλαδή κατάστημα στεροειδών, το οποίο πουλούσε το συγκεκριμένο ανδρογόνο σε τιμές ευκαιρίας (π.χ., 2.000 ταμπλέτες αξίας 861 δολαρίων αντί 700 δολαρίων). Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, το πάτημα ενός και μόνο πλήκτρου μάς έβαλε στον «κόσμο των στεροειδών», όπου μας υπόσχονταν το σώμα των ονείρων μας και μάλιστα χωρίς παρενέργειες. Οι καλές αγορές όμως απαιτούν καλό ψάξιμο. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας με έδρα τη Φλόριδα, ο «έξυπνος» αγοραστής παίρνει τέσσερα μπουκάλια σκευάσματος που επιταχύνει την παραγωγή της ανθρώπινης αυξητικής ορμόνης (Human Growth Hormone – HGH) πληρώνοντας μόνο τα τρία! Και μάλιστα οι πιστοί πρέπει να τρέξουν, καθώς υπάρχει ειδική καλοκαιρινή προσφορά. Το αφεντικό τρελάθηκε και δίνει τα προϊόντα με 60% έκπτωση (από 109,99 δολάρια μόνο 34,99)! Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της εταιρείας, οι «τυχεροί» που θα πάρουν το προϊόν θα εμφανίσουν βελτίωση σε τουλάχιστον 18 τομείς: εκτός από την αύξηση της μυϊκής μάζας, θα αποκτήσουν φοβερές σεξουαλικές επιδόσεις, θα εξαφανιστούν οι ρυτίδες τους και θα αποκτήσουν και πάλι το φυσικό χρώμα των μαλλιών τους…Ολοι οι ειδικοί με τους οποίους ήλθαμε σε επαφή συμφωνούν ότι το Διαδίκτυο αποτελεί και τη μεγαλύτερη «πληγή» σε ό,τι αφορά τη διακίνηση αναβολικών ουσιών.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων κ. N. Κατσαρό, τη λύση μπορούν να δώσουν μόνον ο αυστηρός έλεγχος και η αποκλειστική πώληση τέτοιων προϊόντων από φαρμακεία. «Ολα αυτά τα προϊόντα πρέπει να ελέγχονται πολύ αυστηρά ώστε να διασφαλιστεί ότι πωλούνται μόνον από φαρμακεία και με συνταγή γιατρού, όπως συμβαίνει στη Σουηδία και στη Δανία».
Αρχαίο ντόπινγκ αθάνατο
Τα… βοηθήματά τους είχαν όμως και οι αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αρχαία Ελλάδα. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα πολύχρονης έρευνας των φιλολόγων-ιστορικών κυρίας Ελένης Νικολαΐδου και κ. Χρ. Κάτσικα, η οποία βασίστηκε στο έργο δεκάδων αρχαίων ελλήνων συγγραφέων (Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Πλούταρχος, Γαληνός, Πίνδαρος, Αριστοτέλης, Παυσανίας, Λουκιανός, Δημοσθένης, Ξενοφών, Ισοκράτης, Ευριπίδης, Πλάτων, Ιπποκράτης κ.ά.) και αποτυπώθηκε προσφάτως σε βιβλίο με τον τίτλο «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα / Οι αθέατες πλευρές» (εκδόσεις Σαββάλας), η αρχή του ντόπινγκ χάνεται στα βάθη των αιώνων. Οπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στο βιβλίο:
* Οι γνωστοί «παιδοτρίβαι» και οι «διαιτητικές συνταγές» τους θεωρούνταν απαραίτητα βοηθήματα των αθλητών. Ειδικές δίαιτες είχαν προταθεί για τους ασκούμενους, όπως π.χ. η κατανάλωση πολλών σύκων, φρούτων με μεγάλη συγκέντρωση σακχάρου που παρέχει ενέργεια.
* Τον 6ο π.X. αιώνα οι αθλητές προσπαθούσαν να βελτιώσουν την απόδοσή τους τρώγοντας διάφορα είδη κρέατος. Αναφέρεται ότι οι άλτες χρησιμοποιούσαν κρέας κατσίκας, οι παλαιστές, οι σφαιροβόλοι και οι ακοντιστές κρέας ταύρου αναμεμειγμένο με χοιρινό λίπος κτλ. (δηλαδή, πλημμύρα ζωικών πρωτεϊνών).
* Το εκχύλισμα δενδρολίβανου χρησιμοποιείτο ως θερμαντικό πριν από τα γυμνάσια.
* Οι αθλητές έτρωγαν επίσης ολόκληρα τα κοκόρια που νικούσαν σε αγώνες σε μια προσπάθεια λήψης της άφθονης τεστοστερόνης του νικητή κόκορα.
Οι διανοούμενοι της εποχής μάλιστα, όπως επισημαίνεται στο βιβλίο, καυτηρίαζαν τις συνέπειες του πρωταθλητισμού.
Ο Αριστοτέλης περιγράφει την παραμόρφωση του προσώπου των αθλητών, οι οποίοι μοιάζουν πλέον με ζώα, λόγω της ειδικής δίαιτας στην οποία υποβάλλονταν για αύξηση της μυϊκής τους μάζας.
Ο Γαληνός υποστηρίζει ότι ο πρωταθλητισμός είναι άσκηση νόσου και όχι υγείας.
Ο Φιλόστρατος (2ος αι. π.X.) στο έργο του «Περί γυμναστικής», αφού παραδέχεται ότι οι γιατροί βοηθούσαν σημαντικά την προετοιμασία των αθλητών, μας πληροφορεί ότι οι μάγειροι παρασκευάζουν για τους αθλητές ψωμί καρυκευμένο με χυμό μήκωνος της υπνοφόρου (φυτό από το οποίο παράγεται το όπιο).
Ο Πλίνιος ο νεότερος (1ος και 2ος αι. μ.X.) αναφέρει ότι οι έλληνες δρομείς έπιναν αφέψημα ενός φυτού με σκοπό να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα και να μπορέσουν έτσι να αντέξουν σε μακρότερης διάρκειας αγώνες.
