Οι σειρές από τους κίτρινους τσιμεντόλιθους που «φυτεύει» ο ισραηλινός στρατός στην Μπέιτ Λάχια και στο Χαν Γιουνίς αποτελούν το νέο όριο μεταξύ ζωής και θανάτου για τους Παλαιστινίους της Λωρίδας της Γάζας.
Τα τσιμεντένια ορόσημα τοποθετούνται περίπου 300 μέτρα μπροστά από την κίτρινη γραμμή που προβλέπει η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο τη στενή λωρίδα γης που απέμεινε στους Παλαιστινίους μετά την αναδίπλωση του ισραηλινού στρατού.
Υποτίθεται πως με τη δημιουργία αυτής της νέας «ζώνης ασφαλείας» θα αποτραπούν επιθέσεις της Χαμάς, όπως εκείνη που στοίχισε τη ζωή ενός ισραηλινού στρατιώτη και προκάλεσε σκληρά αντίποινα στα μέσα της περασμένης εβδομάδας με βομβαρδισμούς που σκότωσαν μέσα σε μία ημέρα περισσότερους από 100 Παλαιστινίους, ανάμεσά τους δεκάδες παιδιά.
«Να συμμορφωθούν»
Η δυσανάλογη αντίδραση της κυβέρνησης Νετανιάχου κρίθηκε απολύτως δικαιολογημένη από τον πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος τόνισε πως δεν θα επιτρέψει να υπονομευτεί η κατάπαυση του πυρός. «Η Χαμάς είναι ένα μικρό κομμάτι της ειρήνης στη Μέση Ανατολή. Πρέπει να συμμορφωθούν. Αν φερθούν καλά, θα είναι χαρούμενοι. Αν δεν φερθούν καλά, θα εξοντωθούν» είπε ο Τραμπ.
Ομως η κατάσταση δεν είναι τόσο απλή όσο την παρουσιάζει ο αμερικανός πρόεδρος. Από το βράδυ της περασμένης Πέμπτης το πυροβολικό και η αεροπορία του Ισραήλ βομβαρδίζουν πάλι το ανατολικό Χαν Γιουνίς προκειμένου να εξουδετερώσουν «πυρήνες τρομοκρατών που παρέμειναν πίσω από την κίτρινη γραμμή», αφήνοντας να εννοηθεί ότι υπάρχουν ακόμα σήραγγες που οδηγούν στα μετόπισθεν. Στην πραγματικότητα, η διπλή κίτρινη γραμμή εξελίσσεται σε ένα σύνορο που αντικατοπτρίζει τη νέα κατάσταση των πραγμάτων, μια εκεχειρία δίχως ειρήνη.
Κρίσιμα ζητήματα
Οι ασάφειες της συμφωνίας που επέβαλε ο Τραμπ (μέσω τριών διαφορετικών κειμένων τα οποία δεν φέρουν όλα τις υπογραφές του Ισραήλ και της Χαμάς) αφήνουν περιθώρια ερμηνειών σε μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα. Από τα χρονικά περιθώρια για την παράδοση των σορών των 11 ισραηλινών ομήρων που αναζητούνται από την ισλαμική οργάνωση κάτω από τα ερείπια, μέχρι τις προϋποθέσεις για τη μεταφορά της ανθρωπιστικής βοήθειας στον άμαχο παλαιστινιακό πληθυσμό. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το Ισραήλ πρότεινε να διανέμεται η ανθρωπιστική βοήθεια κατά μήκος της κίτρινης γραμμής, όμως προσέκρουσε στην άρνηση των ΗΠΑ και των αράβων συμμάχων τους. Ολοι αναγνωρίζουν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί με την έλευση του χειμώνα, όμως κάθε πλευρά επιχειρεί να επωφεληθεί από την κατάσταση για να δημιουργήσει τετελεσμένα στο έδαφος.
Κυρίαρχη δύναμη
«Η Χαμάς υπέστη βαρύτατες απώλειες, αλλά παραμένει η κυρίαρχη δύναμη στη Γάζα» είπε στο «Βήμα» ο Μίκαελ Μίλστιν, ένας από τους κορυφαίους ισραηλινούς αναλυτές για το Παλαιστινιακό, σημειώνοντας ότι το 85%-90% των διοικητών και των μελών της στρατιωτικής πτέρυγας Ιζεντίν αλ Κασάμ έχουν σκοτωθεί, το μεγαλύτερο μέρος του οπλοστασίου έχει χρησιμοποιηθεί ή καταστραφεί, όμως η οργάνωση κατάφερε να επιβιώσει λόγω της ιδεολογίας και της προσαρμοστικότητάς της στις νέες συνθήκες.
«Την 7η Οκτωβρίου 2023 διέθεταν 24 τάγματα. Ο ισραηλινός στρατός κατέστρεψε σχεδόν τα 22 και σκότωσε περίπου 25.000 μέλη της Χαμάς, όμως όσοι επέζησαν συνέχισαν να δρουν σε διμοιρίες και πυρήνες. Επίσης, στρατολόγησαν πολλές χιλιάδες νέα μέλη. Σήμερα έχουν 25.000-27.000 άτομα στη στρατιωτική πτέρυγα και δεκάδες χιλιάδες άλλους στην πολιτική» πρόσθεσε ο καθηγητής Μίλστιν, ο οποίος, πέραν της ακαδημαϊκής καριέρας ως επικεφαλής του τμήματος παλαιστινιακών μελετών στο Κέντρο Μεσανατολικών και Αφρικανικών Μελετών Μοσέ Νταγιάν στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, έχει διατελέσει επικεφαλής του τμήματος Παλαιστινιακών Υποθέσεων στη στρατιωτική αντικατασκοπεία (AMAN) και είναι συνταγματάρχης ε.α.
Η ψευδαίσθηση
«Σε σύγκριση με τις άλλες οργανώσεις στη Γάζα, δεν υπάρχει καμία που να μπορεί να τους ανταγωνιστεί. Η Ισλαμική Τζιχάντ και η Φατάχ είναι πολύ μικρές και πολύ αδύναμες» εκτιμά ο καθηγητής Μίλστιν.
«Με την έναρξη της εκεχειρίας η Χαμάς συνέτριψε τις λεγόμενες πολιτοφυλακές, φατρίες, συμμορίες – που είχαν ενισχυθεί στη διάρκεια του πολέμου, ορισμένες με τη βοήθεια του Ισραήλ –, όπως η φατρία Ντουγκμούς στη Γάζα, η Αμπού Σαμπάμπ στη Ράφα, η Αλ Μαζντά στο Χαν Γιουνίς. Δυστυχώς, πολλοί στο Ισραήλ είχαν την ψευδαίσθηση ότι οι φατρίες και οι συμμορίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια εναλλακτική απέναντι στη Χαμάς, να ενωθούν και να τη νικήσουν. Ημουν εξαρχής αντίθετος σε αυτή την ιδέα. Η κατάληξη ήταν η αναμενόμενη».
Το σενάριο
Δεν υπάρχει κενό στη λήψη των αποφάσεων, παρότι η Χαμάς έχασε πολλούς από τους ηγέτες της, εκτιμά ο Μίλστιν. Στη Γάζα είναι επικεφαλής δύο από τους πιο σημαντικούς ηγέτες της στρατιωτικής πτέρυγας, ο Ιζεντίν Χαντάντ και ο Ράεντ Σαέντ, οι οποίοι αποφασίζουν επίσης για τον έλεγχο της ανθρωπιστικής βοήθειας, την ανασυγκρότηση των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας και αρωγής.
«Κατά συνέπεια δεν μπορεί να γίνεται λόγος για εναλλακτική απέναντι στη Χαμάς, πρέπει να καταλάβουμε ότι η Χαμάς δεν πρόκειται να πάει πουθενά. Γνωρίζει ότι δεν μπορεί να επιστρέψει στην κατάσταση προ της 7ης Οκτωβρίου, αλλά πιστεύει ότι έχει τη δύναμη να ελέγχει τη Γάζα τους προσεχείς μήνες και χρόνια».
Ποιο θα ήταν λοιπόν το καλύτερο σενάριο για το Ισραήλ; «Λέω πάντα πως δεν υπάρχει καλύτερο σενάριο, αλλά λιγότερο κακό σενάριο» μας απάντησε ο ισραηλινός αναλυτής, ο οποίος βλέπει στον ορίζοντα τη «λιβανοποίηση» της Γάζας.
Οπως στον Λίβανο
«Η Χαμάς έχει ανακοινώσει ότι θα αποδεχτεί μια παλαιστινιακή τεχνοκρατική διακυβέρνηση, όμως θέλει να γίνει σαν τη Χεζμπολάχ, δηλαδή να υπάρχει μια επίσημη κυβέρνηση όπως στον Λίβανο, όμως στο παρασκήνιο να παραμείνει εκείνη ο πιο ισχυρός παίκτης στη Γάζα. Εμείς πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι στα σύνορα με το Σινά θα υπάρχει κάποια διεθνής δύναμη μέσω της οποίας οι Αμερικανοί θα επιβλέπουν και θα ελέγχουν τα πάντα και ότι το Ισραήλ θα μπορεί να επιτίθεται κάθε φορά που διαπιστώνει παραβίαση. Ακριβώς όπως γίνεται στον Λίβανο από τα τέλη του 2024, όπου υπάρχει συμφωνία κατάπαυσης πυρός αλλά επιτρέπεται στο Ισραήλ να επιτίθεται σχεδόν καθημερινά στη Χεζμπολάχ».
