Ταξίδι στον βυθό

Το κάλεσμα της θάλασσας

Η θάλασσα ήταν πάντοτε το δεύτερο σπίτι μου. Μεγαλώνοντας στις Κυκλάδες, έμαθα να κολυμπώ προτού καν περπατήσω. Θυμάμαι παιδί να κρατώ την ανάσα μου και να βουτώ στα κρυστάλλινα νερά της Σίφνου, ανακαλύπτοντας έναν μαγικό κόσμο κάτω από την επιφάνεια.

Από τότε με καλεί συνεχώς ο βυθός – μια σιωπηλή, υδάτινη αγκαλιά γεμάτη ομορφιά και μυστικά. Χρόνια αργότερα, με τη φωτογραφική μηχανή στο χέρι, ακολούθησα αυτό το κάλεσμα στα πέρατα του κόσμου, αποφασισμένη να απαθανατίσω σε εικόνες όσα με μάγεψαν ως παιδί.

Η σιωπή που μιλάει

Κάθε κατάδυση είναι ένα ταξίδι αισθήσεων που προσπαθώ να αποτυπώσω με τη φωτογραφική μου ματιά. Ο θόρυβος της καθημερινότητας σβήνει καθώς βυθίζομαι· το μόνο που ακούω είναι ο ρυθμικός παλμός της καρδιάς μου και οι απαλές φυσαλίδες της ανάσας μου.

Αυτή η υποβρύχια σιωπή δεν είναι κενό – είναι ένας καμβάς όπου η ψυχή γαληνεύει. Μέσα της νιώθω την καρδιά μου να συγχρονίζεται με τον παλμό της θάλασσας, σαν ο ωκεανός να μου ψιθυρίζει ιστορίες αιώνων.

Φως, χρώμα και συναίσθημα

Το φως παίζει διαφορετικά εδώ κάτω, δημιουργώντας οπτικά θαύματα που λαχταρώ να φωτογραφίσω.

Ακτίνες ηλιακού φωτός τρυπώνουν από την επιφάνεια και διαλύονται σε χιλιάδες σμαραγδένιες αποχρώσεις γύρω μου. Θυμάμαι μια πρωινή βουτιά σε μια απόμερη σπηλιά της Μήλου: οι ηλιαχτίδες διαπερνούσαν το σκοτάδι του νερού, ζωγραφίζοντας κυματιστές γραμμές στον αμμώδη βυθό. Ενιωθα πως αιωρούμαι μέσα σε έναν ναό από υγρό φως.

Εκείνες οι στιγμές που το γαλάζιο γίνεται διάφανο και το φως χορεύει στον βυθό κόβουν την ανάσα – μια ήρεμη, βαθιά συγκίνηση. Για τον φωτογράφο, τέτοιες σκηνές είναι δώρα πολύτιμα: η σιωπή γεμίζει με τον υποβρύχιο ήχο του νερού και τη λάμψη του φωτός και εγώ προσπαθώ με κάθε λήψη να μεταφέρω αυτή τη μαγεία στη φωτογραφία.

Ο κόσμος μέσα από τον φακό

Η ομορφιά που αντικρίζω κάτω από την επιφάνεια δεν μοιάζει με καμία άλλη – και κάθε θάλασσα προσφέρει μια ξεχωριστή εικόνα προς φωτογράφιση. Στον Ειρηνικό Ωκεανό, ανάμεσα σε κοράλλια με εκτυφλωτικά χρώματα και σμήνη τροπικών ψαριών, ένιωσα σαν να πετώ μέσα σε έναν ζωντανό πίνακα ζωγραφικής.

Σε μια κατάδυση στα νερά της Πολυνησίας είδα κοράλλια σε όλα τα σχήματα και χρώματα να απλώνονται σαν υποθαλάσσιοι κήποι, ενώ μικρά πολύχρωμα ψάρια γλιστρούσαν τριγύρω σαν κομφετί σε γιορτή. Κάθε τους κίνηση ήταν μια πανδαισία αποχρώσεων και εγώ στεκόμουν με τη μηχανή μου γεμάτη δέος, προσπαθώντας να απαθανατίσω αυτόν τον πολύχρωμο παράδεισο.

Αντίθετα, στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου, το τοπίο του βυθού είναι μίνιμαλ και αιθέριο. Λευκή άμμος, λείοι βράχοι, σμιλεμένοι από το νερό και ο αχνός ορίζοντας όπου ουρανός και θάλασσα ενώνονται σε ένα. Στη φωτογραφική μου σειρά «Sea Through» προσπάθησα να αποτυπώσω ακριβώς εκείνο το σημείο του ορίζοντα όπου σβήνει η διάκριση ουρανού και θάλασσας.

Εκεί το τοπίο γίνεται σχεδόν αφηρημένο, ονειρικό – σαν ένας πίνακας ζωγραφισμένος αποκλειστικά με αποχρώσεις του μπλε. Κάθε περιοχή του κόσμου έχει τον δικό της υποβρύχιο χαρακτήρα και για μια φωτογράφο αυτό σημαίνει ατελείωτες ευκαιρίες. Από τα τροπικά τιρκουάζ νερά μέχρι τα βαθιά μπλε του Αιγαίου, κάθε βυθός είναι ένα μοναδικό κάδρο γεμάτο χρώμα, φως και συναίσθημα.

Όσο γαλήνιος κι αν φαίνεται μερικές φορές, ο βυθός κρύβει μια τεράστια δύναμη που ο φωτογραφικός φακός καλείται να σεβαστεί. Νιώθεις αυτή τη δύναμη στα ρεύματα που σε παρασύρουν απαλά ή απότομα, θυμίζοντάς σου πως είσαι απλός επισκέπτης σε έναν κόσμο που δεν σου ανήκει.

Συνάντηση με γίγαντες

Σε μια αποστολή στον Ινδικό Ωκεανό, στα ανοιχτά της Ινδονησίας, κυνήγησα ένα παιδικό μου όνειρο: να κολυμπήσω και να φωτογραφίσω γιγαντιαία σαλάχια μάντα. Για ημέρες ταξιδεύαμε με ένα μικρό σκάφος αναζητώντας μια σκιά κάτω από το νερό.

Οταν τελικά ένα ζευγάρι μάντα εμφανίστηκε να αιωρείται μεγαλοπρεπώς στα βάθη, ένιωσα την καρδιά μου να χτυπά σαν τύμπανο. Βούτηξα γρήγορα με τη μηχανή στο χέρι και τα είδα να γλιστρούν αθόρυβα – τεράστια, ενώ εγώ φάνταζα τόσο μικρή δίπλα τους.

Τα ακολούθησα με δέος, προσπαθώντας ταυτόχρονα να διατηρήσω την ηρεμία μου για να τραβήξω καθαρές φωτογραφίες. Σε βάθος 15 μέτρων, με ισχυρά ρεύματα γύρω μας, βρέθηκα περικυκλωμένη από αυτά τα επιβλητικά πλάσματα. Κολυμπήσαμε μαζί για λίγα πολύτιμα λεπτά και ήταν σαν να πετούσα δίπλα σε αρχαίους θαλάσσιους αγγέλους.

Εκείνη τη στιγμή ένιωσα πόσο ευάλωτη αλλά και πόσο τυχερή ήμουν που βρέθηκα στον κόσμο τους. Η δύναμη του ωκεανού και των πλασμάτων του σε κάνει να συνειδητοποιείς πόσο μικρός είσαι – μα και πόσο προνομιούχος, όταν σου δίνεται η ευκαιρία να γίνεις μάρτυρας και φωτογράφος αυτού του θαύματος, έστω και για λίγο.

Ο φακός ως μυστικό μονοπάτι

Ο βυθός κρατά καλά κρυμμένα τα μυστικά του, όμως μέσα από τη φωτογραφική μου μηχανή καταφέρνω να αποτυπώσω ψήγματα αυτού του κρυμμένου κόσμου. Κάθε φορά που πατάω το κλείστρο κάτω από το νερό είναι σαν να κλέβω μια στιγμή από ένα αθέατο σύμπαν και να τη φέρνω στην επιφάνεια, ώστε να τη δουν κι άλλοι.

Νιώθω μεγάλη ευθύνη – αλλά και μεγάλη χαρά – που μπορώ να μοιραστώ όσα βλέπουν τα μάτια μου στο σκοτάδι του βυθού. Η φωτογραφία είναι η γέφυρά μου με αυτόν τον κόσμο: ο σύνδεσμος ανάμεσα σε εμένα και σε όσους δεν μπορούν να βουτήξουν μαζί μου.

Μέσα από τον φακό προσπαθώ να μεταφέρω στο κοινό μια ιδέα από την καθηλωτική ομορφιά που αντικρίζω κάτω από την επιφάνεια. Κάθε υποβρύχια λήψη είναι μια πράξη αποκάλυψης – φέρνει στο φως εικόνες και αισθήσεις που διαφορετικά θα έμεναν για πάντα αφανείς.

Τεχνικές δυσκολίες – Καλλιτεχνικές προκλήσεις

Δεν είναι πάντα εύκολο εγχείρημα: το νερό φιλτράρει τα χρώματα και το φως, δοκιμάζοντας τα όρια της τεχνικής μου και την υπομονή μου. Τα ζεστά χρώματα, όπως το κόκκινο και το κίτρινο, χάνονται όσο βαθαίνεις, αφήνοντας ένα μπλε πέπλο να κυριαρχεί στο τοπίο.

Συχνά χρειάζεται να προσαρμόζω τον εξοπλισμό και τις ρυθμίσεις μου ή να πλησιάζω πολύ κοντά στο θέμα για να αναδείξω τα αληθινά του χρώματα.

Οταν όμως καταφέρνω να απαθανατίσω εκείνη τη μαγική στιγμή – το παιχνίδισμα μιας ηλιαχτίδας πάνω σε ένα κοράλλι ή το βλέμμα ενός δελφινιού που περνάει αστραπιαία μπροστά από τον φακό, – ξέρω ότι κρατώ κάτι πολύτιμο στα χέρια μου. Είναι ένα κομμάτι του βυθού, ένα θραύσμα από το όνειρο που έζησα εκεί κάτω, και ανυπομονώ να το μοιραστώ με όλον τον κόσμο.

Η σιωπηλή ευγλωττία του βυθού

Η σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα είναι βαθιά και αρχέγονη και κάθε κατάδυση μου το θυμίζει έντονα. Μέσα στο νερό νιώθω σαν να επιστρέφω σε αρχικές μας ρίζες – τότε που η ζωή αναδύθηκε μέσα από τον ωκεανό. Η άνωση με αγκαλιάζει και νιώθω σαν να αιωρούμαι, λες και επιστρέφω σε μια μήτρα ασφάλειας.

Κάθε φορά που βυθίζομαι, αφήνω πίσω μου τη βαρύτητα της στεριάς, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οι έγνοιες της καθημερινότητας διαλύονται όπως διαλύονται οι ηλιαχτίδες στο νερό. Καθώς κοιτώ γύρω μου το παιχνίδι του φωτός και τις σκιές των ψαριών που χορεύουν, με κατακλύζει δέος αλλά και μια αίσθηση οικειότητας.

Είναι σαν να ανήκω κι εγώ, έστω για λίγο, σε αυτό το γαλήνιο βασίλειο της σιωπής και του μπλε. Υπήρξαν στιγμές που η συγκίνηση ήταν τόσο μεγάλη ώστε δάκρυα χαράς γέμισαν τη μάσκα μου – και ένιωσα πως γινόμουν ένα με το αλμυρό νερό γύρω μου. Αυτή η συναισθηματική ένταση είναι που θέλω να αντικατοπτρίζεται και στις φωτογραφίες μου: κάθε εικόνα να μεταφέρει μια στάλα από τον θαυμασμό και τη συγκίνηση που αισθάνεται ένας άνθρωπος όταν γίνεται ένα με τη θάλασσα.

Αναμνήσεις σε μπλε φόντο

Καθώς μοιράζομαι αυτές τις σκέψεις, φέρνω στο μυαλό μου δεκάδες στιγμές κάτω από την επιφάνεια. Θυμάμαι το βαθύ μπλε του Αιγαίου ένα ήσυχο δειλινό, την παιχνιδιάρικη συντροφιά ενός δελφινιού στα ανοικτά του Ειρηνικού και τον απόηχο από το μακρινό τραγούδι μιας φάλαινας.

Καθεμία από αυτές τις εμπειρίες μού έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα, διδάσκοντάς με ταπεινότητα, υπομονή και δέος μπροστά στο μεγαλείο της φύσης. Ο βυθός για εμένα δεν είναι απλώς ένας τόπος – είναι μια κατάσταση του νου και της καρδιάς. Κάθε φορά που αναδύομαι ξανά στο φως του ήλιου, νιώθω ανανεωμένη, σαν να κουβαλώ μέσα μου λίγη από τη δύναμη και την ηρεμία της θάλασσας.

Το υγρό βασίλειο της αυτογνωσίας

Κάθε ταξίδι στα βάθη του ωκεανού είναι μια προσωπική περιπλάνηση στα μυστικά της Γης, αλλά και μια εξερεύνηση του ίδιου μου του εαυτού. Στα σκοτεινά, ήσυχα βάθη, εκεί που ο χρόνος μοιάζει να σταματά, ανακαλύπτω ξανά και ξανά πόσα έχει να μας πει η φύση χωρίς να χρησιμοποιεί λέξεις.

Κάθε φωτογραφία που τραβάω εκεί κάτω είναι ένας φόρος τιμής σε αυτή τη σιωπηλή ευγλωττία του νερού. Κάθε φορά που κοιτώ τις εικόνες από τη σειρά «Sea Τhrough» – εκείνα τα μπλε τοπία όπου ουρανός και θάλασσα γίνονται ένα – θυμάμαι γιατί ξεκίνησα αυτό το ταξίδι με τη φωτογραφική μου μηχανή.

Επιστροφή με υπόσχεση

Άνθρωπος και θάλασσα έχουν μια σχέση αμφίδρομης αγάπης και σεβασμού. Κάτω από το νερό αισθάνομαι πόσο μικροί είμαστε μπροστά στην απεραντοσύνη του ωκεανού, αλλά και πόσο βαθιά συνδεδεμένοι είμαστε με αυτό το υγρό στοιχείο. Ίσως γι’ αυτό κάθε φορά που αποχωρίζομαι τον βυθό δίνω μια σιωπηλή υπόσχεση στον εαυτό μου ότι θα επιστρέψω.

Εκεί, στο απέραντο γαλάζιο, βρίσκω την ομορφιά, τη σιωπή, τη δύναμη και το φως που αναζητώ – και αυτά τα στοιχεία προσπαθώ να εμφυσήσω στις φωτογραφίες μου. Κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας βρίσκω κάθε φορά ένα κομμάτι του εαυτού μου και μέσω της τέχνης της φωτογραφίας μπορώ να το μοιραστώ με όλον τον κόσμο.