Ο Παναγιώτης Μητσομπόνος είναι ένας από τους πιο έμπειρους γελοιογράφους αλλά και δικαστικούς… σκιτσορεπόρτερ της χώρας. Με το πενάκι του μας έχει μεταφέρει τις σκηνές από πολύκροτες δίκες, έχει πλάσει χαρακτήρες που φιλοξενήθηκαν σε μεγάλες εφημερίδες, έχει αφήσει το χαρακτηριστικό ίχνος του στο μεγάλο λεύκωμα των ελλήνων σκιτσογράφων.

Γεννήθηκε στην Αμφισσα και σπούδασε γραφικές τέχνες στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Πέρυσι συνελήφθη επειδή έβγαλε μια φωτογραφία με το κινητό του μέσα στη δίκη για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου. Λίγο αργότερα αθωώθηκε. Πώς θα περιέγραφε ο ίδιος τον εαυτό του και την πορεία του;

Τα πρώτα σχέδια

Θυμάμαι πως μικρός έκανα συνέχεια σκίτσα. Η μητέρα μου τα πέταξε όλα, εκτός από ένα τετράδιο που βρήκα τυχαία χρόνια μετά. Διαπίστωσα με έκπληξη ότι, παρά τις σπουδές μου, συνέχιζα να σχεδιάζω τα ίδια «ανθρωπάκια». Ενιωσα μεγάλη περηφάνια για τα πρώτα μου σχέδια. Αν και κάναμε καλλιτεχνικά στο σχολείο και μόνο δυο άτομα στην τάξη σκιτσάραμε, «έπιανε το χέρι μας» όπως λέμε, το ότι υπήρχε Σχολή Καλών Τεχνών το έμαθα στην 5η Γυμνάσιου, όταν τυχαία πήγα για πρώτη φορά σε έκθεση ζωγραφικής. Ηταν μάλιστα στην Αμφισσα του ζωγράφου Θανάση Στεφόπουλου (1928-2012). Μεγάλος καλλιτέχνης, δάσκαλος και φίλος. Του χρωστάω πολλά! Με εντυπωσίασε και πήρα το θάρρος να του μιλήσω:

«Κι εγώ σκιτσάρω» του είπα.

Mου ζήτησε να δει δουλειά μου και του πήγα τα σκίτσα μου. Σας μεταφέρω τη στιχομυθία, σαν να τα έχω τώρα μπροστά στα μάτια μου:

– Α! Να δώσεις στη Σχολή Καλών Τεχνών.

– Τι είναι Σχολή Καλών Τεχνών;

– Nα σπουδάσεις ζωγραφική!

– Σπουδάζεται η ζωγραφική;

Από εκεί άλλαξε η ζωή μου.

Μια σειρά από έργα μου τα έκανα πάνω σε sous verres, που ακουμπάμε τα ποτήρια τις μπίρας. Ξεκίνησα από σκίτσα στα μπαρ. Η άλλη μου αγάπη είναι τα sketch books που κουβαλώ πάντα μαζί μου και σκιτσάρω στον δρόμο, στα καφέ, παντού ό,τι μου κάνει εντύπωση ή κρατάω σημειώσεις όταν μου έρθει κάτι στον νου για να μην το ξεχάσω. Επίσης ασχολήθηκα και ασχολούμαι με την εικονογράφηση εξωφύλλων βιβλίων σε εκδοτικούς οίκους, κειμένων και άρθρων σε περιοδικά.

Σκίτσο-μήνυμα του Π. Μητσομπόνου πάνω σε σουβέρ

Ο ντετέκτιβ Φιλ Πωτ

Στο κόμικ μπήκα στα βαθιά όταν άρχισε η συνεργασία μου με το περιοδικό «9», ένθετο στην «Ελευθεροτυπία». Κάθε εβδομάδα έπρεπε να παραδώσω ένα στριπάκι (strips: σύντομες ιστορίες, αυτοτελείς ή σε συνέχειες, με διαδοχικές εικόνες σε μια σειρά. Τα συναντούσες στις εφημερίδες). Ο πρώτος χαρακτήρας μου ήταν ο ντετέκτιβ Φιλ Πωτ, ένας ντετέκτιβ χωρίς υποθέσεις, με ντύσιμο Μεσοπολέμου να κυκλοφορεί στα σημερινά μπαρ των Εξαρχείων.

Το δύσκολο ήταν να έχεις μια ιστορία κάθε εβδομάδα. Οταν είχα την ιδέα ήταν εύκολο, όμως πολλές φορές ξεκινούσα με τις εικόνες και κάποια στιγμή μού ερχόταν κάτι (η ιδέα) και έτσι έκλεινα την ιστορία. Πρέπει να σας εκμυστηρευτώ ότι δεν ήταν και όλες επιτυχημένες… Οι περισσότερες ιστορίες ήταν ασπρόμαυρες, φτιαγμένες με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο στο χέρι (τότε δεν χρησιμοποιούσα υπολογιστή). Μολύβια σε ρυζόχαρτο, μελάνωμα στη φωτοτράπεζα και τα γκρίζα με ράστερ (raster: αυτοκόλλητα διαφανή φύλλα με κουκκίδες, τα οποία ξάκριζα με το κοπίδι). Τεχνική που πλέον έχει εκλείψει.

Η επόμενη σειρά με τίτλο «Μετά τα μεσάνυχτα», πάντα στο «9», είναι πιο σκοτεινή, πιο νυχτερινή, με ολοσέλιδες έγχρωμες ιστορίες – πάντα με φόντο τη νυχτερινή Αθήνα. Με αυτήν πέρασα και στην ψηφιακή επεξεργασία. Οι ιστορίες από τις πιο πάνω σειρές υπάρχουν συγκεντρωμένες σε δύο άλμπουμ.

Η πολιτική σάτιρα

Είμαι μέλος της Λέσχης Ελλήνων Γελοιογράφων. Παίρνω μέρος στις εκθέσεις και στις δραστηριότητες της Λέσχης. Τις γελοιογραφίες που κάνω τις ανεβάζω στο blog μου και στα Μέσα κι από εκεί μπορούν να τις πάρουν τα διάφορα sites. Δεν πληρώνομαι για τις γελοιογραφίες, άλλωστε πολύ λίγοι πληρώνονται πια.

Οσο για τη λογοκρισία, συνήθως τα μεγάλα Μέσα, που συνεργάζονται με διακεκριμένους γελοιογράφους, τις περισσότερες φορές αφήνουν τα «αιχμηρά» σκίτσα να περάσουν για να έχουν άλλοθι αντικειμενικότητας. Τελευταία μου δουλειά είναι η συμμετοχή μου με τέσσερα σχέδια μαζί με άλλους 20 σκιτσογράφους στο άλμπουμ «Μες στην Ελλάδα των Τεμπών». Ενας τόμος για το έγκλημα των Τεμπών με 75 έργα. Το άλμπουμ είναι από τις εκδόσεις ΚΨΜ και τα έσοδα θα πάνε για την ενίσχυση του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων «Τέμπη 2023».

Στα δικαστήρια

Η πρώτη επαφή μου με το δικαστικό σκίτσο ήταν όταν μου ζητήθηκε να σκιτσάρω στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Ηταν μια τεράστια εμπειρία και πρόκληση. Το σκίτσο στα δικαστήρια είναι δύσκολο, υπάρχει συναισθηματική φόρτιση που σε επηρεάζει. Προσπαθώ να πιάσω την ατμόσφαιρα της δίκης. Κάποιες φορές δεν είναι πολύ εύκολο να κάνεις τις φιγούρες γιατί δεν μένουν σταθερές. Κάνω πολλά γρήγορα σκίτσα και σε κάποια βγαίνει αυτή η ένταση της αίθουσας. Είναι φοβερό, γιατί από κάποια στιγμή και μετά ταυτίζεσαι με τη διαδικασία.

Στην αίθουσα τα πράγματα είναι έτσι: Πολλές φορές έχω εναντίον μου τους δικηγόρους υπεράσπισης των κατηγορουμένων, τους συγγενείς αλλά και κάποιους εισαγγελείς και προέδρους. Στην Ελλάδα απαγορεύεται στην αίθουσα η φωτογράφιση, η βιντεοσκόπηση και, τώρα τελευταία, η αυτόματη κειμενογράφηση μέσω υπολογιστή. Για το σκίτσο δεν προβλέπεται κάτι σαφές. Δεν απαγορεύεται, αλλά ούτε και ότι επιτρέπεται υπάρχει πουθενά στη νομοθεσία.

Οπότε εξαρτάται πάντα από την έδρα, αν θα πάρω το οκ. Φυσικά για κάποιες δίκες όσο λιγότερα βγαίνουν στα Μέσα τόσο καλύτερα… Οπότε εκεί βρίσκω τείχος. Οσο για τη σύλληψή μου στη δίκη του Ζακ ήταν δικό μου λάθος, γιατί συνηθισμένος από τη δίκη της ΧΑ, που επιτρεπόταν η φωτογράφιση, τράβηξα τρεις φωτογραφίες για να έχω μια εικόνα να σκιτσάρω και φυσικά έπεσαν να με φάνε. Η πρόεδρος δεν με ήθελε από την αρχή. Ελεγε «γίναμε Αμερική»…

Η ζωγραφική, το κόμικ, η εικονογράφηση είναι μοναχική διαδικασία. Κλείνεσαι στο εργαστήριο και παλεύεις με τα φαντάσματά σου. Τα τελευταία χρόνια όμως είμαι μέλος μιας ανοιχτής πολυπολιτισμικής ομάδας νέων παιδιών («Athens Live Drawing»), όπου βρισκόμαστε δυο φορές την εβδομάδα και σκιτσάρουμε (γρήγορα σκίτσα) γυμνά μοντέλα σε μονόλεπτες, δίλεπτες, πεντάλεπτες και δεκάλεπτες πόζες. Μάλιστα έχουμε κάνει και διάφορες εκθέσεις μαζί. Αυτό πολύ με ξεκουράζει και με φέρνει σε επαφή με νέους ανθρώπους. Μου θυμίζει τα φοιτητικά μου χρόνια.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ της Άμφισσας που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 19 Οκτωβρίου 2025.