Κορυφαίος σαξοφωνίστας και προτεινόμενος για δύο Γκράμι, ο Τσίκο Φρίμαν (Chico Freeman) είναι ιδιαιτέρως αγαπητός στο ελληνικό κοινό. Επιστρέφει στη σκηνή του Half Note Jazz Club, παρουσιάζοντας το προσωπικό του σχήμα Exotica Quartet, από την Παρασκευή 12 έως και τη Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου.
Για πέντε και πλέον δεκαετίες αποτελεί από τα πιο μεστά σαξόφωνα της τζαζ, ενώ εκτείνεται πολύ πιο πέρα από το jazz mainstream, αγκαλιάζοντας πολλές φορές τις μουσικές του κόσμου. Ομως, παρά τις κατά καιρούς αναζητήσεις του, ο Τσίκο Φρίμαν ενσωματώνει στον ήχο του όσο λίγοι όλη την πορεία της τζαζ ιστορίας, από τα blues στον Κόλμαν Χόκινς και από τον Τζον Κολτρέιν στη λάτιν τζαζ.
Προέρχεται από διάσημη μουσική οικογένεια του Σικάγο που είναι και η γενέτειρά του. Ο πατέρας του ήταν ο σαξοφωνίστας Φον Φρίμαν που έμεινε στην ιστορία σαν ένας θρύλος της τζαζ.
Ο Τσίκο Φρίμαν αφού πήρε masters στη μουσική άρχισε να ξεχωρίζει και να δοκιμάζει να παίζει διαφορετικά είδη από R&B και blues, μέχρι hard bop και αvant arde. Στη συνέντευξή του στο «Βήμα» μιλά για τη διαμονή του στην Ελλάδα, τη σχέση του με τον Μάικλ Τζάκσον και τα επόμενα σχέδιά του.
Για ένα διάστημα κατοικήσατε μόνιμα στην Ελλάδα. Ποιος ήταν ο λόγος που σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση;
«Πέρασα ουσιαστικό χρόνο ζώντας στην Ελλάδα, κυρίως στη Θεσσαλονίκη. Με τράβηξε εκεί η ομορφιά της χώρας, η ζεστασιά των ανθρώπων και η απίστευτη αίσθηση ιστορίας που νιώθεις παντού. Εκείνη τη στιγμή της ζωής μου χρειαζόμουν ένα μέρος που να μου επιτρέπει να επιβραδύνω, να συλλογίζομαι και να επανασυνδέομαι με τον εαυτό μου μακριά από τον ασταμάτητο ρυθμό των περιοδειών. Η Ελλάδα μου το έδωσε αυτό – χρόνο, χώρο, έμπνευση».
Ποια είναι η διαφορά, αυτή τη στιγμή, μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής;
«Η τζαζ γεννήθηκε στην Αμερική, δημιουργήθηκε από τους Αφροαμερικανούς και την αφροαμερικανική κουλτούρα, η Ευρώπη την αγκάλιασε και την εξέλιξε με τρόπο που αντανακλά την ευρωπαϊκή κουλτούρα περισσότερο τώρα από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Στις ΗΠΑ η τζαζ είναι στενά συνδεδεμένη με τις ρίζες της – μπλουζ, σουίνγκ, παράδοση και πειραματική – και αυτό είναι σημαντικό. Στην Ευρώπη το κοινό και οι μουσικοί συχνά προσεγγίζουν την τζαζ με πολλά από τα παραδοσιακά στυλιστικά όρια, αλλά έχουν προσθέσει περισσότερες από τις δικές τους πολιτισμικές επιρροές. Αυτή είναι η ομορφιά της τζαζ, η κύρια αρχή της είναι η αυτοέκφραση, και οι δύο είναι δημιουργικές. Απλώς προσφέρουν διαφορετικές ενέργειες και προοπτικές. Πάντα μου άρεσε να κινούμαι μεταξύ των δύο κόσμων επειδή με κρατά ανοιχτό, όπως και τις πολιτισμικές επιρροές από άλλα μέρη του κόσμου».
Από τις συνεργασίες σας όλα αυτά τα χρόνια τι έχετε κερδίσει;
«Κάθε συνεργασία διδάσκει κάτι – για τη μουσική, για τους ανθρώπους και για τον εαυτό σας. Εχω κερδίσει φιλίες, νέες προοπτικές και την κατανόηση ότι η μουσική είναι μια κοινή γλώσσα. Οταν συνεργάζεται κάποιος πραγματικά μαθαίνει να αφήνει πίσω του τον εγωισμό και να εμπιστεύεται τη στιγμή. Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορεί να λάβει ένας μουσικός και που προσφέρει αυτή η μουσική».
Πώς μπήκε το σαξόφωνο και η μουσική γενικότερα στη ζωή σας;
«Η μουσική ήταν πάντα στο σπίτι λόγω του πατέρα μου, του Φον Φρίμαν. Δεν με ώθησε ποτέ στη μουσική, αλλά έκανε το περιβάλλον ακαταμάχητο. Jam sessions και πρόβες στο σπίτι, μουσικοί που έρχονταν, ο ήχος του σαξοφώνου να γεμίζει τον αέρα. Στην αρχή έπαιζα πιάνο, μετά τρομπέτα και μετά ντραμς. Στο σαξόφωνο ήρθα αργότερα, σχεδόν φυσικά, σαν να με περίμενε το όργανο. Ο πατέρας μου με ενέπνευσε, αλλά η απόφαση ήταν τελικά δική μου. Ηθελα να βρω τη δική μου φωνή».
Εχετε περισσότερα από 40 άλμπουμ στο ενεργητικό σας ως αρχηγός και συμμετοχή σε εκατοντάδες άλλα. Πού βρίσκετε τη δύναμη να συνεχίσετε;
«Για μένα η μουσική δεν είναι δουλειά, είναι ζωή. Η δύναμή μου πηγάζει από την περιέργεια. Υπάρχει πάντα κάτι νέο να μάθω, κάποιος νέος ήχος να εξερευνήσω, κάποιο νέο συναίσθημα να εκφράσω. Οσο νιώθω εμπνευσμένος, θα συνεχίσω να δημιουργώ. Και όσο οι άνθρωποι θέλουν να ακούσουν, θα συνεχίσω με χαρά. Ο μόνος περιορισμός είναι η φαντασία σας».
Δουλέψατε με τον Μάικλ Τζάκσον. Τι είδους άνθρωπος ήταν;
«Ο Μάικλ ήταν απίστευτα συγκεντρωμένος, ευαίσθητος και προσανατολισμένος στη λεπτομέρεια. Στο στούντιο ήταν βαθιά μουσικός – άκουγε τα πάντα, ακόμα και την παραμικρή λεπτομέρεια. Αλλά ήταν επίσης ευγενικός, με σεβασμό και συνάμα περίεργος. Ηταν ανοιχτός σαν παιδί σε συνδυασμό με επαγγελματική ένταση. Η συνεργασία μαζί του ήταν μια υπενθύμιση του πόσο δυνατή μπορεί να είναι η αληθινή αφοσίωση».
Τι θα ακούσουμε στην Αθήνα;
«Θα έρθω με το project μου Chico Freeman Exotica. Συμμετέχουν ο Ρίτο Βέμπερ στα κρουστά, ο Χέιρι Κένζιγκ στο μπάσο, ο Αλεξ Γουίλσον στο πιάνο/πλήκτρα και εγώ στο σαξόφωνο και το μπάσο κλαρινέτο. Στην Αθήνα θα ακούσετε ένα μείγμα από το μουσικό μου ταξίδι – πρωτότυπες συνθέσεις, φόροι τιμής στους δασκάλους και στιγμές αυτοσχεδιασμού που συμβαίνουν μόνο τη στιγμή. Μου αρέσει να φέρνω το κοινό στη δημιουργική διαδικασία, να το κάνω να νιώσει μέρος της».
Τα επόμενα σχέδιά σας;
«Δουλεύω πάνω σε μια νέα ηχογράφηση που αναμένεται να κυκλοφορήσει την 1η Μαρτίου 2026, η οποία περιλαμβάνει πρότζεκτ που συνδυάζουν την τζαζ με παγκόσμιες επιρροές από την Αφρική και την Ασία. Επίσης, κάνω περιοδείες με διάφορα συγκροτήματα και αναπτύσσω νέες συνεργασίες. Πέρα από αυτό, συνεχίζω να συνθέτω, να διδάσκω και να εξερευνώ νέες κατευθύνσεις – προσπαθώντας πάντα να παραμένω ανοιχτός σε ό,τι θέλει να μου δείξει η μουσική».
