Αποστολή στις Κάννες, Γιάννης Ζουμπουλάκης

Με την προβολή της βελγικής ταινίας των αδελφών Ζαν Πιέρ και Λικ Νταρντέν «Νέες μητέρες» (Jeunes Meres) και της αμερικανικής «The mentalist» της Κέλι Ράιχαρτ, ολοκληρώθηκαν το βράδυ της Παρασκευής οι προβολές όλων των ταινιών του διαγωνιστικού τμήματος του 78ου φεστιβάλ των Καννών.

«Νεαρές μητέρες» (Jeunes Meres) των αδελφών Νταρντέν

Σήμερα Σάββατο 24 Μαίου το απόγευμα, η τελετή λήξης θα λάβει χώρα στην αίθουσα Λιμιέρ και κατά την διάρκεια της η Γαλλία ηθοποιός Ζιλιέτ Μπινός, ως πρόεδρος της φετινής κριτικής επιτροπής θα ανακοινώσει τα βραβεία μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της κριτικής επιτροπής.

Μια αναδρομή στις ταινίες που προβλήθηκαν θα μας φέρει μπροστά σε αρκετούς τίτλους που ενδέχεται να ακουστούν στα βραβεία. Φέτος ωστόσο, μια πρόβλεψη για τον μεγάλο νικητή της βραδιάς, την ταινία στην οποία θα δοθεί ο Χρυσός Φοίνικας, δείχνει δύσκολη. Κατά κάποιο τρόπο το σκηνικό μοιάζει με το περσινό όταν νικήτρια ταινία με τον Χρυσό Φοίνικα ήταν η «Anora» του Αμερικανού Σον Μπέικερ, που δεν ήταν ακριβώς το φαβορί, εφόσον δίπλα της υπήρχε η «Emilia Perez» του Γάλλου Ζακ Οντιάρ που τελικά κέρδισε δύο βραβεία.

Με δεδομένο το γεγονός ότι φέτος οι περισσότερες ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος ήταν καλές χωρίς όμως να υπάρξει κάποια που να προκάλεσε γενικό ενθουσιασμό, τα πράγματα φέτος γίνονται δυσκολότερα στις προβλέψεις. Κρίνοντας όμως από την υποδοχή των ταινιών από το κοινό και τους κριτικούς, όλα δείχνουν ότι κάποιοι τίτλοι δύσκολα θα απουσιάζουν από τα βραβεία. Στις παρακάτω γραμμές γίνεται μια αναφορά σε εκείνες που για διάφορους λόγους κέρδισαν τις εντυπώσεις και ανήκουν στις δημιουργίες που όλα δείχνουν ότι θα ξεχωρίσουν.

Το «Sirat» του Ολιβερ Λάξ ανήκει στις πιο παράξενες ταινίες που προβλήθηκαν στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα της φετινής διοργάνωσης. Με φόντο την έρημο του Μαρόκου ο Ισπανός σκηνοθέτης καταγράφει το οδοιπορικό ενός άντρα (Σέρχι Λόπεζ) που μαζί με τον γιο του αναζητεί την εξαφανισμένη κόρη του μαζί με μια παρέα λούμπεν που ζουν για το εδώ και τώρα ακούγοντας στη διαπασών rave μουσική. Ο αντισυμβατικός Ισπανός σκηνοθέτης είναι τεχνίτης της εικόνας και πολλές εικόνες αυτής της παράξενης υπαρξιακής περιπέτειας μένουν μαζί σου για πολύ αφότου τελειώσει. Δεν θα μας έκανε εντύπωση αν έκανε την μεγάλη έκπληξη κερδίζοντας ακόμη και τον Χρυσό Φοίνικα.

Εχοντας προβληθεί τις πρώτες μέρες της φετινής διοργάνωσης, η γερμανική ταινία εποχής «Ο ήχος της πτώσης» (Sound of falling) της Μάσα Σιλίνσκι έγινε αμέσως σινεφίλ θέμα, κυρίως για την κινηματογραφική φόρμα της. Η Σιλίνσκι ωθεί την υπομονή του θεατή στα όριά της αλλά ταυτόχρονα αποδομεί με τόλμη την κλασική κινηματογραφική αφήγηση για να μας μεταφέρει σε διάφορες περιόδους της Ιστορίας της Γερμανίας, από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι τις μέρες μας, μιλώντας με εικόνες που χαράσσονται βαθιά στη μνήμη για την θέση της γυναίκας. Κάποιο βραβείο θα το πάρει.

«Sound of falling» (Ηχος της πτώσης) της Μάσα Σιλίνσκι

Ο Ιρανός σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί δεν χρειάζεται συστάσεις. Ολο το κινηματογραφικό έργο του είναι μια υπόγεια αλλά καίρια κριτική στο σύστημα που επικρατεί στο Ιράν (το οποίο τον μισεί) και το «Ένα απλό ατύχημα» (It was just an accident) δεν αποτελεί εξαίρεση. Ξεκινώντας από μια ιστορία εκδίκησης, ο σκηνοθέτης του «Κύκλου», του «Offside» και του «Ταξί» καταφέρνει να φέρει τα πάνω – κάτω φτιάχνοντας ένα έργο Τέχνης που ενώ αρχικώς έχει την μορφή της ταινίας εκδίκησης, στην ουσία λέει ότι η αγάπη φαίνεται να είναι η μόνη λύση απέναντι σε κάθε πρόβλημα.

«Ένα απλό ατύχημα» (It was just an accident) του Τζαφάρ Παναχί

Δαιδαλώδης αλλά σεναριακά και οπτικά ευρηματικότατος, ο «Μυστικός πράκτορας» («O secreto agente») είναι η δεύτερη συμμετοχή στο επίσημο τμήμα του φεστιβάλ των Καννών του Βραζιλιάνου πρώην κριτικού κινηματογράφου νυν σκηνοθέτη Κλέμπε Μεντόνσα Φίλο. Με φόντο την έκρυθμη Βραζιλία του 1977, η ταινία εξετάζει τις επιπτώσεις που έχει η απόφαση ενός εξπέρ της τεχνολογίας (Βάλτερ Μούρα) να ξεφύγει από το σκοτεινό παρελθόν του και να βρει καταφύγιο στην γενέτειρά του. Κάποιο βραβείο θα το πάρει, δύσκολο όμως να κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα.

«Μυστικός πράκτορας» («O secreto agente») του Κλέμπε Μεντόνσα Φίλο

Πολιτική και τέχνη συμβαδίζουν στους «Αετούς της δημοκρατίας» (Eagles of the republic) του αιγυπτιακής καταγωγής Σουηδού σκηνοθέτη Ταρίκ Σαλέχ, δημιουργού της (επίσης βραβευμενης στις Καννες) ταινίας «Η συνομωσία του Καίρου». Με αυτή την πολύ έξυπνη δημιουργία ο Σαλέχ διαχειρίζεται τους δεσμούς Τέχνης – πολιτικής με βαρόμετρο τους συμβιβασμούς που ακόμα και ένας διάσημος σταρ (Φάρες Φαρες) πρέπει να κάνει προκειμένου να διατηρηθεί στην θέση όπου βρίσκεται. Ο Φάρες Φάρες μπορεί να «κτυπήσει» το βραβείο ερμηνείας.

«Αετοί της δημοκρατίας» (Eagles of the republic) του Ταρίκ Σαλέχ

Στην ταινία «Δύο κατήγοροι» (Two prosecutors) ο Ουκρανός δημιουργός Σεργκέι Λόσνιτσα (Το πρόσωπο της ομίχλης) χρησιμοποιεί μια τραγική ιστορία που έχει φόντο την σκληρή σταλινική εποχή της Σοβιετική Ένωσης του 1937 και μας ωθεί να σκεφτούμε πολύ έντονα το σήμερα. Με δεδομένο το τι συμβαίνει στις μέρες μας ανάμεσα στην Ρωσία και την Ουκρανία η η στιβαρή και στακάτη αυτή ταινία δύσκολα θα απουσιάζει από τις βραβεύσεις και να σημειωθεί ότι, στη μεγαλύτερη διάρκεια του φεστιβάλ κυριαρχούσε στην πρώτη θέση της καθημερινής βαθμολογίας των κριτικών στο περιοδικό Screen.

«Δύο κατήγοροι» (Two prosecutors) του Σεργκέι Λόζνιτσα

Βασισμένη στις προσωπικές αναμνήσεις της σκηνοθέτιδας της, Τσίε Χαγιακάβα, η ιαπωνική ταινία «Renoir» αφηγείται την ιστορία ενηλικίωσης μιας γιαπωνέζας που μεγαλώνει σε ένα «προβληματικό» σπίτι στη δεκαετία του 1980. Την ξεχωρίσαμε, κυρίως για την ερμηνεία της Γιούι Σουζούκι που με την έκφρασή της και μόνο, κυριολεκτικά σε σκλαβώνει. Άνετα διεκδικεί το βραβείο ερμηνείας.

«Renoir» της Τσίε Χαγιακάβα

Μια ακόμη ταινία του διαγωνιστικού προγράμματος που όλα δείχνουν ότι θα ακουστεί στα βραβεία (και πολύ πιθανόν αργότερα στα Οσκαρ) είναι η τελευταία δημιουργία του Νορβηγού σκηνοθέτη Γιοακίμ Τρίερ «Sentimental value» (Συναισθηματική αξία). Η «μπεργκμανικών αποχρώσεων» ταινία φωτίζει την σχέση αγάπης – μίσους ανάμεσα στην ηρωίδα της Ρενάτε Ρέινσβε που είναι διάσημη ηθοποιός και τον πατέρα της (Στέλαν Σκάρσγκαρντ), έναν ταλαντούχο σκηνοθέτη του κινηματογράφου ο οποίος θέλει να επιστρέψει στο σινεμά δουλεύοντας μαζί της (θυμίζουμε ότι η Ρέινσβε κέρδισε το βραβείο ερμηνείας στις Κάννες το 2021 για τον «Χειρότερο άνθρωπο του κόσμου», επίσης του Τρίερ).

«Sentimental value» (Συναισθηματική αξία) του Γιοακίμ Τρίερ

Τέλος, όπως ανέφερα στην χθεσινή ανταπόκριση, δεν είναι καθόλου απίθανο το ενδεχόμενο οι Βέλγοι αδελφοί Ζαν Πιέρ και Λικ Νταρντέν να γράψουν κεφάλαιο φέτος στο φεστιβάλ Καννών ως οι πρώτοι σκηνοθέτες στην ιστορία του θεσμού που κερδίζουν ένα τρίτο Χρυσό Φοίνικα. Με την τελευταία ταινία τους, «Νεαρές μητέρες» (Jeunes Meres) το ντουέτο Νταρντέν που το 1999 κέρδισε τον πρώτο του Χρυσό Φοίνικα με την «Ροζετά» και το 2005 τον δεύτερο με το «Παιδί», κατέθεσε μια άκρως επίκαιρη ταινία (με προοπτική εισιτηρίων) που εξετάζει πέντε περιπτώσεις κοριτσιών στην εφηβεία αναγκασμένων να λάβουν αποφάσεις για το μέλλον των παιδιών τους, τα οποία με δική τους επιλογή, τελικά γέννησαν. Ανεξαρτήτως Χρυσού Φοίνικα η ταινία δύσκολα θα απουσιάσει από τα βραβεία.