«Ενώ ο πρόεδρος Τραμπ την αποκαλεί «μέρα απελευθέρωσης», από την σκοπιά ενός απλού πολίτη είναι «μέρα πληθωρισμού»», δήλωσε ο Μπερντ Λάνγκε, πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου του Ευρωκοινοβουλίου αντιδρώντας στην επιβολή δεσμών 20% που ανακοίνωσε ο πρόεδρος Τραμπ την Τετάρτη το βράδυ. «Αυτά τα άδικα, παράνομα και δυσανάλογα μέτρα θα οδηγήσουν σε περαιτέρω κλιμάκωση των δασμών και σε οικονομικό πλήγμα για τις ΗΠΑ και ολόκληρο τον κόσμο». Ο Λάνγκε σύστησε στις «χώρες που μπήκαν στο στόχαστρο των δασμών να απαντήσουν με ενωμένο μέτωπο και να στείλουν σαφές μήνυμα στις ΗΠΑ για να τερματίσουν αυτή την τρέλα των δασμών».

Σύμφωνα με το σκεπτικό του Τραμπ, οι δασμοί θα αναζωογονήσουν την αμερικανική βιομηχανία και θα μειώσουν το εθνικό χρέος. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι θα αναστατώσουν το παγκόσμιο εμπόριο και θα προκαλέσουν υψηλότερο πληθωρισμό.

Τα αυθαίρετα μαθηματικά Τραμπ

Οι «αμοιβαίοι» δασμοί, που ξεκινούν από 10% και φθάνουν μέχρι σχεδόν 50%, υποτίθεται ότι επιβαρύνουν καθεμία από τις 60 χώρες στις οποίες επιβλήθηκαν με το μισό του κόστους που αυτή στοιχίζει στις ΗΠΑ. Για να υπολογίσει πόσο «στοιχίζει« κάθε χώρα στις ΗΠΑ, ο Τραμπ έκανε την εξής αυθαίρετη πράξη: διαίρεσε το ετήσιο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ (που αφορά τα αγαθά, όχι τις υπηρεσίες) με τα αγαθά που η συγκεκριμένη χώρα εξάγει στις ΗΠΑ. Για παράδειγμα, όσον αγορά την ΕΕ, διαίρεσε τα 235 δισ. δολάρια του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ το 2024 με τα 605 δισ. δολάρια εξαγωγών αγαθών από την ΕΕ στις ΗΠΑ την ίδια χρονιά το οποίο κάνει 39% και το διαίρεσε στα δυο για να επιβάλει τελικά δασμούς 20% στην ΕΕ. Πρόκειται για υπολογισμό που δεν βασίζεται σε κανέναν παραδεκτό οικονομικό τύπο.

Οι επιλογές της Ευρώπης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει εδώ και εβδομάδες την απάντησή της. Οι Ευρωπαίοι ελπίζουν ότι υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης και ότι θα έρθουν σε κάποια συμφωνία με την Ουάσιγκτον.

Εκτός του ευρωπαϊκού καταλόγου το μπέρμπον

Σε μια εβδομάδα, η Επιτροπή θα στείλει τον κατάλογο με τα αμερικανικά προϊόντα στα οποία σκέπτεται να επιβάλει δασμούς προκειμένου να τον εγκρίνουν τα 27 κράτη-μέλη πριν τα μέσα Απριλίου. Αντίθετα με αυτό που προβλεπόταν αρχικά, το μπέρμπον του Κεντάκι μάλλον δεν θα φιγουράρει στη λίστα καθώς Γαλλία, Ιταλία και Ιρλανδία πίεσαν – και πιστεύεται ότι πέτυχαν – την αφαίρεσή του λόγω της απειλής του Τραμπ να φορολογήσει με 200% το ευρωπαϊκό κρασί και άλλα αλκοολούχα ποτά.

Αντίποινα ή διαπραγμάτευση;

Για τους δασμούς 25% στα αυτοκίνητα, που ο Τραμπ ανακοίνωσε στις 26 Μαρτίου και τίθενται σε εφαρμογή σήμερα (3 Απριλίου) και τους δασμούς 20% στα ευρωπαϊκά αγαθά που ανακοίνωσε χθες, η Κομισιόν προετοιμάζει δύο έγγραφα που θα σταλούν στα κράτη-μέλη και στην Ουάσιγκτον στα μέσα Απριλίου, κατόπιν συνεννόησης με τους αρχηγούς κρατών των 27. Το πρώτο είναι μια λίστα των αντιποίνων που θα μπορούσαν να τεθούν σε εφαρμογή στα τέλη Απριλίου ή αρχές Μαΐου και το δεύτερο μια λίστα σημείων πιθανής διαπραγμάτευσης με την Ουάσιγκτον για να αρθούν οι δασμοί.

Όλες οι επιλογές βρίσκονται στο τραπέζι, σύμφωνα με την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Εκτός από τα αμερικανικά αγαθά, η ΕΕ θα μπορούσε να βάλει στο στόχαστρο και τις αμερικανικές υπηρεσίες επιβάλλοντάς τους φόρους ή περιορισμούς – και αυτό θα πλήξει σημαντικά τις ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, ως παραχωρήσεις προς την Ουάσιγκτον, η ΕΕ θα μπορούσε να αγοράζει περισσότερο αμερικανικό υγροποιημένο αέριο και στρατιωτικούς εξοπλισμούς ή να διευκολύνει τις αμερικανικές επιχειρήσεις που, σύμφωνα με τον Τραμπ, «τιμωρούνται» με υγειονομικούς περιορισμούς (πχ τρόφιμα) και κανονισμούς (πχ υψηλή τεχνολογία).

Το τέλος της παγκοσμιοποίησης;

Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι αναζητούν εμπορικούς εταίρους σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπως στην Ινδία, στη Νότια Αφρική, στο Μεξικό ή στη Μαλαισία. Παραδόξως, η απόσυρση των ΗΠΑ από το παγκόσμιο εμπόριο – την οποία μερικοί περιγράφουν ως «τέλος της παγκοσμιοποίησης» – επιταχύνει την εξάπλωση του ελεύθερου εμπορίου. Για παράδειγμα η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα πριν τρεις μέρες αποφάσισαν ενίσχυση των εμπορικών τους σχέσεων.

Σε ισχύ από το Σάββατο οι δασμοί Τραμπ

Οι ελάχιστοι δασμοί βάσης 10% που ανακοίνωσε την Τετάρτη ο Τραμπ θα τεθούν σε εφαρμογή αυτό το Σάββατο (5/4) ενώ οι υψηλότεροι «αμοιβαίοι» δασμοί στις 9 Απριλίου. Δασμούς βάσης 10% επέβαλε στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Τουρκία, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στη Βραζιλία, στην Κολομβία, στην Αργεντινή, στο Ελ Σαλβαδόρ, στη Σιγκαπούρη, στη Σαουδική Αραβία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Αλλά στις περισσότερες χώρες επέβαλε υψηλότερους δασμούς: 46% στο Βιετνάμ, 49% στην Καμπότζη, 36% στην Ταϊλάνδη, 31% στην Ελβετία, 32% στην Ταϊβάν και στην Ινδονησία. Στην Κίνα επέβαλε χθες δασμούς 34% που προστίθενται στο 20% που είχε επιβάλει πρόσφατα, φθάνοντας συνολικά το 54% στα κινεζικά προϊόντα.