Να κάνει ένα άλμα μεγαλύτερο από τη φθορά ζητούν από τον Αλέξη Τσίπρα κεντρικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία για να εξέλθουν το κόμμα και ο ίδιος από τη δύσκολη κατάσταση που βρίσκονται. Ο κ. Τσίπρας, εν μέσω εσωτερικών αναταράξεων, θέλει να κάνει αυτό το «άλμα προς τα εμπρός», ώστε να ξεφύγει από το πλαίσιο της εσωκομματικής εσωστρέφειας και να επικεντρωθεί αποκλειστικά στα αντιπολιτευτικά του καθήκοντα.
Εξάλλου, ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία είναι εγκλωβισμένος από την εκλογική ήττα πέρυσι τέτοιες μέρες σε μια εσωστρεφή κατάσταση που τον κρατάει πίσω ακόμα και στον τρόπο που ασκεί αντιπολίτευση. Παράλληλα, οι τελευταίες εξελίξεις και αποκαλύψεις με επίκεντρο τον Νίκο Παππά έχουν δημιουργήσει βαθύ ρήγμα στο εσωτερικό του κόμματος. Αυτό το ρήγμα αποτυπώθηκε και στην προ ημερών εξάωρη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης, αλλά και την εβδομάδα που πέρασε στις διάφορες συνάξεις στελεχών όλων των βαθμίδων της κομματικής πυραμίδας.
«Εγώ θα προχωρήσω μπροστά» λέει ο κ. Τσίπρας στους συνομιλητές του τις τελευταίες ώρες και δείχνει διάθεση να προκαλέσει και εσωτερικές ρήξεις με αλλαγή τμήματος της ηγετικής ομάδας. Αυτή η αποφασιστικότητά του ενισχύεται και από την αλλαγή των συσχετισμών στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, αλλά και τη στήριξη που έχει από μεγάλη ομάδα «πασοκογενών» που πλέον συντάσσονται μαζί του. Το βασικό στοιχείο για τον ίδιο είναι να προχωρήσει άμεσα το σχέδιό του για τον μετασχηματισμό και τη διεύρυνση του κόμματος. Ομως πλέον αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι στις αναλύσεις που γίνονται στο επιτελείο του μπαίνει – το υπερασπίζεται και ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης – και το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών.
Εκλογή προέδρου από τη βάση;
Tο κρίσιμο για τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία είναι κατά πόσο θα μπορέσει να εμπνεύσει ξανά πολίτες του προοδευτικού χώρου και πώς θα καταφέρει να αλλάξει το κλίμα υπέρ του. Ο κ. Τσίπρας καταλαβαίνει πολύ καλά, και το έχει εκμυστηρευτεί στους σταθερούς συνομιλητές του, ότι δεν έχει περιθώρια λαθών από εδώ και πέρα λόγω της πίεσης που δέχεται και της ανάγκης να υπάρξει ένα μεγάλο εσωκομματικό «big bang» – μια μεγάλη έκρηξη που θα συνεγείρει όχι μόνο την κομματική βάση, αλλά θα κινητοποιήσει ευρύτερες δυνάμεις.
Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Στο τραπέζι των συζητήσεων στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ επανέρχεται – ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός δεν μιλάει επ’ αυτού και άρα δεν το αποκλείει – η εκλογή του προέδρου του κόμματος από τη βάση. Το θέμα αυτό είχε κλείσει πριν από μήνες από τον κ. Τσίπρα με τη φράση ότι δεν χρειάζεται καμία εκλογή για να αποκτήσει κύρος ηγεσίας. Υπάρχει όμως η άποψη ότι με όλα όσα έχουν γίνει, με επίκεντρο την υπόθεση Παππά, χρειάζεται το «άλμα προς τα εμπρός». Και αυτό διότι τόσο στην Κοινοβουλευτική Ομάδα όσο και στο κόμμα το κλίμα εξακολουθεί να είναι βαρύ, ενώ σε σημαντικό τμήμα βρίσκουν απήχηση οι θέσεις των κ.κ. Νίκου Φίλη, Νίκου Βούτση και Πάνου Σκουρλέτη, αλλά και των «53+», που διαφωνούν με την προοπτική της δημιουργίας ενός αρχηγοκεντρικού και προσωκεντρικού κόμματος. Το επιχείρημα που κατατίθεται είναι ότι η άμεση εκλογή αρχηγού από τη βάση δύναται να κινητοποιήσει ευρύτερες δυνάμεις και να δώσει τη δυνατότητα σε απλούς ψηφοφόρους να συμμετάσχουν στην ανάδειξη της ηγεσίας, δίνοντας άλλον τόνο και μεταφέροντας το παιχνίδι από την κλειστή κομματική αρένα στο μεγάλο γήπεδο της κοινωνίας.
Κυριαρχεί το δόγμα «Τσίπρας ή χάος»
Ο κ. Τσίπρας, παρά τις πολλές ενστάσεις, τον προβληματισμό και τις διαφοροποιήσεις, παραμένει ισχυρός στο εσωτερικό του κόμματος. Δεν υπάρχουν τάσεις και δυνάμεις ουσιαστικής αμφισβήτησης και κυριαρχεί το δόγμα «Τσίπρας ή χάος».
Στο επιτελείο του όλοι σχεδόν αναγνωρίζουν τις ευαισθησίες των προσώπων που προέρχονται από τον χώρο του ΠαΣοΚ. Γι’ αυτό και αυτός φρόντισε να μιλήσει για «βρώμικο ’89», επιχειρώντας να κατευνάσει την οργή πολλών «πασοκογενών», κυρίως «ανδρεοπαπανδρεϊκών» που μετακινήθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, για την αναφορά του Νίκου Φίλη στην ΚΕΑ ότι η Αριστερά εκείνη την εποχή ήταν «δύναμη κάθαρσης».
Οι ισορροπίες με τους «πασοκογενείς» είναι λεπτές, όπως και με τις άλλες τάσεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως τους «53+», με τους συνοδοιπόρους και συμμάχους τους. Ο κ. Τσίπρας κατανοεί ότι εκτός από την αυτονόητη στήριξη ιστορικών στελεχών, όπως ο Γιάννης Δραγασάκης, επιβάλλεται να έχει μαζί του τους «πασοκογενείς» για να προχωρήσει στην υλοποίηση του σχεδίου. Είναι ενδεικτικό ότι το κείμενο που κατατέθηκε από το Προοδευτικό Μεταρρυθμιστικό Ρεύμα και είχε τη σφραγίδα του Νίκου Μπίστη αποτελεί προϊόν πολιτικού διαλόγου εν όψει του συνεδρίου, ενώ στα όργανα οι «πασοκογενείς» τον στηρίζουν.
Η εσωτερική κρίση στους «53+»και ο Τσακαλώτος
Η οργή για τον Νίκο Παππά, που στηρίζεται κυρίως από «πασοκογενείς» (Χρήστο Σπίρτζη, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Γιάννη Ραγκούση, Θάνο Μωραϊτη κ.ά.), περισσεύει στην τάση των «53+». Πολλοί θεωρούν ότι ο πρώην υπουργός έπρεπε να βγει εκτός κάδρου καθώς δίνεται η αίσθηση ότι ο κ. Τσίπρας ταυτίζεται μαζί του. Το θέμα αυτό αποτέλεσε στα μέσα της εβδομάδας, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει «Το Βήμα», σημείο έντονης «κλειστής» διαδικτυακής συζήτησης μεταξύ των μελών των «53+». Η κριτική που ασκήθηκε και στον Ευκλείδη Τσακαλώτο, που είναι αρκετά ενωτικός το τελευταίο διάστημα, ήταν πως έπρεπε στην προ ημερών συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης να είναι πιο αιχμηρός για διάφορα σημεία της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για την περίπτωση Παππά. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών, που δεν έχει διάθεση φραξιονισμού και πρόκλησης εσωκομματικών εχθροπραξιών, έκανε και μια κίνηση που ξάφνιασε πολλούς.
Ουσιαστικά ο κ. Τσακαλώτος, άτυπος επικεφαλής της τάσης των «53+», της οποίας θεωρητικός είναι ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος που θέτει και τα ιδεολογικά ζητήματα, τους είπε ότι είναι έτοιμος, εάν υπάρχει πρόβλημα, να κάνει πίσω. Ουδείς όμως στην παρούσα φάση θέλησε να βρεθεί απέναντί του, καθώς το ζήτημα δεν είναι προσωπικό αλλά βαθύτατα πολιτικό. Επιμένουν ότι δεν υπάρχει χώρος για μονοπρόσωπα όργανα, για πρακτικές ξεπερασμένων αρχηγοκεντρικών κομμάτων, για παραγοντισμούς, έπαρση και αλαζονεία. Για το σύνολο των μελών των «53+», η στάση του κόμματος από εδώ και πέρα πρέπει να είναι πιο μαχητική και ουσιαστική στα βασικά πολιτικά ζητήματα που «καίνε» την κοινωνία, όπως π.χ. τα εργασιακά ή τα ζητήματα των κοινωνικών δικαιωμάτων (ιδιωτική αυτονομία, κοινωνικές ελευθερίες κ.ά).
Ο Φίλης, ο Σκουρλέτης και η «καρδιά του αριστερού ΣΥΡΙΖΑ»
Το οξύμωρο είναι ότι στον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία έχουν μεταφερθεί οι παθογένειες του ΠαΣοΚ, ενώ πιο κοντά βρίσκονται οι εκσυγχρονιστές και μεταρρυθμιστές με τους «53+» σε σειρά ζητημάτων, όπως στην εξωτερική πολιτική, παρά με τους «ανδρεοπαπανδρεϊκούς» που είναι της σκληρής γραμμής στα εθνικά θέματα. Απέναντί τους βρίσκονται κεντρικά στελέχη, μεταξύ άλλων ο κ. Φίλης και ο γραμματέας του κόμματος Πάνος Σκουρλέτης, που δεν είναι διατεθειμένοι στο όνομα του όποιου μετασχηματισμού να «πωληθεί η καρδιά του αριστερού ΣΥΡΙΖΑ στον διάβολο της διεύρυνσης».
