Μόσχας, γνωστής και ως Διάσκεψης του Τολστόι, που έλαβε χώρα στη Μόσχα από τις 9 Οκτωβρίου έως τις 19 Οκτωβρίου του 1944, υπήρξε και η «περίφημη συμφωνία των ποσοστών» για την περιοχή των Βαλκανίων σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Τσόρτσιλ. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αν και η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Γιουγκοσλαβία διοικήθηκαν από κομμουνιστικά καθεστώτα, η σημασία τους δεν ήταν καθοριστική για την ΕΣΣΔ. Μετά την πτώση όμως του Τείχους και από το 1992 και μετά ξεκινά μια νέα ρωσική πολιτική απέναντι στα Βαλκάνια. Αν και δεν μπόρεσε να παρέμβει στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας και στη μετέπειτα διάλυσή της, χρησιμοποίησε συχνά το παράδειγμα των δυτικών επεμβάσεων εκεί για να δικαιολογήσει δικές της παρεμβάσεις όπως στην Κριμαία.
Η δημιουργία του χώρου των Δυτικών Βαλκανίων μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας προκάλεσε την προσοχή της Ρωσίας που επιχείρησε να ασκήσει την επέκταση της επιρροής της με τα παραδοσιακά εργαλεία του ομόδοξου και του ομόεθνου ώστε να αποτρέψει βασικά την επέκταση του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Μια νέα σειρά επεισοδίων ενός ιδιότυπου ψυχρού πολέμου λαμβάνουν χώρα στην περιοχή: Πριν λίγα χρόνια το Μαυροβούνιο κατηγόρησε επίσημα τη Μόσχα για την ανάμειξή της σε απόπειρα πραξικοπήματος στο εσωτερικό του και λίγες μέρες πριν η ελληνική κυβέρνηση απέλασε ρώσους διπλωμάτες οι οποίοι κατηγορήθηκαν ευθέως για εμπλοκή σε θέματα ασφαλείας αλλά και για προσπάθεια χειραγώγησης εκ μέρους τους ελληνικών υποθέσεων. Ετσι αν και το 2016 είχε ανακηρυχθεί σε έτος «Ελλάδας – Ρωσίας», δύο χρόνια μετά οι ελληνορωσικές σχέσεις φαίνεται να διανύουν περίοδο μεγάλης ψυχρότητας.
«Τα Βαλκάνια δεν αξίζουν τα κόκαλα ούτε ενός πομερανού γρεναδιέρου» έλεγε ο Βίσμαρκ, «Τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη ιστορία απ’ ό,τι μπορούν να καταναλώσουν» πρόσθετε ο Τσόρτσιλ, παρ’ όλα αυτά ο διεθνής ανταγωνισμός για τον έλεγχο στην περιοχή των Βαλκανίων επανέρχεται ακόμα πιο ισχυρός. Η έξοδος στη θάλασσα, το παιγνίδι των αγωγών αλλά ακόμα και οι εκκλησιαστικές επιρροές είναι τα νέα πιόνια στην πάντα σύνθετη βαλκανική σκακιέρα.
Ο κ. Στέφανος Καβαλλιεράκης είναι ιστορικός, δρ Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστημίου Στρασβούργου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
