Οι «βόμβες» του ΣτΕ και η μάχη διαδοχής

Σε ποσό ύψους μισού δισ. ευρώ, αν όχι και μεγαλύτερου, ενδέχεται να «μεταφράζονται» οι αποφάσεις των δυο τελευταίων μηνών του Συμβουλίου της Επικρατείας σε σχέση με τα ειδικά μισθολόγια. Γνώστες της γλώσσας των αριθμών, έτσι όπως αυτοί διαμορφώνονται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, εκτιμούν ότι οι νωπές ακόμη αποφάσεις για τους ενστόλους, τους καθηγητές των ΤΕΙ, τους γιατρούς του ΕΣΥ αλλά και αυτή του Μισθοδικείου (όργανο στο οποίο συμμετέχουν δικαστές του ΣτΕ, πλην όμως οι αποφάσεις του δεν έχουν την αποκλειστική του σφραγίδα) θα κοστίσουν ακριβά στο δημόσιο ταμείο, δυναμιτίζοντας τα θεμέλια της δημοσιονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Η τρέχουσα φάση καθιστά το ΣτΕ στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και για ακόμη έναν λόγο: το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο διανύει την τελική ευθεία κατά την αναζήτηση του νέου ή της νέας προέδρου του.

Ο πρόεδρος του ΣτΕ Νικόλαος Σακελλαρίου, πρόσωπο που συγκέντρωσε αρχικά την προτίμηση της σημερινής κυβέρνησης, αποκτώντας εν συνεχεία θυελλώδη σχέση μαζί της, αποχωρεί τον Ιούνιο λόγω συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας και ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής ετοιμάζεται να στείλει στη Βουλή τον κατάλογο έξι προσώπων – εν δυνάμει προέδρων.

Το πρόκριμα αναμένεται με ενδιαφέρον από το ΣτΕ, καθώς είναι πολλοί αυτοί που εκτιμούν σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης –και η κυβέρνηση γενικότερα –δεν είχε φερθεί και με πολύ τακτ στους αρχαιότερους δικαστές κατά τη σχετικά πρόσφατη ανάδειξη αντιπροέδρων, μη διστάζοντας να κάνει μακροβούτι στην επετηρίδα, με αποτέλεσμα να προκληθεί έντονη δυσφορία στους κόλπους του.

Η επιλογή του νέου προέδρου δεν είναι πάντως σαν τις άλλες, αφού ορίζεται από μη συνήθεις συντεταγμένες. Γίνεται κατ’ αρχάς στη σκιά της υπόθεσης Novartis, στο πλαίσιο της οποίας ένας πρώην επικεφαλής του Δικαστηρίου, ο οποίος μάλιστα χαίρει ευρύτατης εκτίμησης και σεβασμού από τους συναδέλφους του, ο Παναγιώτης Πικραμμένος, έχει τεθεί στο στόχαστρο. Κατά δεύτερον, στην προοπτική μιας ενδεχόμενης αμφίρροπης εκλογικής αναμέτρησης, ο νέος ή η νέα πρόεδρος θεωρείται εν δυνάμει υπηρεσιακός πρωθυπουργός, στοιχείο που καθιστά επιτακτική την επιλογή ενός προσώπου υψηλών προδιαγραφών για το τιμόνι του Δικαστηρίου.

«Το πρόσωπο αυτό, επιπλέον, θα πρέπει να είναι σε θέση να διατηρεί ανοικτούς τους όποιους θεσμικούς διαύλους επικοινωνίας με την κυβέρνηση, κάτι που ο νυν πρόεδρος κ. Σακελλαρίου έχει απολέσει» τονίζει πολύπειρος δικαστικός.

«Στον ορίζοντα βαθιά, άλλωστε, βρίσκεται και μια απειλή για την ύπαρξη του ΣτΕ, στο πλαίσιο νέας αναθεώρησης του Συντάγματος, καθώς υπάρχουν πλέον σοβαρές ενδείξεις περί κυβερνητικών προθέσεων για την ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου».

Αρχαιότερος όλων και πανθομολογουμένως ικανός, ο Αθανάσιος Ράντος εμφανίζεται με ισχυρή «υποψηφιότητα». Παρά το γεγονός ότι κατά το παρελθόν είχε δεχθεί πραγματικό bullying με αφορμή υπόθεση προσωπικής του αλληλογραφίας –σημαία την περίοδο της εκδίκασης του ζητήματος των τηλεοπτικών αδειών -, εν τούτοις πηγές διαβεβαιώνουν ότι οι συγκεκριμένες πληγές έχουν κλείσει, στοιχείο που εγγυάται νηφάλιο modus vivendi σε τυχόν εκλογή. Συνομιλητές του τον εμφανίζουν άλλωστε ως υπέρμαχο του δόγματος «ο δικαστής μιλάει μόνο από την έδρα», ενώ παράλληλα σημειώνουν ότι ο κ. Ράντος διατηρεί παλαιόθεν στενή προσωπική φιλία με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο.

Το όνομά του ακολουθούν αυτά επίσης έμπειρων αντιπροέδρων όπως η Αικατερίνη Συγγούνα, ο Αναστάσιος Γκότσης, η Μαίρη Σαρπ, η Μαρία Καραμανώφ, η Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, ο Ιωάννης Γράβαρης, ο Γεώργιος Παπαγεωργίου και η Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου.

Το όνομα της κυρίας Χρυσικοπούλου έχει συζητηθεί έντονα την τελευταία περίοδο με αφορμή τη «βουτιά» για την ανάδειξή της στη θέση της αντιπροέδρου και ενώ λέγεται ότι χαίρει της εκτίμησης της Βασιλικής Θάνου, προϊσταμένης του Νομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού. Ο κ. Παπαγεωργίου είναι σίγουρα γνωστός –πέραν των δικαστικών κύκλων –και σε πολλούς που παρακολούθησαν στενά την εκδίκαση της υπόθεσης των τηλεοπτικών αδειών, καθώς υπήρξε εισηγητής της, τασσόμενος στην πλευρά της μειοψηφίας. Η κυρία Καραμανώφ θεωρείται ως έχουσα τρόπον τινά «αντιμνημονιακό» προφίλ, ενώ έντονο χαρακτηρίζεται το στίγμα της σε θέματα περιβάλλοντος, ειδικά την περίοδο της θητείας του Μιχαήλ Δεκλερή στο Ε΄ τμήμα του Δικαστηρίου.

Τίποτε δεν αποκλείεται, βεβαίως· κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει, για παράδειγμα, την κυρία Σακελλαροπούλου, δικαστή με προσωπικότητα και εύρος γνώσεων. Οπως δεν αποκλείονται και «βουτιές» εκ νέου στα βαθιά, ώστε να επιλεγεί πρόεδρος από τη δεξαμενή των συμβούλων Επικρατείας.

Ενδιαφέρον σε κάθε περίπτωση έχει ότι αν προτιμηθεί γυναίκα θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του που το ΣτΕ θα αποκτήσει πρόεδρο γένους θηλυκού –και δη σε μια φάση κατά την οποία υπερτερούν, π.χ. στο επίπεδο των εισηγητών, οι κυρίες (έξι προς έναν).

Αν ο πρόεδρος επιλεγεί τελικά από τον κατάλογο των αντιπροέδρων, θα πρέπει η κυβέρνηση να αναδείξει και δύο νέα πρόσωπα για τις θέσεις που θα χηρέψουν από τη διαδικασία του Ιουνίου, καθώς αποχωρεί και ο αντιπρόεδρος κ. Χρήστος Ράμμος λόγω συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας.

Επιστροφές αναδρομικών σε μισθούς και συντάξεις

Δεν χωρεί αμφιβολία ότι το ΣτΕ έλκει τα βλέμματα καθώς εκκρεμεί μεταξύ άλλων και η απόφαση περί τον νόμο Κατρούγκαλου – ενώπιον ανώτατων δικαστών του έχουν συζητηθεί οι σχετικές προσφυγές και αναμένεται η κρίση τους.

Πηγές τονίζουν προς «Το Βήμα» ότι η απόφαση του Μισθοδικείου με την οποία κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι περικοπές στις συντάξεις δικαστών και εισαγγελέων είναι μάλλον «τα προεόρτια» της απόφασης του ΣτΕ, αλλά υπογραμμίζουν ότι απαιτείται χρόνος για να προσδιοριστούν τα ακριβή ποσά και οι δικαιούχοι. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, τη σκυτάλη αναμένεται να πάρει πλέον το Ελεγκτικό Συνέδριο, αφού μετά το νομικό σκέλος θα πρέπει να εξεταστεί και το πραγματικό, πόσα χρόνια – για παράδειγμα – υπηρεσίας έχει ένας έκαστος συνταξιούχος δικαστής. Πρόσωπα που είναι σε θέση να γνωρίζουν, από πλευράς Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, επισημαίνουν ως μόνον βέβαιο ότι όταν αναλάβει το Δημόσιο να καταβάλει τα σχετικά ποσά, αυτά θα μπουν στο αποτέλεσμα του έτους έκδοσης της απόφασης, ανεξαρτήτως του αν θα καταβληθούν τμηματικά ή όχι.

Γεγονός πάντως είναι ότι η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη μέσα σε οκτώ μήνες να συμμορφωθεί προς το «τελεσίγραφο» του ΣτΕ, επιστρέφοντας αναδρομικά ποσά που δικαιούνται χιλιάδες στρατιωτικοί, αστυνομικοί, πυροσβέστες και λιμενικοί για την αποκατάσταση των αποδοχών και των συντάξεών τους. Στους πονοκεφάλους του οικονομικού επιτελείου της έρχονται να προστεθούν και οι αποφάσεις του Δικαστηρίου με τις οποίες θα πρέπει να επέλθουν αλλαγές στις αποδοχές όλων των γιατρών του ΕΣΥ, καθώς και σε αυτές των καθηγητών των ΤΕΙ, αφού οι περικοπές τους κρίθηκαν προσφάτως ως αντισυνταγματικές. Οσοι έχουν προσφύγει έως τώρα στα διοικητικά δικαστήρια, έχουν λαμβάνειν αναδρομικά τις διαφορές των αποδοχών τους από την 1η Αυγούστου του 2012 έως σήμερα.