Τα ταχυδακτυλουργικά κόλπα του Τραμπ για την οικονομία

Η εφετινή προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ είναι ανεπανάληπτη. Ο Ντόναλντ Τραμπ κλόνισε τον τρόπο διεξαγωγής της, τον τρόπο με τον οποίο ένας υποψήφιος πρόεδρος επικοινωνεί με τους ψηφοφόρους και την ατζέντα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος καθώς πολλές από τις θέσεις του παρεκκλίνουν από την παράδοση του κόμματος. Αλλά τουλάχιστον στα φορολογικά ζητήματα ο Τραμπ ακολουθεί την παραδοσιακή κομματική γραμμή –και αυτό δεν είναι καλό. Η πρόσφατη πρόταση του Τραμπ για τη φορολογία έχει τέσσερα προεξέχοντα χαρακτηριστικά. Και όλα αφορούν ένα πράγμα: περικοπές φόρων για τους πλουσίους.

Πρώτον, ο Τραμπ προτείνει την κατάργηση του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας, παλαιός στόχος των Ρεπουμπλικανών. Ο Τραμπ, όπως και οι προκάτοχοί του, προσπαθεί να αποκρύψει το γεγονός ότι μόνο οι πολύ πλούσιοι θα ωφεληθούν από την πρόταση αυτή διότι ο φόρος δεν επιβάλλεται σε ακίνητα με αντικειμενική αξία χαμηλότερη από 5,45 εκατ. δολάρια για φυσικά πρόσωπα.

Δεύτερον, ο Τραμπ επιθυμεί να μειώσει δραστικά τη φορολόγηση των επιχειρήσεων στο 15%. Θεωρητικά, υπάρχει κάποιο όφελος από τη μείωση του ποσοστού αυτού, που σήμερα είναι 35%, ένα από τα υψηλότερα στον κόσμο. Ομως η μείωση πρέπει να συνοδεύεται από ενέργειες για να διευρυνθεί η βάση των φορολογούμενων επιχειρήσεων, να καταργηθούν προνόμια και ήδη υφιστάμενες φοροαπαλλαγές σε τομείς όπως, π.χ., η άντληση πετρελαίου.

Τρίτον, ο Τραμπ θέλει να μειώσει την υψηλότερη κλίμακα φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων από το 39,6% που είναι σήμερα στο 33%, ευνοώντας πάλι τους έχοντες υψηλά εισοδήματα.

Στηρίζει τις ήδη εύπορες οικογένειες

Τέλος, προτείνει έκπτωση φόρου για το μέσο κόστος ανατροφής παιδιών. Αυτό μοιάζει ευρέως ωφέλιμο, αλλά η αλήθεια είναι ότι βοηθάει μόνο όσους βρίσκονται σε αρκετά υψηλή φορολογική κλίμακα για να καταγράφουν κάθε έκπτωση χωριστά –κυρίως νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα άνω των 75.000 δολαρίων (ενώ το μέσο εισόδημα των αμερικανικών νοικοκυριών το 2015 ήταν 54.462 δολάρια).

Το ερώτημα αν η φορολογική πολιτική του Τραμπ ευνοεί ευθέως και τον ίδιο παραμένει αναπάντητο, γιατί, αντίθετα προς όλους τους υποψηφίους για την προεδρία από τον Ρίτσαρντ Νίξον και μετά, αυτός αρνείται να δώσει στη δημοσιότητα τις φορολογικές του δηλώσεις. Το βέβαιον είναι ότι η φορολογική πολιτική του Τραμπ είναι δημοσιονομικά ανεύθυνη. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το πώς θα χρηματοδοτηθούν οι προτάσεις του ενώ υπάρχουν πάμπολλες ενδείξεις ότι θα διευρύνουν σημαντικά το έλλειμμα του προϋπολογισμού.

Ισοζύγιο του προϋπολογισμού σημαίνει κρατικές δαπάνες μείον έσοδα. Πρόκειται για μια απλή εξίσωση, αλλά όλοι οι Ρεπουμπλικανοί υποψήφιοι από το 1980, περιλαμβανομένου του Τραμπ, μοιάζει να μην την αντιλαμβάνονται. Προτείνουν μεγάλες συγκεκριμένες περικοπές στη φορολογία χωρίς συγκεκριμένες περικοπές στις δαπάνες, ωστόσο ισχυρίζονται ότι θα μειώσουν το έλλειμμα. Αντίθετα, παράγονται αυξήσεις ρεκόρ στο έλλειμμα του προϋπολογισμού, ιδίως στις θητείες του Ρόναλντ Ρίγκαν και του Τζορτζ Γ. Μπους.

Τα σχέδια του Τραμπ για τον προϋπολογισμό παραμένουν υπερβολικά ασαφή –ιδίως όσον αφορά τις έκτακτες δαπάνες, την κοινωνική ασφάλιση και το Medicare –και συνεπώς δεν μπορούμε να κάνουμε μια ρεαλιστική εκτίμηση για τις επιπτώσεις τους στο ομοσπονδιακό έλλειμμα και στο εθνικό χρέος. Αλλά θα δεχθεί πίεση να γίνει πιο συγκεκριμένος όσο πλησιάζουν οι εκλογές. Και κρίνοντας από την τάση του να λέει ό,τι υπερβολικό του κατέβει στο κεφάλι αντί για ρεαλιστικές πολιτικές, είναι πιθανόν να απαντήσει στην πίεση αυτή με περισσότερη δημαγωγία.

Ισως είναι αναπόφευκτο οι υποψήφιοι να αγνοούν τους περιορισμούς του πραγματικού κόσμου στην εσωτερική πολιτική ή στις διεθνείς περιστάσεις καθώς προσπαθούν να πουλήσουν τον εαυτό τους στους ψηφοφόρους. Αλλά δεν θα έπρεπε να μπορούν να αγνοούν τους περιορισμούς της απλής αριθμητικής. Ιδίως όταν τα ίδια ταχυδακτυλουργικά «κόλπα» έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν, με πολύ αρνητικές επιπτώσεις.

* Ο κ. Jeffrey Frankel είναι καθηγητής στην Kennedy School of Government του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Εχει διατελέσει μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον.