BuyMeOnce: η ιστοσελίδα που πωλεί προϊόντα για μια ζωή

Αγαθά ευρείας κατανάλωσης για μια ζωή; Σκεύη κουζίνας, παιχνίδια, αλλά και ρούχα και παπούτσια με εγγύηση τουλάχιστον… εικοσαετίας; Ασφαλώς είναι η απάντηση μιας βρετανίδας επιχειρηματία που, αηδιασμένη από τη φιλοσοφία της προγραμματισμένης διάρκειας ζωής ενός αντικειμένου που έχουν υιοθετήσει οι επιχειρήσεις, δημιούργησε μια διαδικτυακή πλατφόρμα μέσω της οποίας μπορεί κάποιος να αγοράσει αντικείμενα για το σπίτι, για τους φίλους και για τον εαυτό του… «μια για πάντα»! Η επωνυμία της νεοφυούς ιντερνετικής εταιρείας της είναι άλλωστε BuyMeOnce.com.

«Ξεκίνησα το BuyMeOnce.com επειδή είναι καιρός να πετάξουμε στα σκουπίδια την κουλτούρα της σπατάλης με την οποία ανατραφήκαμε και ζούμε» δηλώνει η Τάρα Μπάτον στη βρετανική εφημερίδα «Daily Mail».

Σκοπός της ηλικίας 33 ετών επιχειρηματία είναι να πολεμήσει τη στρατηγική της «προγραμματισμένης αχρήστευσης» ενός προϊόντος που έχουν υιοθετήσει σχεδόν στο σύνολό τους οι κατασκευαστές των καταναλωτικών αγαθών, είτε πρόκειται για έναν διακόπτη ηλεκτρικού ρεύματος είτε για ένα ψυγείο είτε για ένα αυτοκίνητο είτε ακόμη και για μια κατσαρόλα. Η περιορισμένη διάρκεια ζωής ενός προϊόντος εξυπακούεται ότι αυξάνει την καταναλωτική ζήτηση για το προϊόν αυτό.

Σημειωτέον ότι η στρατηγική της «προγραμματισμένης αχρήστευσης» ενός προϊόντος, η ηθελημένη δηλαδή πρόθεση του κατασκευαστή να πάψει να λειτουργεί το προϊόν έπειτα από κάποιο χρονικό διάστημα, στη Γαλλία ήδη από πέρυσι το καλοκαίρι έχει κηρυχθεί παράνομη, όπως σημειώνει η ρεπόρτερ της «Figaro» Πολίν Σατό.

Με νόμο του Ιουλίου 2015 η κατασκευή προϊόντων με προγραμματισμένη διάρκεια ζωής τιμωρείται με φυλάκιση δύο ετών και πρόστιμο τουλάχιστον 300.000 ευρώ –μπορεί να φθάσει ως το 5% του ετήσιου τζίρου που πραγματοποιεί μια επιχείρηση στη Γαλλία!

Είναι αλήθεια ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός στηρίζεται περισσότερο από όσο κατά το παρελθόν στη δημιουργία νέων αγορών σε χώρες που βρίσκονταν κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του 20ού αιώνα εκτός του πλαισίου διεθνών εμπορικών συναλλαγών –χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Κίνα. Εξακολουθεί να στηρίζεται όμως και στην κατανάλωση των ανεπτυγμένων χωρών, παρά τη συστηματική οικονομική αποδυνάμωση των μεσαίων τάξεων που παρατηρείται σε πάμπολλες χώρες της Δύσης. Με τη μετεγκατάσταση μάλιστα των μονάδων παραγωγής αγαθών ευρείας κατανάλωσης σε χώρες με φθηνά εργατικά χέρια και τη συνεπαγόμενη κάθετη πτώση των τιμών των προϊόντων (με ρυθμό μικρότερο πάντως από τον ρυθμό αύξησης της κερδοφορίας των επιχειρήσεων), προέβαλε αδήριτη η ανάγκη της γρήγορης αντικατάστασης ενός προϊόντος.

Προήχθη έτσι σε κομβική στο σύγχρονο καταναλωτικό περιβάλλον η νοοτροπία του προϊόντος «μιας χρήσης» ή του προϊόντος που δεν επιδέχεται επισκευή. Χαλάει και το πετάς. Και μερικές φορές το πετάς δίχως να χαλάσει διότι είναι κατά τέτοιον τρόπο μονταρισμένο ώστε να μην… ξεβιδώνει. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στην κάτω πλευρά φθηνών ηλεκτρικών συσκευών καθημερινής χρήσης (σε ψηστιέρες, τοστιέρες, φρυγανιέρες), θα διαπιστώσει ότι πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον τριών ειδών κατσαβίδια για να τις ξεβιδώσει (κανονικό, σταυροκατσάβιδο και «αστεράκι») και να τις καθαρίσει από τα ψίχουλα, ας πούμε, που τις εμποδίζουν να δουλέψουν σωστά. Πάμπολλες φορές οι κατασκευαστές επινοούν βίδες που ξεβιδώνονται μόνο με εργαλεία ειδικής κατασκευής τα οποία μόνο αυτές διαθέτουν –και μόνο κάποιος σοβαρά χτυπημένος από την κρίση ή «άρρωστος» με τα μαστορέματα θα καταφέρει να φτιάξει λιμάροντας ένα σταυροκατσάβιδο, ας πούμε.

«Ανακάλυψα ότι κάθε χρόνο στη Βρετανία πετιούνται στα σκουπίδια 1,5 εκατ. τόνοι ρούχα. Η πλατφόρμα που δημιουργήσαμε αποτελεί ένα χρήσιμο μέσο για τον καθένα που θέλει να εξοικονομήσει χρήμα και χρόνο σε μακροπρόθεσμη βάση» δηλώνει η Τάρα Μπάτον. Ασφαλώς για να αποκτήσει κανείς κάτι που διαρκεί στον χρόνο θα πρέπει να βάλει βαθύτερα το χέρι στην τσέπη. Διότι η ποιότητα κοστίζει. Για ένα ζευγάρι κάλτσες καλής ποιότητας, που θα τις φορά για πολλά χρόνια, θα πρέπει να δώσει κανείς 12 στερλίνες (15 ευρώ). Και για ένα βαμβακερό μπλουζάκι υψηλής ποιότητας που δεν μπαίνει και δεν ξεχειλώνει όπως αυτά του καλαθιού των σουπερμάρκετ θα πρέπει να δώσει ακόμη και 40 ευρώ.

Στην πλατφόρμα ByuMeOnce μπορεί να βρει κανείς ασφαλώς και είδη ποιότητας, όπως χύτρες από χυτοσίδηρο, γουδιά, εργαλεία, παιχνίδια ποιότητος, μηχανήματα αναπαραγωγής ήχου πιστότητος, είδη προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς, ακόμη και οδοντόβουρτσες που διαρκούν πολλαπλάσιο χρόνο από τον συνήθη. Και ασφαλώς η λονδρέζα επιχειρηματίας αναγνωρίζει ότι αυτά που μπορεί να βρει κανείς στο κυβερνοκατάστημά της δεν τα χαρίζει.

Αλλά δηλώνει πεπεισμένη ότι, αν οι καταναλωτές πάρουν την απόφαση να αντισταθούν στις σειρήνες της μόδας και σε υποσχέσεις για δήθεν λειτουργικές αναβαθμίσεις και βελτιώσεις αντικειμένων που δεν… επιδέχονται βελτίωση (ούτε άλλωστε και επιδιόρθωση), μπορούν να αναγκάσουν τους επιχειρηματίες να εγκαταλείψουν την καταστροφική για την οικονομία του πλανήτη και για την ψυχική υγεία των καταναλωτών στρατηγική της «προγραμματισμένης αχρήστευσης».

Μοιάζει λίγο μαξιμαλιστικός ο στόχος της νεαρής ακτιβίστριας-επιχειρηματίου. Επιτυχία γι’ αυτήν θα ήταν πάντως να πετύχει τον στόχο που είχαν βάλει πριν από λίγα χρόνια γάλλοι ομοϊδεάτες της –δίχως θεαματικά αποτελέσματα, είναι αλήθεια. Πρόκειται για τους ιδρυτές το 2012 στη Γαλλία το 2012 της ιστοσελίδας garantie5ans.com που, όπως φαίνεται και από την επωνυμία της, η πλατφόρμα δίνει εγγύηση πέντε ετών σε ό,τι διαθέτει στην αγορά.

«Προ 30ετίας μια επιχείρηση έχτιζε τη φήμη και το καλό της όνομα με την ποιότητα και τη διάρκεια των προϊόντων της. Σε μας τους καταναλωτές εναπόκειται να ταρακουνήσουμε λίγο τις σημερινές επιχειρήσεις ώστε να ξαναθυμηθούν ορισμένες ξεχασμένες πλην βασικές αρχές του επιχειρείν» δήλωσε στον «Monde» ο Ιβάν Κουέ, συνιδρυτής της garantie5ans.com.