Η Σαουδική Αραβία κάνει …απεξάρτηση από το πετρέλαιο

Ολοταχώς προς τον μετασχηματισμό της σαουδαραβικής οικονομίας και την απεξάρτησή της από το πετρέλαιο βαδίζει η κυβέρνηση του Ριάντ. Πλοηγός στην πορεία αυτή ο πρίγκιπας του θρόνου Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν που ανακοίνωσε την εβδομάδα αυτή σειρά ρηξικέλευθων, για τη χώρα και τις παραδόσεις της, μέτρων. Αιχμή των μέτρων είναι η ιδιωτικοποίηση του διαμαντιού του στέμματος των σαουδαραβικών πετρελαίων, της γιγαντιαίας και πανίσχυρης Saudi Aramco, με σκοπό τη δημιουργία ενός κρατικού πετρελαϊκού fund κατά τα πρότυπα εκείνου της Νορβηγίας.

Ανακοινώνοντας τη δέσμη μέτρων, που τιτλοφορείται «Οραματικό Σχέδιο 2030», ο νεαρός εκσυγχρονιστής και πραγματιστής διάδοχος –είναι μόλις 31 ετών –περιέγραψε τη χώρα του ως «υπερβολικά εξαρτημένη από το πετρέλαιο». Απευθυνόμενος στους τηλεθεατές του ειδησεογραφικού καναλιού Al Arabiya, που ανήκει στη βασιλική οικογένεια των Σαούντ, ο Μοχάμαντ εξήγησε ότι πάνω από το 70% των εσόδων του σαουδαραβικού προϋπολογισμού προέρχονται από τις πωλήσεις πετρελαίου. Και πρόσθεσε ότι, λόγω της κατάρρευσης των πετρελαϊκών τιμών από το καλοκαίρι του 2014 και εντεύθεν τα έσοδα αυτά είναι αισθητά περιορισμένα.

Η μεγαλύτερη προσφορά

Ο ορίζοντας απόδοσης της δέσμης μέτρων είναι το 2030. Ωστόσο ο πρίγκιπας-διάδοχος διαβεβαίωσε τους Σαουδάραβες ότι, αν εφαρμοστούν τα μέτρα, «η χώρα θα μπορεί να ζει δίχως πετρέλαιο από το 2020». Μεταξύ των μέτρων που ανακοίνωσε από τηλεοράσεως ο Μπιν Σαλμάν περιλαμβάνονται η πώληση πακέτου μετοχών μικρότερου του 5% της Aramco –σημειωτέον ότι πρόκειται για μια εταιρεία με κεφαλαιοποίηση που ξεπερνά τα 2,5 τρισ. δολάρια.

«Η πώληση ακόμη και του 1% της Aramco θα καταγραφεί στην Ιστορία ως η μεγαλύτερη δημόσια προσφορά που έγινε ποτέ, αφού θα ξεπεράσει σε αξία την πώληση του Facebook και του Alibaba» τόνισε χαρακτηριστικά ο Μοχάμαντ. Μέρος των εσόδων από την πώληση του πακέτου του πετρελαϊκού κολοσσού θα διατεθεί για τη δημιουργία ενός Ταμείου που στόχος είναι να διαθέτει και να διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία αξίας 2 τρισ. δολαρίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η «προίκα» του περίφημου κρατικού πετρελαϊκού fund της Νορβηγίας είναι 819 δισ. δολάρια.

Ο πρίγκιπας διάδοχος εξήγγειλε επίσης τη δημιουργία ενός νέου συστήματος χορήγησης visa που θα επιτρέπει σε μουσουλμάνους και Αραβες που έχουν για διάφορους λόγους (εξαιτίας πολεμικής σύρραξης για παράδειγμα) εγκαταλείψει την πατρίδα τους να συνάπτουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια απασχόλησης και να ζουν στη Σαουδική Αραβία. Στο πλαίσιο μετασχηματισμού της σαουδαραβικής οικονομίας ο Μοχάμαντ εξήγγειλε επίσης προγράμματα επενδύσεων στον κλάδο της εξόρυξης μεταλλευμάτων και για την ανάπτυξη και επέκταση της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας. Ο εκσυγχρονιστής πρίγκιπας εξήγγειλε επίσης την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στον παραγωγικό ιστό και στο εργατικό δυναμικό της χώρας του.

Φόροι δυτικού τύπου

Σε συνέντευξη που είχε δώσει την περασμένη εβδομάδα στην τηλεόραση του Bloomberg ο πρίγκιπας Μοχάμαντ είχε ανακοινώσει και άλλα, αντιδημοφιλή μέτρα που σχεδιάζει να πάρει, τα οποία δεν επανέλαβε στη σαουδαραβική τηλεόραση επειδή δεν ήθελε ίσως να σοκάρει υπέρμετρα τους συμπατριώτες του. Ενα από αυτά είναι η αύξηση της φορολόγησης των προϊόντων πολυτελείας και των αναψυκτικών που περιέχουν ζάχαρη. Είχε τονίσει, πάντως, ότι το σημαντικό στην εφαρμογή του προγράμματος μετασχηματισμού της σαουδαραβικής οικονομίας είναι αυτό να μην επιδεινώσει το επίπεδο διαβίωσης των χαμηλότερων εισοδηματικών τάξεων της χώρας.

Σημειωτέον ότι οι αυξήσεις στα τιμολόγια των υπηρεσιών κοινής ωφελείας, που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση του Ριάντ για να μετριάσει τις απώλειες εσόδων από την πτώση των τιμών του πετρελαίου, έχουν ήδη πυροδοτήσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Το περασμένο Σαββατοκύριακο ο βασιλιάς Σαλμάν μπιν Αμντουλαζίζ Αλ Σαούντ απέλυσε τον υπουργό Υδρευσης της κυβέρνησής του εξαιτίας των νέων αυξήσεων στα τιμολόγια του νερού που αποφάσισε. Εξαιρετικά αντιδημοφιλείς είναι, επίσης, και οι μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων στη Σαουδική Αραβία –πέρυσι έφθασαν στο… 80%, ωστόσο η τιμή της αμόλυβδης στα βενζινάδικα της χώρας είναι μόλις 25 σεντς του δολαρίου ή 22 λεπτά του ευρώ το λίτρο.

SAUDI ARAMCO
Μια εταιρεία που έχει καταργήσει και τη… μαντίλα
«Φιλόδοξα και μακρόπνοα» χαρακτήρισε το ΔΝΤ τα μέτρα που εξήγγειλε ο Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν και προειδοποίησε ότι «η μεγάλη πρόκληση για τη χώρα θα είναι η εφαρμογή τους». Ωστόσο, ο δεύτερος τη τάξει πρίγκιπας-διάδοχος του σαουδαραβικού θρόνου ουδόλως συμφωνεί με τις εκτιμήσεις της Κριστίν Λαγκάρντ και των επιτελών της. «Το όραμά μας δεν έχει να κάνει με τις τιμές του αργού στις διεθνείς αγορές. Ασφαλώς αν ανακάμψουν οι τιμές θα δώσουν στήριξη στο όραμά μας. Αλλά το πρόγραμμα μπορεί να πετύχει και με τις χαμηλότερες δυνατές τιμές» υποστήριξε. Το «Οραματικό Σχέδιο 2030», άλλωστε, έχει καταρτιστεί προϋποθέτοντας μέση τιμή του αργού τα 30 δολάρια το βαρέλι.

Σε κάθε περίπτωση, «η ιδιωτικοποίηση της Saudi Aramco θα γεμίσει με χρήμα τις τσέπες των Σαουδαράβων», όπως γράφει ο οικονομικός ανταποκριτής του BBC Αντριου Γουόκερ. Και αυτό επειδή «τα επόμενα χρόνια το πετρέλαιο δεν θα χάσει την πρωτοκαθεδρία ως ενεργειακή πηγή στον κλάδο των μεταφορών». Ο Μοχάμαντ θα προλάβει, δηλαδή, να δημιουργήσει το Ταμείο που οραματίζεται πουλώντας μερίδια της Aramco. Ο πρίγκιπας, άλλωστε, έχει από πέρυσι την απόλυτη ευθύνη για την εταιρεία, καθώς η εποπτεία της πέρασε από το υπουργείο Πετρελαίου και τον Αλί αλ Ναΐμι σε αυτόν.

Σημειωτέον ότι η Aramco είναι μια εταιρεία που ταιριάζει απόλυτα στην… ιδιοσυγκρασία του πρίγκιπα Μοχάμαντ. Διότι πρόκειται για μια εταιρεία που στήριξε από την ίδρυσή της, το 1933, την πολιτική και οικονομική ισχύ της βασιλικής οικογένειας των Σαούντ, όμως από την κρατικοποίησή της στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως τις ημέρες μας έχει αυτονομηθεί από τις σαουδαραβικές παραδόσεις σε βαθμό που ελάχιστα διαφέρει και ουσιαστικά και ως προς το φαίνεσθαι από έναν μεγάλο επιχειρηματικό όμιλο της Δύσης.

Πέρα από την υποδειγματική αξιοκρατική λειτουργία της, η Saudi Aramco απολαμβάνει μεγάλη αυτονομία και ένα εξαιρετικό αυτοδιοικητικό καθεστώς σε σημείο που όχι μόνο απασχολεί πολλές γυναίκες στο εργατικό της δυναμικό, αλλά πολλά γυναικεία στελέχη της κυκλοφορούν στην εταιρεία και μετέχουν στις διάφορες συσκέψεις «δυτικά ενδεδυμένες» και με τα μαλλιά ελεύθερα, δίχως να φορούν δηλαδή μουσουλμανική μαντίλα.