Ζαρέτσκι: Το τέλος του γαλλικού σοαιαλισμού όπως τον ξέραμε

Και μια οικονομική κρίση, με φτώχεια, λιτότητα, ανεργία, μετανάστευση και τρομοκρατία, που δεν έχει προηγούμενο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ολα αυτά έχουν δημιουργήσει το σκηνικό για το τέλος του γαλλικού Σοσιαλισμού όπως τον ξέραμε», λέει στο ΒΗΜΑ, ο καθηγητής Ρόμπερτ Ζαρέτσκι, ειδικός στην Γαλλική Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον, στο Τέξας.

Ακολουθούν αποσπάσματα από όσα μας είπε:

«Το πολιτικό κίνημα που γεννήθηκε στο λυκόφως του 19ου αιώνα, ενσωματώνοντας τα ιδανικά της κοινωνικής και οικονομικής δικαιοσύνης, ίσως δεν θα μπορέσει να επιβιώσει στην αυγή του 21ου αιώνα.

Ο πιο προφανής λόγος είναι η ισχυρή άνοδος του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου (FN). Κανένα πολιτικό κόμμα στην πρόσφατη ιστορία της Γαλλίας δεν είχε τέτοια επιτυχία σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Αλλά η αύξηση της υποστήριξης προς το FN είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Εξίσου σημαντική είναι η εξάτμιση της γαλλικής Σοσιαλιστικής Αριστεράς. Οπως οι πάγοι που λιώνουν με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) υποχωρεί σταθερά από το πολιτικό τοπίο της Γαλλίας. Σε συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις από το 2012 όλα τα κόμματα της Αριστεράς – PS, Κομμουνιστές, Πράσινοι, και Parti de Gauche – έχουν προσελκύσει σχεδόν το ένα τρίτο των ψήφων, βυθιζόμενα σε ιστορικά χαμηλά.

Οι Σοσιαλιστές φαίνονται ανίσχυροι να αντιδράσουν στις καταστροφές που προκαλούνται από την οικονομική κρίση. Μοιάζουν να έχουν παραλύσει από την παγκοσμιοποίηση, ανίκανοι να επαναπροσδιορίσουν μια οικονομική πολιτική που να ανταποκρίνεται στις αξίες αλλά και στις πρακτικές ανάγκες. Η γαλλική Αριστερά εμφανίζεται είτε αναποτελεσματική ή παρωχημένη μετά την κρίση του 2008.

Οι επιδόσεις του Ολάντ στην προεδρία ήταν θλιβερές. Στα τέλη του 2014, όταν η υπόσχεση της εκστρατείας του να «αντιστρέψει την άνοδο της ανεργίας», αποδείχθηκε κούφια, έκανε ανασχηματισμό, πετώντας έξω εκείνους που υποστήριζαν τις πολιτικές κατά της λιτότητας. Διόρισε τον Μανουέλ Βαλς πρωθυπουργό, και τον 38χρονο τεχνοκράτη και πρώην τραπεζίτη Εμανουέλ Μακρόν στο υπουργείο Οικονομικών, για να προχωρήσουν στην απελευθέρωση των εργασιακών νόμων της χώρας.

Αλλά η ανεργία συνέχισε να αυξάνεται. Σήμερα βρίσκεται πεισματικά στο 10,4% – στο 26% για τους νέους. Το ίδιο αυξάνεται η δυσαρέσκεια στο εσωτερικό του κόμματος, και οι διαδηλώσεις στους δρόμους, με τις προοπτικές του PS να φαίνoνται θολές εν όψει προεδρικών το 2017.

Την ίδια ώρα, εκσυγχρονιστές όπως ο Μακρόν, που ίδρυσε το δικό του κίνημα Εμπρός! (En Marche!) λένε ότι όλα εξαρτώνται από την «ικανότητα της Αριστεράς να προσαρμόσει την πολιτική της ατζέντα στη σημερινή πραγματικότητα». Μιλάνε για την αναγκαιότητα μιας ανοικτής οικονομίας που να αντέχει στις πιέσεις του διεθνούς ανταγωνισμού. Το ερώτημα για αυτούς είναι αν η Αριστερά θα μπορέσει να εκσυγχρονιστεί στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.

Στο πολιτικό μέτωπο, με την άνοδο του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου (FN), το πολιτικό τοπίο της Πέμπτης Δημοκρατίας έχει αλλάξει δραματικά: ενώ είχε ένα δικομματικό σύστημα από τη γέννησή της το 1958, έχει χωριστεί πλέον σε τρία πολιτικά μπλοκ. Η Λεπέν μπορεί κάλλιστα να περάσει στον β΄γύρο των προεδρικών το 2017.

Ετσι, δεν είναι μόνο η Αριστερά, αλλά και η Γαλλική Δημοκρατία, που φτάνει σε ένα σημείο καμπής. Στους κύκλους των Σοσιαλιστών έχει γίνει πάλι της μόδας η διάσημη παρατήρηση του Αντόνιο Γκράμσι: «Η κρίση συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν μπορεί να γεννηθεί». Αλλά ο Γκράμσι προειδοποίησε επίσης κατά της ανόδου χαρισματικών ηγετών που ανεβαίνουν στην εξουσία από απελπισμένους ψηφοφόρους. Το γεγονός ότι οι Γάλλοι Σοσιαλιστές είναι όλο και λιγότερο ικανοί να ανταγωνιστούν το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο θα πρέπει να προκαλεί ανατριχίλα σε όσους ενδιαφέρονται και ανησυχούν για το μέλλον της Γαλλικής Δημοκρατίας».