Ετοιμάζεται να ανηφορίσει σε «βορειότερα κλίματα» η Αλκηστις Πρωτοψάλτη με το «Παιχνίδι με τον χρόνο», που γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Αθήνα, την οποία από ό,τι φαίνεται θα επαναλάβει και στις 18, 19 και 20 Μαρτίου, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Ο τίτλος αναφέρεται σαφώς στη διαχρονική πορεία της, όμως θα μπορούσε να περιγράφει και αυτό που βιώνει το κοινό, καθώς είναι τόσο αναλλοίωτη η φωνή της στο πέρασμα του χρόνου, που μερικές στιγμές, αν έκλεινες τα μάτια, θα νόμιζες ότι την άκουγες κάπου 20 χρόνια πριν. Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο ξεχωριστό: μια διάθεση για εσωτερικότητα, την οποία δεν έχουμε συνηθίσει από μια ερμηνεύτρια που πάντα έβαζε «φόρα» σε όλα.Σε αυτές τις παραστάσεις σας ακτινοβολείτε ηρεμία… «Θα έλεγα ότι είναι ακριβώς έτσι, όπως το παρατηρήσατε… Ηταν βαθιά επιθυμία μου να γίνω ένα με αυτόν τον τόσο συναισθηματικό ήχο που εκπέμπει το σύμπαν των μαντολίνων. Ηθελα και επεδίωξα αυτή την ηρεμία και την εσωτερικότητα. Ξέρετε ότι η εποχή μας έχει πολλή ένταση και φωνές, οπότε όλη αυτή η τοποθέτηση της φωνής και του σώματος είναι αναγκαία. Το ζητούσε η ψυχή μου και, ειλικρινά, ήταν συγκλονιστικό που αγκαλιάστηκε με τόση αγάπη και έγινε αυτό που έγινε».
«Παιχνίδι με τον χρόνο». Πώς παίζετε εσείς με τον χρόνο και πώς εκείνος μαζί σας; «Τίποτε δεν συμβαίνει αν δεν το ονειρευτείς. Μόνιμος συνταξιδιώτης, ο χρόνος. Δεν αφήνεις ίχνη στην άμμο του όταν μένεις ακίνητος. Μου αρέσει να παίζω μαζί του. Από τότε που κατάλαβα τον εαυτό μου, του κλείνω το μάτι, τον κοντράρω, τον σέβομαι, τον μαλώνω, τον λατρεύω και σίγουρα δεν θα του παραδοθώ αμαχητί. Ο χρόνος είναι πανδαμάτωρ και πρέπει να είσαι συμφιλιωμένος μαζί του. Μου αρέσει που τον σκέφτομαι μέσα από τις παραστάσεις, του δίνω όνομα. Μου αρέσει που τον σκέφτομαι μέσα σε ό,τι περικλείει την ύπαρξή μου. Είναι ένα διαρκές παιχνίδι και μέσα από αυτό το παιχνίδι μαζί του μπορώ να δημιουργήσω τα όνειρά μου, να ζήσω τις εμπειρίες μου, να νιώσω τα πάντα…».
«Φέρτε μου ένα μαντολίνο / για να δείτε πώς πονώ». Οταν πονάτε, το δείχνετε; «Ενα κείμενο της Αλκυόνης Παπαδάκη με εκφράζει απόλυτα: “Χαρά σ’ αυτούς που πιάστηκαν στο δόλωμα της ζωής και σπαρτάρισαν μέσα στα δίχτυα της. Αν τα τρύπησαν μια στιγμή και ξαναβγήκαν στο πέλαγος, το ‘καναν μόνο και μόνο για να ‘χουν τη χαρά να ξαναπιαστούν”».
Ποιο τραγούδι σας αντιπροσωπεύει πλήρως την πνευματική κατάσταση στην οποία βρίσκεστε αυτή την περίοδο; «Σε μουσική της Δήμητρας Γαλάνη και στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, το “Κι είμαστε ακόμα ζωντανοί”, κι αν μας αντέξει το σχοινί, θα φανεί… Mπορώ να σας πω και δυο φράσεις από άλλα τραγούδια που δεν είναι δικά μου: “Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα” και “Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, μου τα ‘πες με το πρώτο σου το γάλα”».
Ποιο είναι το σημαντικότερο μάθημα που σας δίδαξε η σύντομη θητεία σας στην ενεργό πολιτική; «Η πολιτική είναι ένας ειδικός μαραθώνιος με εμπόδια, αναβάσεις και ριψοκίνδυνα περάσματα. Δεν μπορείς να “μάθεις” μέσα σε λίγα μέτρα, μπορείς, όμως, να προσφέρεις πάρα πολλά. Αυτό που μπορώ να σας πω για εκείνες τις 22 ημέρες που υπηρέτησα τη χώρα μου στην υπηρεσιακή κυβέρνηση ως υπουργός Τουρισμού είναι ότι ήταν μια απόλυτα συνειδητοποιημένη στιγμή. Ηταν ύψιστη τιμή να υπηρετήσω την Ελλάδα με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο, που όμως δεν απείχε και πολύ από όσα έκανα για την πατρίδα μου μέσα από τη μουσική. Κατάλαβα πλήρως τι σημαίνει θητεία στην κυβέρνηση. Αυτές οι 22 ημέρες ήταν οι μοναδικές ημέρες στα 41 χρόνια μου στο τραγούδι που δεν ασχολήθηκα με τη μουσική. Δεν υπήρχε χρόνος. Μπορεί να γίνουν σπουδαία πράγματα για την Ελλάδα, αυτά που χρειάζονται είναι όραμα, θάρρος και αποφασιστικότητα».
«Ηταν βαθιά επιθυμία μου να γίνω ένα με αυτόν τον τόσο συναισθηματικό ήχο που εκπέμπει το σύμπαν των μαντολίνων» λέει η Αλκηστις Πρωτοψάλτη για τη σκηνική της συνύπαρξή της με την ορχήστρα νυχτών εγχόρδων MandolinARTE που ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη.
Αισθανθήκατε ποτέ στη ζωή σας πρόσφυγας;
«Οταν αποχαιρετήσαμε την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ήμουν πολύ μικρή, αλλά κατάλαβα πολύ γρήγορα τι σημαίνει “ξεριζώνομαι”, χάνω τα πάντα, τα χωράω όλα σε τρεις βαλίτσες, μηδενίζω το κοντέρ της ζωής, ξεκινάω από την αρχή, πεθαίνω. Ακολούθησε και η μεγαλύτερη απώλεια, όταν ήμουν 11 χρόνων, του πατέρα μου. Ηταν μια γερή γροθιά που με πέταξε στα σκοινιά. Ευτυχώς είχα τη μητέρα μου, βράχο, συγγενείς στην Ελλάδα, και αυτό ήταν πολύ παρήγορο. Δεν παύει, όμως, να είναι απαίσιος ο ξεριζωμός και είμαι πάρα πολύ ευαισθητοποιημένη. Πιστεύω ότι αν δεν σταματήσει ο πόλεμος στη Συρία, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αντέξει όλες αυτές τις ψυχές. Με βασανίζει και με διαλύει το θέμα των προσφύγων και των μεταναστών. Είναι άδικο, παράλογο, φρικτό. Οι Ελληνες και η αυτοθυσία τους θα γραφτούν στην Ιστορία με πλατινένια γράμματα, αλλά δυστυχώς μόνοι μας δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε σε τόση ανθρώπινη πίεση. Πρέπει να βρεθεί λύση εδώ και τώρα. Φτάνει το κρυφτό και το “θα”».Δίνετε την εντύπωση ανθρώπου που δεν του αρέσει να φταίει. Παραδέχεστε εύκολα τα λάθη σας; «Το λάθος είναι μια υπέροχη λέξη και δεν τη φοβάμαι. Δεν μπορώ να φανταστώ μια ζωή χωρίς λάθη. Τα λάθη κρύβουν μια γοητεία που είναι πολύ ισχυρή, γιατί αυτή τη θυμάσαι πιο έντονα στη διάρκεια της ζωής. Εννοείται ότι παραδέχομαι τα λάθη μου, εννοείται επίσης ότι παραδέχομαι και ζωή και θάνατο κι άλλο δε φοβάμαι πια».
Υπήρξε στιγμή στη ζωή σας που αρχίσατε να κοιτάτε χωρίς να γυρεύετε κάτι; Ηρθε νωρίς ή αργά; «Απαντώντας χωρίς δισταγμό, νομίζω ότι δεν υπάρχει, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, κάποια περίοδος που να μην “κοιτώ” και να μην “ψάχνω” και να ψάχνομαι. Βάζω τον εαυτό μου σε μια τεράστια πεδιάδα, με ένα παγκάκι στη μέση. Αυτή είναι η θέση μου. Στέκομαι και αφουγκράζομαι. Σχεδιάζω το ταξίδι, αναπνέω καθαρό αέρα και ξεκινάω για την πηγή. Αυτό είναι για εμένα η ουσία της ζωής».
Θέλει πληγή η δημιουργία για να ανθήσει; «Μπορεί και στην πληγή, αλλά και στο χάδι να υπάρχει δημιουργία. Μπορεί και στο μαχαίρι και στο μπαμπάκι. Μπορεί στο δάσος, αλλά και στην έρημο να ανθήσει. Η έμπνευση αυτοσχεδιάζει σε όλα τα επίπεδα της ψυχής και είναι συγκλονιστικό το συναίσθημα όταν γεννιέται».
Στους έρωτές σας ο φόβος τι ρόλο έχει παίξει; «Ο έρωτας είναι πάντα ένας ανεξερεύνητος πλανήτης και ο φόβος, η αγωνία, η λαχτάρα και το πάθος είναι τα πρώτα συμπτώματα, μετά η αδρεναλίνη –το πιο καθαρό καύσιμο –μπαίνει στο παιχνίδι και ξεκινάει η περιπέτεια. Ο έρωτας είναι άγριος και σκληρός, δεν έχει πρόσωπο και σώμα, είναι φωτιά και νερό. Παίρνει ζωντανούς και τους πεθαίνει, παίρνει πεθαμένους και τους ανασταίνει. Ο έρωτας πάντα θα είναι συνταρακτικός πρωταγωνιστής και κινητήριος δύναμη στη ζωή μου».
Tι είναι για εσάς ευτυχία; «Ο,τι κάνει την ψυχή να χαμογελάει».
Μπορείτε να μας διηγηθείτε μια αστεία ή χαρούμενη ιστορία που σας συνέβη στη Θεσσαλονίκη; «Πριν από πολλά χρόνια, μια Πρωτοχρονιά που επιστρέφαμε μετά την παράσταση στο σπίτι στο Πλαγιάρι, μέσα στα σκοτάδια και το κρύο, ακούσαμε κάτι σαν βήματα και κοφτές μικρές αναπνοές την ώρα που άνοιξα την πόρτα του αυτοκινήτου. Αφουγκράστηκα γύρω γύρω και προσπαθούσα να διακρίνω μέσα στο χιόνι τι ήταν αυτό. Επειτα από λίγα λεπτά απόλυτης σιωπής και αγωνίας, ξεπρόβαλε ένα σχεδόν νεογέννητο κατσικάκι και ήρθε προς το μέρος μου. Ετρεμε… Το πήρα αγκαλιά και μας βρήκε όλους η πρώτη ημέρα του χρόνου να ταΐζουμε με μπιμπερό το νεογέννητο. Την επομένη, βρήκαμε τον τσοπάνο και τη μαμά του».
Αν σας ζητούσα να μου περιγράψετε τη φωνή σας με πέντε λέξεις, ποιες θα ήταν αυτές; «Αίμα, πάθος, ευαισθησία, δύναμη, χαρά».
Για τι πιστεύετε ότι αξίζει να αγωνίζεται ένας άνθρωπος σήμερα; «Επειδή η ζωή είναι μια αστραπή, όπως λέει και ο Καζαντζάκης, πρέπει να παλεύουμε για τη λάμψη της αστραπής, για το φως που θα μας κάνει να δούμε καλύτερα, για τη σωτηρία της ψυχής, την ευτυχία, την αξιοπρέπεια, τον σεβασμό και την αλληλεγγύη. Να περάσουμε από εδώ και να το ευχαριστηθούμε. Δίνοντας αγάπη, κάνοντας αυτό που θέλει η ψυχή μας, κάνοντας το καλό στα πιο μικρά και ασήμαντα πράγματα. Να αφήσουμε το δικό μας σημάδι. Και όταν φύγουμε και μας ρωτήσει ο Θεός “Τι έκανες εκεί κάτω;”, εμείς να του απαντήσουμε: “Τόλμησα, επικοινώνησα-κοινώνησα με τον κόσμο”».
«Παιχνίδι με τον χρόνο»: Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (Αίθουσα Φίλων Μουσικής), στις 18, 19 και 20 Μαρτίου. Σε λίγες ημέρες θα κυκλοφορήσει σε CD και το «Μυστικό τοπίο» (αποσπάσματα από το περυσινό, ομώνυμο live στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων και τη Xορωδία GraduArti).
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 12 Μαρτίου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
