Οι δύο πόλεμοι της Συρίας

Η Συρία βιώνει δύο καταστροφικούς πολέμους. Ο ένας, μεταξύ του σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και ομάδων ανταρτών όπως ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός, μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω της διπλωματικής οδού – ακριβώς το είδος της λύσης που αφορούσαν οι συνομιλίες στη Βιέννη, περιλαμβάνοντας πολλές μεγάλες δυνάμεις και περιφερειακούς παίκτες. Ο δεύτερος, που εξαπολύεται από το Ισλαμικό Κράτος απαιτεί μία πολύ διαφορετική προσέγγιση. Φυσικά, ο πόλεμος του Ισλαμικού Κράτους, είναι κατά μία έννοια και εμφύλιος πόλεμος – τόσο μεταξύ σουνιτών και σιιτών όσο και μεταξύ των ίδιων των σουνιτών – και σχετίζεται με τον πόλεμο κατά του Άσαντ.

Αλλά οι απάνθρωπες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Βηρυτό και στο Παρίσι (για να μην αναφέρουμε τη βάρβαρη συμπεριφορά των μαχητών του σε Συρία και Ιράκ) καθιστούν ξεκάθαρο ότι δεν γίνεται να συνομιλήσεις και ακόμη λιγότερο να καταλήξεις σε συμφωνία με τους ηγέτες του. Δεν υπάρχει πολιτική, διπλωματική ή εδαφική λύση με μία τέτοια οργάνωση – της οποίας οι φανατικές ιδέες και κακόβουλες πρακτικές έρχονται σε αντίθεση με όλους τους βασικούς κανόνες των πολιτισμένων κοινωνιών – που να μπορεί να δικαιολογηθεί. Δεν υποστηρίζω ότι η διπλωματία δεν είναι χρήσιμη σε αυτή τη μάχη.

Όπως ο πόλεμος είναι συχνά στοιχείο της διπλωματίας, έτσι και η διπλωματία μπορεί κάποιες φορές να είναι στοιχείο του πολέμου. Στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους, η διπλωματία είναι απαραίτητη για να κινητοποιήσει μία συμμαχία κρατών αφιερωμένων στην πλήρη εξάλειψη της οργάνωσης – η οποία όμως, πρέπει να συμβεί στο πεδίο της μάχης. Το Ισλαμικό Κράτος, δεν μπορεί να διαδραματίσει κάποιον νομιμοποιημένο ρόλο. Οποιοσδήποτε, ειδικά στην περιοχή, που επιχειρεί να αναλύσει τους στόχους της οργάνωσης – για να υποστηρίξει τους αντισιιτικούς στόχους της για παράδειγμα, αν όχι τις μεθόδους της – δεν ανήκει στον αγώνα.

Παραφράζοντας τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους τον νεότερο, τα κράτη πρέπει να λάβουν μία απόφαση: είτε είναι μαζί μας είτε με τους τρομοκράτες. Δεν είναι μόνο για να παρουσιάσουμε ένα κοινό μέτωπο. Όσο και να θέλουν κάποιοι να ρίξουν το φταίξιμο για την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους στην αποτυχία των σιιτών ηγετών του Ιράκ να συνομιλήσουν αποτελεσματικά με τους σουνίτες, αυτή η εξήγηση δεν είναι ολοκληρωμένη. Μπορεί να μην υπήρχε ένας Νέλσον Μαντέλα μεταξύ της εμφανώς αδέξιας και συχνά απρόσεκτης σιιτικής ηγεσίας. Αλλά αν το Ισλαμικό Κράτος ήταν απλά ένα όχημα για τον σουνιτικό αγώνα ενάντια στη σιιτική κυριαρχία, η σύγκρουση δεν θα είχε επεκταθεί πέρα από τις σιιτικές περιοχές.

Όπως η Αραβική Άνοιξη και το χάος και η βία που αυτή πυροδότησε, έδειξε ότι το Ισραήλ δεν ευθύνεται για όλα τα προβλήματα της περιοχής, η εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους σε περιοχές που δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μία κακή σιιτική ηγεσία, υποχρεώνει τις σουνιτικές κυβερνήσεις να αναλάβουν ευθύνες. Έχει έρθει η ώρα οι σουνίτες Μουσουλμάνοι να δράσουν πιο αποτελεσματικά κατά του ζωώδους κινήματος που σκοπίμως ή όχι, βοήθησαν να δημιουργηθεί. Για αυτόν τον λόγο η Σαουδική Αραβία πρέπει να σταματήσει την επίθεσή της ενάντια στους σιίτες Χούτι στην Υεμένη, αντί προς το Ισλαμικό Κράτος. Όσο για τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του Άσαντ και των αντιπάλων του, οι συνομιλίες στη Βιέννη εμπνέουν αισοδοξία.

Οι συνομιλίες δεν είναι η αρχή του τέλους του πολέμου στη Συρία, αλλά για να παραφράσω τον Ουίνστον Τσόρτσιλ, είναι το τέλος της αρχής. Σε περιόδους κρίσης οι χώρες ξεχνάνε τα μαθήματα περασμένων κρίσεων. Αυτόν τον μήνα συμπληρώνονται 20 χρόνια από τη συμφωνία του Ντέιτον που έβαλε τέλος στο πόλεμο της Βοσνίας. Αυτό το μεγαλειώδες βήμα, έγινε σε δύο φάσεις. Πρώτα συμφωνήθηκε ένα ειρηνευτικό πλαίσιο μεταξύ διεθνών διαμεσολαβητών και στη συνέχεια τα άμεσα εμπλεκόμενα μέρη της σύγκρουσης συναντήθηκαν για να καταλήξουν σε μία συμφωνία μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Αντί να χάνουν τον χρόνο τους από τον πληγωμένο τους εγωισμό, εκείνοι που εμπλέκονται σε μία σύγκρουση με πολλά θύματα, πρέπει να λάβουν αποφάσεις για να σταματήσουν την καταστροφή. Ίσως τότε μπορούν όλοι να στρέψουν την προσοχή τους στη συντριβή του Ισλαμικού Κράτους μια για πάντα.