Αγορά καινούργιου αυτοκινήτου λίγο πριν από τη σύνταξη

Κάτι η οικονομική δυσπραγία και η αβεβαιότητα που κάνουν τους ανθρώπους να χάνουν το κέφι τους για ζωή και… κατανάλωση, κάτι η τεχνολογική ομογενοποίηση και η στυλιστική ασιατοποίηση εξαιτίας των οποίων απώλεσαν οι φίρμες την εθνική τους ταυτότητα, η αυτοκίνηση έπαψε να είναι αυτό που ήταν ως τη δεκαετία του 1980, άντε κι αυτή του 1990. Το αυτοκίνητο έπαψε να αποτελεί, πέρα από μεταφορικό μέσο, και επέκταση της προσωπικότητας του ανθρώπου. Επαψε να είναι επιλογή αισθητικής και δηλωτικό στάσης ζωής και ένα από τα πιο γλυκά όνειρα της νεολαίας. Για κάποιους ασφαλώς παραμένει στοιχείο κοινωνικής καταξίωσης. Αλλά σε γενικές γραμμές ο κόσμος έχει άλλες προτεραιότητες. Ή ίσως έχει απλώς κουραστεί. Ποιος νοιάζεται πια για την ξιπασιά του άλλου;

Η καταστροφή του αυτοκινήτου ως αντικειμένου πόθου των νέων ανθρώπων δεν ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και της συνεπαγόμενης ανεργίας, οικονομικής ανασφάλειας και εν γένει αποδυνάμωσης της αγοραστικής δύναμης των μικρότερων ηλικιών. Ξεκίνησε εδώ και περίπου τρεις δεκαετίες, ως απότοκο της μεταφοράς πόρων από τις χαμηλές και μεσαίες εισοδηματικές τάξεις προς τις υψηλότερες –όλες οι έρευνες συμφωνούν ότι το φαινόμενο αυτό ξεκίνησε μετά τις πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 και την επικράτηση των αρχών του οικονομικού φιλελευθερισμού τη δεκαετία του 1980.

Το αποτέλεσμα των πολιτικοοικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων της τελευταίας τριακονταετίας είναι να ανεβαίνει διαρκώς η μέση ηλικία κατά την οποία οι πολίτες των κοινωνιών της Δύσης αποκτούν το πρώτο καινούργιο αυτοκίνητό τους. Ερευνα που δημοσίευσε πρόσφατα η γαλλική εφημερίδα «Les Echos» έδειξε ότι στη Γαλλία οι καταναλωτές κάνουν τη δουλειά τους με μεταχειρισμένα ΙΧ ως τις ηλικίες… λίγο πριν από τη σύνταξη! Συγκεκριμένα, οι Γάλλοι έχουν την οικονομική άνεση να αποκτήσουν το πρώτο καινούργιο αυτοκίνητό τους στην ηλικία των 55,3 ετών.

Το 2005 η ηλικία αυτή ήταν κάτω από τα 50 έτη (49,7 για την ακρίβεια), ενώ το 1991 ήταν μόλις 43,7 έτη. Ανάλογη αύξηση της μέσης ηλικίας απόκτησης καινούργιου ΙΧ παρατηρείται και στις άλλες δυτικές χώρες και αυτό εν μέρει μπορεί να αποδοθεί στη γήρανση των κοινωνιών της Δύσης. Στη Γαλλία, ωστόσο, το επιχείρημα αυτό δεν ισχύει διότι το κράτος πρόνοιας στηρίζει στη χώρα αυτή όσο σε καμία άλλη τη μητρότητα. Η Γαλλία ουσιαστικά δεν αντιμετωπίζει δημογραφικό πρόβλημα, καθώς οι ηλικίες από 18 ως 35 ετών εξακολουθούν να αντιστοιχούν, όπως και δεκαετίες παλαιότερα, στο 20% του συνολικού πληθυσμού.

Το τμήμα αυτό, λοιπόν, του γαλλικού πληθυσμού έχει πάψει πλέον να ονειρεύεται ένα καινούργιο αυτοκίνητο. Μόνο το 8% των νέων από 18 ως 35 ετών αποκτούν καινούργιο ΙΧ και αν βάλει κανείς τον πήχη στα 25 χρόνια, το ποσοστό πέφτει στο 3%.

Πέρα από την περιορισμένη οικονομική δυνατότητα που έχει ένας σημερινός νέος να αποκτήσει καινούργιο αυτοκίνητο (αν και η δυνατότητα δανειοδότησής του είναι σαφώς μεγαλύτερη), οι ειδικοί θεωρούν ότι το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο και πρέπει να απασχολήσει τον κλάδο, κατασκευαστές αυτοκινήτων αλλά και διαφημιστές.

«Παρατηρείται μια έλλειψη ενδιαφέροντος της νεολαίας για το αυτοκίνητο, κυρίως των νέων που κατοικούν στις πόλεις. Κάτι η βελτίωση των μέσων μαζικής μεταφοράς, κάτι η δυνατότητα να νοικιάσει κανείς φθηνά ένα αυτοκίνητο όταν το χρειαστεί, κάτι η συνήθεια της μεταφοράς με το αυτοκίνητο κάποιου άλλου –όλο και περισσότεροι χρησιμοποιούν ιντερνετικές πλατφόρμες για να πληροφορήσουν τους γείτονές τους ότι έχουν άδειες θέσεις στο αυτοκίνητό τους και προθυμοποιούνται να τους μεταφέρουν –έχουν κάνει το ΙΧ λιγότερο αναγκαίο από όσο ήταν στο παρελθόν. Το προσεγγίζουν ως ένα έξοδο που δύσκολα αποσβένεται και όχι ως προσωπική ευχαρίστηση ή ως ένα καταναλωτικό αγαθό που αυξάνει την προσωπική τους ελευθερία» εξηγεί ο Ζαν-Πιερ Κορνιού, γενικός διευθυντής της εταιρείας συμβούλων Sia Partners που εξειδικεύεται στην αγορά αυτοκινήτου.

Ο γάλλος ειδικός μιλώντας στη «Les Echos» σημειώνει εξάλλου ότι παρατηρείται απόλυτη αδιαφορία των αυτοκινητοβιομηχανιών προς τις εξελίξεις αυτές: «Οι διαφημίσεις αυτοκινήτων δείχνουν συνήθως γυμνασμένους τριαντάρηδες ή οικογενειάρχες σαραντάρηδες να οδηγούν τρισευτυχισμένοι τα ολοκαίνουργια αυτοκίνητά τους σε κάποιον έρημο επαρχιακό δρόμο δίπλα σε αφρισμένα κύματα ή αγελάδες που βόσκουν γαλήνια. Πρόκειται για αφηγήματα που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα, κατασκευασμένα από επαγγελματίες που είναι συχνά παθιασμένοι με τα αυτοκίνητα».

Ο Ζαν-Πιερ Κορνιού θεωρεί ότι ακόμα κι όταν οι κατασκευαστές και οι διαφημιστές θέλουν να προωθήσουν την πρακτική πλευρά ενός αυτοκινήτου, βάζουν εικοσάρηδες οδηγούς, αγόρια και κορίτσια, να χοροπηδούν στα καθίσματα μοντέλων που τρέχουν δαιμονισμένα σε πόλεις-φαντάσματα. Επίσης κατασκευαστές και διαφημιστές προτάσσουν ως ατού των καινούργιων μοντέλων εξαρτήματα που ελάχιστα αγγίζουν τους νέους.

«Γιατί να καταχρεωθεί ένας νέος για να αποκτήσει ένα αυτοκίνητο με ηλεκτρονικά καλούδια που θα είναι ξεπερασμένα σε έναν χρόνο; Γιατί, άλλωστε, να πληρώσει παραπάνω για να αποκτήσει ένα μοντέλο με σταθερή οθόνη πολυμέσων στην κεντρική κονσόλα, ενώ μπορεί κάλλιστα να κοτσάρει στο ταμπλό το έξυπνο κινητό ή την ταμπλέτα του και να έχει όλα τα βοηθήματα πλοήγησης ή άλλα ηλεκτρονικά καλούδια;» αναρωτιέται ο ειδικός.

Αναρωτιέται κανείς αν οι κατασκευαστές θέλουν πράγματι να προσελκύσουν τις νεότερες γενιές. Η απάντηση, κατά τον γνώστη της γαλλικής αγοράς, έχει να κάνει με το γεγονός ότι στη Γαλλία από τα 1,8 εκατ. αυτοκίνητα που πωλούνται ετησίως τα μισά αγοράζονται από τις εταιρείες ενοικιάσεως και από τις επιχειρήσεις για να χρησιμοποιηθούν ως εταιρικά από τα στελέχη τους.

Πρόκειται για πελάτες που ουδόλως ενδιαφέρονται για τις πραγματικές τεχνολογικές καινοτομίες και που δεν αντιμετωπίζουν με κριτικό πνεύμα την αφθονία εξαρτημάτων και λειτουργιών εξεζητημένων ή και απολύτως άχρηστων, που όμως κρατούν ψηλά τις τιμές. «Ετσι, το χάσμα μεταξύ της νέας γενιάς και των παραδοσιακών κατασκευαστών αυτοκινήτων βαθαίνει» καταλήγει το δημοσίευμα της «Les Echos».