Εφιάλτες στις κινεζικές αγορές

«Η κομμώτριά μου με διαβεβαίωσε ότι η αγορά βρίσκεται ακόμη σε ανοδικό κύκλο». Με τον πρωτοσέλιδο αυτόν τίτλο κυκλοφόρησε την περασμένη Τρίτη η «Wall Street Journal». Η εφημερίδα αναφερόταν στη δήλωση μιας καθηγήτριας καλλιτεχνικού σχολείου της Σανγκάης, ονόματι Σοφί Ουάνγκ, η οποία μόλις προ δύο εβδομάδων αγόρασε τις πρώτες της μετοχές, «αφού συμβουλεύθηκε την κομμώτριά της», όπως χαρακτηριστικά είπε. Η ηλικίας 32 ετών εκπαιδευτικός εξέφραζε στην αμερικανική εφημερίδα την ανησυχία της επειδή η αξία του χαρτοφυλακίου της είχε ήδη συρρικνωθεί κατά 32%.

Η περίπτωση παραπέμπει ευθέως –αν και δεν αναφέρεται από τη «WSJ» –στον θρύλο που φέρει τον αμερικανό μεγαλοβιομήχανο Τζον Ροκφέλερ τον Οκτώβριο του 1929 να αντιλαμβάνεται την επερχόμενη καταστροφή λίγες ημέρες προτού συμβεί το μεγάλο κραχ, όταν προσερχόμενος στο γραφείο του και σταματώντας σε έναν στιλβωτή για να γυαλίσει τα παπούτσια του, ο πλανόδιος επαγγελματίας (που τον αναγνώρισε) του ζήτησε πληροφορίες για μια μετοχή που είχε σκοπό να αγοράσει.

«Αγέλη» οι επενδυτές

Ανεβαίνοντας στο γραφείο του ο Ροκφέλερ λέγεται ότι συνέστησε στη γραμματέα του να πουλήσει όσες μετοχές κατείχε διότι θα έπεφτε η αγορά. Σίγουρα δεν ευθύνεται η γραμματέας για τη «Μαύρη Πέμπτη» 24 Οκτωβρίου 1929 (και για τη «Μαύρη Παρασκευή» και τη «Μαύρη Δευτέρα» που ακολούθησαν). Δεν ήταν αυτή που κλόνισε την εμπιστοσύνη των επενδυτών, ούτε αυτή που πυροδότησε το μεγάλο ξεπούλημα –αν και για τον Ροκφέλερ λέγεται ότι ευθύνεται μαζί με άλλους επιχειρηματίες και τραπεζίτες της Wall Street για την καταστροφή. Αλλά είναι γνωστό ότι οι επενδυτές ενεργούν σαν αγέλη. Είτε όταν πρόκειται να αγοράσουν είτε όταν πρόκειται να πουλήσουν μετοχές.

Πάντως, «οι κινεζικές εταιρείες βρήκαν έναν εγγυημένο τρόπο για να εμποδίσουν τους επενδυτές να ξεπουλήσουν τις μετοχές τους: ανέστειλαν τη διαπραγμάτευση των μετοχών», όπως μετέδιδε την Τρίτη ο ανταποκριτής του Bloomberg στη Σανγκάη Φοξ Χου. Διότι ως και την περασμένη Δευτέρα είχε ήδη ανασταλεί η διαπραγμάτευση 745 μετοχών στα χρηματιστήρια της Σανγκάης και κυρίως του Σέντσεν, στο οποίο είναι εισηγμένες συγκριτικά μικρότερες επιχειρήσεις. Πρόκειται για το 26% των χαρτιών που διαπραγματεύονται στις αγορές της ηπειρωτικής Κίνας –δηλαδή 1,4 τρισ. μετοχές που αντιστοιχούν στο 21% της συνολικής κεφαλαιοποίησης όλων των κινεζικών κεφαλαιαγορών.

«Πρωταρχικός στόχος τους ήταν να εμποδίσουν την περαιτέρω κατάρρευση των τιμών» δήλωσε στο Bloomberg ο Τσεν Ζιαχέ, στρατηγικός αναλυτής της Cinda Securities, σημειώνοντας ότι από τις 12 Ιουνίου, που οι μετοχές και οι χρηματιστηριακοί δείκτες στην Κίνα είχαν εκτιναχθεί στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας επταετίας, η αξία των κινεζικών μετοχών είχε απομειωθεί τουλάχιστον κατά 3,2 τρισ. δολάρια –πρόκειται για αξία διπλάσια από την κεφαλαιοποίηση του συνόλου των κεφαλαιαγορών της… Ινδίας!

Τρελός τζόγος

Ο γενικός δείκτης της μεγαλύτερης κινεζικής αγοράς άλλωστε, του Χρηματιστηρίου της Σανγκάης, είχε καταρρεύσει κατά 28% το διάστημα αυτό που χαρακτηρίστηκε από την άτακτη φυγή των επενδυτών από τις μετοχές. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κατρακύλα των τιμών των κινεζικών μετοχών σε διάστημα τριών εβδομάδων από το 1992, όπως παρατηρούσαν οι «Financial Times».

Για λόγους προστασίας από τους «ξένους», οι κινεζικές αγορές κεφαλαίων είναι οιονεί… δισυπόστατες, με δείκτες που εξαρτώνται από τα εγχώρια χαρτοφυλάκια και δείκτες που εξαρτώνται από τα ξένα. Η αγοραστική φρενίτιδα των κινέζων επενδυτών είχε εκτινάξει τα τελευταία χρόνια τις τιμές των μετοχών στους εγχώριους δείκτες σε επίπεδα δυσανάλογα υψηλά με τις τιμές των ίδιων μετοχών που αφορούν τους ξένους. Κατ’ αντιστοιχία, η πρόσφατη κατάρρευση των αγορών οφείλεται σε ένα τεράστιο κύμα «σορταρισμάτων» από εγχώριους επενδυτές.

Οι «FT» σημειώνουν ότι η υποτιμητική αυτή διαδικασία τροφοδοτείται από την αγορά παραγώγων και συγκεκριμένα από τα προθεσμιακά συμβόλαια (futures). Ο τζόγος με την προοπτική πτώσης των τιμών των μετοχών λειτουργεί, λένε, σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία πυροδοτώντας έναν εφιαλτικό φαύλο κύκλο ρευστοποιήσεων. Από τη Σανγκάη, ο απεσταλμένος της βρετανικής εφημερίδας Γκάμπριελ Ουάιλντο προσθέτει επίσης ότι το ερώτημα των περισσότερων οικονομικών και επιχειρηματικών παραγόντων είναι αν πίσω από το ξεπούλημα των μετοχών κρύβονται κινήσεις κερδοσκόπων που αποσκοπούν στη χειραγώγηση των αγορών.

Το παν η εμπιστοσύνη

Χρόνια τώρα οικονομικοί αναλυτές από κάθε γωνιά της Γης προειδοποιούν για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι κινεζικές φούσκες. Η νομενκλατούρα του Πεκίνου δεν κώφευσε στις φωνές αυτές. Τουναντίον, παρενέβη με μέτρα οικονομικής και νομισματικής πολιτικής για να αντιμετωπίσει την «υπερθέρμανση» της οικονομίας και των αγορών (κεφαλαίων αλλά και ακινήτων) και να αποτρέψει την κατάρρευσή τους. Κατάφερε να περιορίσει τη ρευστότητα και να επιβραδύνει τον ρυθμό ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας στο 7%, από τα εξωπραγματικά, διψήφια ποσοστά ανάπτυξης που εμφάνιζε ακόμη και τα χρόνια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Με σπουδή η κινεζική κυβέρνηση προσπάθησε να εμποδίσει το ξεπούλημα των κινεζικών μετοχών. Το Σάββατο 4 Ιουλίου ανακοίνωσε το πιο αποφασιστικό, ως τώρα, μέτρο, αναστέλλοντας τις νέες εισαγωγές εταιρειών στις κεφαλαιαγορές της χώρας και ιδρύοντας ένα ταμείο σταθεροποίησης της αγοράς για να ευνοήσει τις αγορές μετοχών. Οπως φάνηκε την εβδομάδα που πέρασε, κατάφερε να περιορίσει το ξεπούλημα και να εμποδίσει την κατρακύλα των τιμών, τουλάχιστον των μετοχών εταιρειών μεγάλης κεφαλαιοποίησης –διότι η διαπραγμάτευση των πιο ευάλωτων είχε ήδη ανασταλεί.

Δεν είναι λίγοι όσοι εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τα μέτρα αυτά, τα οποία στηρίζουν την αγορά όχι ασφαλώς για να την επαναφέρουν σε τροχιά ανόδου, αλλά για να εξασφαλίσουν την ομαλή προσγείωσή της. Οι ανησυχίες τους έχουν να κάνουν με τον κίνδυνο να πληγεί η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτικών κεφαλαίων προς την κινεζική αγορά. Να πληγεί δηλαδή η ικανότητά της να προσελκύει κεφάλαια από το εξωτερικό.

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
Η διάσωση ως… ρουτίνα
Εναν πρόσθετο κίνδυνο που εγκυμονεί η παρέμβαση του Πεκίνου για τη διάσωση των κινεζικών αγορών επισημαίνει ο ανταποκριτής της «WSJ» στην κινεζική πρωτεύουσα Μαρκ Μανιέ. «Ενώ οι πυροσβεστικές παρεμβάσεις των Αρχών συγκρατούν τη διάδοση του πανικού, αν δεν εφαρμοστούν με προσοχή, μπορούν να ενθαρρύνουν τη δημιουργία νέας φούσκας στην αγορά αμέσως μετά το ελεγχόμενο ξεφούσκωμα της παρούσας φούσκας» σημειώνει ο Μανιέ. Διότι «οι επενδυτές θα συμπεράνουν ότι το Πεκίνο παρεμβαίνει για να σώσει ακόμη και καταδικασμένες επενδύσεις».