Σε μία από τις υψηλότερες αποζημιώσεις που έχει ποτέ επιδικάσει, το ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) αποφάσισε ότι η Τουρκία πρέπει να καταβάλει το ποσό – μαμούθ των 90 εκατομμυρίων ευρώ στην Κυπριακή Δημοκρατία λόγω της εισβολής του Αττίλα το 1974.
Από το ποσό αυτό, τα 30 εκατομμύρια ευρώ αφορούν στους αγνοουμένους Ελληνοκυπρίους και σε ζώντες συγγενείς τους, ενώ τα υπόλοιπα 60 εκατομμύρια ευρώ αφορούν στη ζημία που υπέστησαν οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του θύλακα της χερσονήσου της Καρπασίας, όπως αναφέρει η απόφαση του ΕΔΑΔ.
Σύμφωνα με το Δικαστήριο, το οποίο εδρεύει στο Στρασβούργο, το πέρας του χρόνου δεν διαγράφει τις ευθύνες της Τουρκίας στην υπόθεση της εισβολής του 1974. Η βαρύτερη αποζημίωση που είχε επιδικάσει το ΕΔΑΔ εις βάρος της Τουρκίας σε σχέση με την Κύπρο ήταν τα 13 εκατομμύρια ευρώ για παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των Ελληνοκυπρίων το 2009. Υπενθυμίζεται ότι το ΕΔΑΔ είχε αποφανθεί εναντίον της τουρκικής επέμβασης και το 2001, αλλά τότε δεν είχε προχωρήσει σε επιδίκαση αποζημίωσης.
Πριν από την έκδοση της απόφασης του ΕΔΑΔ, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου είχε δηλώσεις ότι αυτή δεν είναι ούτε δεσμευτική ούτε έχει κάποια ιδιαίτερη αξία. Ωστόσο, καθώς αυτή τη στιγμή έχουν επαναρχίσει οι συνομιλίες για το Κυπριακό, δεν αποκλείεται αυτή η απόφαση να επηρεάσει κρίσιμες πτυχές της διακδικασίας, έλεγαν κυπριακές διπλωματικές πηγές.
Είναι ίσως η πρώτη φορά που το Διεθνές Δίκαιο αποκτά αναβαθμισμένο ρόλο στις συνομιλίες προσέθεταν, ενώ απαντά στην προηγούμενη απόφαση του ΕΔΑΔ στην «υπόθεση Δημόπουλος» που ουσιαστικά νομιμοποιούσε την Επιτροπή Αποζημιώσεων του ψευδοκράτους και απειλεί να μεταβάλει τα δεδομένα στο περιουσιακό.
Λευκωσία: Να συμμορφωθεί άμεσα η Τουρκία
Η κυπριακή κυβέρνηση χαιρέτισε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), με την οποία επέβαλε χρηματική αποζημίωση, συνολικού ύψους 90 εκατομμυρίων ευρώ, στην Τουρκία για την εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή, και κάλεσε την Άγκυρα να την εφαρμόσει.
Παράλληλα, η Νομική Υπηρεσία του Κράτους ανακοίνωσε ότι μελετά την απόφαση για λεπτομερή αξιολόγηση και αξιοποίησή της.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε γραπτή ανακοίνωσή του, σημειώνει με ιδιαίτερη ικανοποίηση την αναφορά ότι η Τουρκία δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως με την απόφαση στην Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή της Κύπρου.
Η κυβέρνηση τονίζει ακόμη ότι προσβλέπει στην άμεση συμμόρφωση της Τουρκίας, μέσω της λήψης των αναγκαίων μέτρων, «για να σταματήσει η παράνομη εκμετάλλευση και πώληση ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα και να καταβληθούν οι αποζημιώσεις που έχει επιδικάσει το Δικαστήριο».
Περαιτέρω αναφέρεται ότι η κυβέρνηση «σημειώνει ιδιαιτέρως την αναφορά του Δικαστηρίου ότι η Τουρκία δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως με την απόφαση του 2001 στην τέταρτη Διακρατική Προσφυγή Κυπριακής Δημοκρατίας εναντίον Τουρκίας και ότι η συμμόρφωση αυτή δεν συνάδει με οποιαδήποτε άδεια, συμμετοχή, ή συνέργεια σε οποιαδήποτε παράνομη πώληση ή εκμετάλλευση ελληνοκυπριακών περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές».
Ο εκπρόσωπος προσθέτει ότι η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας επισημαίνει με ιδιαίτερη ικανοποίηση, την αναφορά ότι «η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση Δημόπουλος και άλλοι εναντίον Τουρκίας δεν απαλλάσσει την Τουρκία από τις υποχρεώσεις για συμμόρφωση με την απόφαση του Δικαστηρίου στη Δ’ Διακρατική».
Η κυβέρνηση χαιρετίζει την επιδίκαση αποζημιώσεων για ηθική βλάβη στους συγγενείς των αγνοουμένων ύψους 30.000.000 ευρώ, τονίζοντας πως «οι προσπάθειες θα συνεχιστούν μέχρι να ολοκληρωθεί η αποτελεσματική διερεύνηση της τύχης όλων των αγνοουμένων και παραδοθούν στους συγγενείς τα ταυτοποιημένα οστά τους, για να ταφούν όπως επιθυμούν οι οικείοι τους».
Στη δήλωση του εκπροσώπου τονίζεται ακόμη ότι όσον αφορά στην επιδίκαση αποζημιώσεων για ηθική βλάβη στους εγκλωβισμένους, ύψους 60.000.000, και παρά το γεγονός πως οι διωγμοί και οι κακουχίες που έχουν περάσει δεν μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήματα, «η κυπριακή κυβέρνηση χαιρετίζει το γεγονός πως το Δικαστήριο καταδικάζει με τον τρόπο αυτό, για μια ακόμη φορά, την τουρκική πολιτική των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εγκλωβισμένων και την προσπάθεια για αλλαγή του δημογραφικού χαρακτήρα των κατεχομένων μας περιοχών».
Σε χωριστή ανακοίνωσή της, η Νομική Υπηρεσία αναφέρει ότι το θέμα της λεπτομερούς αξιολόγησης και περαιτέρω αξιοποίησης της απόφασης του ΕΔΑΔ θα μελετηθεί σε συνεργασία με τους συμβούλους της.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι απόφαση του Δικαστηρίου αφορά τις ακόλουθες τρεις πτυχές:
1. Αίτημα για καταβολή αποζημίωσης για τις παραβιάσεις της Σύμβασης που αφορούν 1.456 αγνοούμενους κατά την κρίση του Δικαστηρίου, και μέσα στα πλαίσια της νομολογίας του στο συγκεκριμένο ζήτημα.
2.Αίτημα για καταβολή αποζημίωσης για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εγκλωβισμένων σε ποσό που αντιστοιχεί στις 50.000 στερλίνες για κάθε εγκλωβισμένο.
3.Αίτημα για έκδοση διακηρυκτικής απόφασης του Δικαστηρίου με την οποία να δηλώνεται ότι (α) η Τουρκία οφείλει, σύμφωνα με το άρθρο 46 της Σύμβασης, να συμμορφωθεί με την απόφαση του ΕΔΑΔ στην Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή, απέχοντας από του να επιτρέπει να συμμετέχει ή να ανέχεται να είναι καθ’ οποιονδήποτε άλλο τρόπο συνεργός στο σφετερισμό και την παράνομη εκμετάλλευση Ε/Κ περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές, (β) η υποχρέωσή της σύμφωνα με το άρθρο 46 δεν εκπληρώνεται από την απόφαση του ΕΔΑΔ επί του παραδεκτού στην υπόθεση Δημόπουλος.
Όπως αναφέρει η Νομική Υπηρεσία, το Δικαστήριο στη σημερινή του απόφαση επιδίκασε ποσό 30 εκατ. ευρώ για ηθική βλάβη (non pecuniary damage), την οποία έχουν υποστεί οι συγγενείς των αγνοουμένων και 60 εκατ. ευρώ για ηθική βλάβη που έχουν υποστεί οι εγκλωβισμένοι.
«Τα εν λόγω ποσά, σύμφωνα με την απόφαση, θα πρέπει να διανεμηθούν από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στα θύματα των παραβιάσεων υπό την εποπτεία της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
