Απρόβλεπτος, αποφασισμένος και, κυρίως, αόρατος: Ο Αμπουμπακάρ Σεκάου είναι ο εγκέφαλος πίσω από τον παραλογισμό της απαγωγής 223 μαθητριών στη Νιγηρία, υπόθεση που έχει κάνει την υφήλιο να αναρωτιέται τι συμβαίνει στο μυαλό του αρχηγού της ισλαμιστικής Μπόκο Χαράμ -εντεινόμενη απειλή όχι μόνο για τη χώρα, αλλά και για την περιοχή.
Η Μπόκο Χαράμ επέλεξε αυτόν τον φρικιαστικά πρωτοφανή τρόπο για να δείξει ότι η ενίσχυσή της στη Νιγηρία, όπου καταγράφεται ένταση των επιθέσεών της, την καθιστά κίνδυνο πρώτης τάξης. Μετά από μήνες πολύνεκρων βομβιστικών επιθέσεων στη χώρα, η οργάνωση είχε σταδιακά αποδείξει ότι δυναμώνει και απασχολούσε όλο και περισσότερο τα διεθνή ΜΜΕ, «ανεβαίνοντας» στην κλίμακα των τρομοκρατικών οργανώσεων, παραμένοντας πάντα όμως περιφερειακή.
Και ξαφνικά, λίγες ημέρες μετά την απαγωγή πλέον των 200 μαθητριών, ένας περίεργος αρχηγός της εμφανίστηκε σε ένα βίντεο που έκανε το γύρο του κόσμου: Με στρατιωτική παραλλαγή και το όπλο του, ανακοίνωσε χαμογελαστός, ενώ κουνούσε σπασμωδικά το χέρι του -όταν δεν σήκωνε το δάχτυλο ως ιεροκήρυκας- ότι θα πουλήσει τις κοπέλες στην αγορά για να παντρευτούν.
Μπόκο Χαράμ σημαίνει «η δυτική παιδεία είναι αμαρτία» και, συμβολικά, η απαγωγή ανταποκρίνεται απολύτως στην ιδεολογία της οργάνωσης: «Τα κορίτσια πρέπει να παρατήσουν το σχολείο και να παντρευτούν» εξήγησε ο άνδρας στο βίντεο.
Εύκολα θα μπορούσε κανείς να πέσει στον πειρασμό να κάνει ψυχογράφημα με βάση το βίντεο: Κάτι πέραν του φανατισμού πρέπει να διακατέχει κάποιον που λέει χαμογελώντας νευρικά ότι θα πουλήσει κορίτσια στην αγορά «επειδή το είπε ο Αλλάχ». Όταν όμως πρόκειται για κάποιον υπεύθυνο για το θάνατο πάνω από 4.000 ανθρώπων τα τελευταία χρόνια που παραμένει όμως ασύλληπτος, ο ψυχισμός του είναι δευτερεύων.
Αρχηγός περίπου κατά λάθος, αλλά ικανός
Ο Σεκάου εμφανίστηκε το 2010 όταν με βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ανέλαβε την αρχηγία της Μπόκο Χαράμ. Με ένα οπλοπολυβόλο και πλαισιωμένος από θρησκευτικά βιβλία, είπε πως «το τζιχάντ δεν έχει τελειώσει, μόλις τώρα αρχίζει». Ο 40χρονος τότε Σεκάου είχε προσγειωθεί στην αρχηγία μίας οργάνωσης που μέχρι πρότινος είχε ως ηγέτη τον Μοχάμεντ Γιουσούφ.
Στη Νιγηρία, η οποία κατά την 50ετή ανεξαρτησία της δεν έχει μειώσει σημαντικά την εξαιρετικά διαδεδομένη φτώχεια, ο Γιουσούφ είχε αναπτύξει μία ιδεολογία που επέρριπτε στη δυτική κουλτούρα -«Μπόκο»- όλα τα δεινά μίας χώρας μοιρασμένης σε χριστιανικό νότο και μουσουλμανικό βορρά. Μέχρι τις ταραχές που οδήγησαν στο λιντσάρισμα του Γιουσούφ το 2009, η δράση της οργάνωσης ήταν πολύ πιο περιορισμένη σε σύγκριση με το σήμερα.
Ο νέος αρχηγός, ο Σεκάου, δεν είχε θεωρηθεί ποτέ ο φυσικός διάδοχος του Γιουσούφ, σύμφωνα με τον E.Tζ.Χόγκενντορν του Διεθνούς Κέντρου Κρίσεων (ICG) που επικαλείται το Associated Press. Ανελίχθηκε από τη θέση του «υπεύθυνου ασφαλείας» του Γιούσουφ επειδή ήταν αδίστακτος, υποστηρίζει, και οδήγησε την Μπόκο Χαράμ σε νέο επίπεδο.
Ακόμη και η συγκυρία ήταν ευνοϊκή για τα όσα ακολούθησαν: Με την ανάληψη της προεδρίας της Νιγηρίας από τον χριστιανό Γκούντλακ Τζόναθαν, η εχθρότητα των μουσουλμάνων πολιτικών εναντίον της νέας ηγεσίας τους έδωσε έναν επιπλέον λόγο να «μην ενοχλούνται» από την υπονόμευση της κεντρικής κυβέρνησης. Ο πρόεδρος Τζόναθαν έχει μιλήσει για «σκοτεινές δυνάμεις» -από κυβερνήτες μέχρι στρατηγούς- που χρησιμοποιούν την Μποκο Χαράμ εναντίον του.
Από το 2011 και έπειτα, οι επιθέσεις της ομάδας έχουν γίνει πιο «επαγγελματικές». Πέραν της συχνότητάς τους και του μεγαλύτερου απολογισμού, οι επιθέσεις γίνονται με εκρηκτικά όλο και πιο εξεζητημένα, αλλά ασταθή εκρηκτικά -δείγμα πως η «τεχνογνωσία» των στελεχών της βελτιώθηκε.
Το πώς έγινε αυτό παραμένει γρίφος: Οι νιγηριανές αρχές δεν ξέρουν με βεβαιότητα εάν πρόκειται για ισλαμιστές από την κεντρική Ασία ή την Αλ Κάιντα της βόρειας Αφρικής που έχουν «εμπλουτίσει» τις τάξεις της.
Παρά την εικόνα «ερασιτέχνη» που δίνει ο Σεκάου, στην Μπόκο Χαράμ δεν έχουν καταφέρει να παρεισφρήσουν οι νιγηριανές δυνάμεις ασφαλείας. Οι ομάδες των τζιχαντιστών μάλιστα περιφέρονται σε δύο επαρχίες της Νιγηρίας σχεδόν ανενόχλητοι και ουσιαστικά αόρατοι για τον νιγηριανό στρατό. Όπως ακριβώς και ο αρχηγός της.
