«Ο δυνατός και άσπλαχνος άνθρωπος έχει μια κυνική αίσθηση της ίδιας του της ματαιότητας και της περηφάνιας και της δύναμης και περιφρονεί όλο το έχει του» γράφει ο Γουίλιαμ Φόκνερ στο μυθιστόρημά του «Η αρκούδα». Εναν τέτοιον άνθρωπο (αν και όχι και τόσο άσπλαχνο) φέρνει στον νου ο Στράτος, ο κεντρικός ήρωας του «Μικρού ψαριού», της τέταρτης μεγάλου μήκους ταινίας του Γιάννη Οικονομίδη, που είναι επίσης η πρώτη που διαγωνίστηκε σε μεγάλο κινηματογραφικό φεστιβάλ, εφέτος στο Βερολίνο.
Επάνω στο σκαμμένο πρόσωπο του πρώην φυλακισμένου, επαγγελματία δολοφόνου (και περιστασιακά φούρναρη) Στράτου είναι χαραγμένα τα ηθικά στοιχεία της ταινίας. Οσο περίεργο και αν ακούγεται, κώδικας ηθικής του Στράτου είναι μια μορφή σιωπηρής αντίστασης απέναντι σε έναν κόσμο νοσηρό και σάπιο στον οποίο νιώθει ξένο σώμα –και είναι. Πρόκειται φυσικά για τον κόσμο που ο Οικονομίδης λατρεύει να κινηματογραφεί, είτε όταν καδράρει ένα «νεκροταφείο λεωφορείων» είτε όταν τρυπώνει μέσα σε κακόφημα στέκια της νύχτας.
Στην Αθήνα του σκηνοθέτη το χρήμα είναι ο απόλυτος θεός και τα σκουλήκια πολύ ανώτερα από τους ανθρώπους. Μανάδες κάνουν παζάρια για την πώληση των παιδιών τους σε νονούς της νύχτας και γιοι εύχονται τον θάνατο των ανήμπορων, ηλικιωμένων γονιών τους, τους οποίους βρίζουν ασυστόλως. Βωμολοχία, απαξία για την ανθρώπινη ζωή και η αξιοπρέπεια μια άγνωστη λέξη. Ο Στράτος κάνει τη διαφορά. Γι’ αυτό και είναι ένας ζωντανός-νεκρός από τα πρώτα κιόλας πλάνα της ταινίας. Αποτελεί την εξαίρεση και, παρότι παροπλισμένος (ο ίδιος λέει ότι του έχει σπάσει ο τσαμπουκάς), σύντομα αντιλαμβάνεσαι ότι νιώθει πως κάτι επιτέλους πρέπει να κάνει για να δηλώσει «παρών». Εστω και αν αυτό το κάτι θα είναι μια μορφή αυτοθυσίας. Δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα, έτσι δεν είναι;
Κατά έναν τρόπο, στο «Μικρό ψάρι» βρίσκονται ενσωματωμένες όλες οι προηγούμενες ταινίες του Οικονομίδη («Σπιρτόκουτο», «Ψυχή στο στόμα», «Μαχαιροβγάλτης»). Ο Στράτος άλλωστε είναι μια «προέκταση» του σιωπηλού παρατηρητή που υποδύθηκε ο Ερρίκος Λίτσης στην «Ψυχή στο στόμα». Ωστόσο, μιλώντας με καθαρά καλλιτεχνικούς όρους, είναι σαφές ότι ο σκηνοθέτης έχει πάει ένα βήμα πιο πέρα, παρότι επέτρεψε στον χρόνο να τον παρασύρει (η διάρκεια χρειαζόταν ένα συμμάζεμα ώστε το αποτέλεσμα να είναι πιο σφιχτό). Η ωμότητα όμως είναι πιο ελκυστική (αν είναι δόκιμη αυτή η αντίφαση), ο βομβαρδισμός των βρισιών αισθητά μειωμένος, η αισθητική πιο κινηματογραφοφιλική (ως και ποιητική) και η λάμψη στο σκοτάδι αδιόρατη μεν αλλά, ναι, υπάρχει.
Αίθουσες Αθήνας: ODEON KOSMOPOLIS, ΜΑΡΟΥΣΙ – STER ΙΛΙΟΝ – VILLAGE ΡΕΝΤΗ – VILLAGE MALL – ΑΕΛΛΩ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS, ΓΛΥΦΑΔΑ – ΑΙΓΛΗ – ΕΛΛΗ – ΚΗΦΙΣΙΑ – ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ – ΝΑΝΑ – ΝΙΡΒΑΝΑ – ΣΙΝΕ ΑΝΟΙΞΙΣ – ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ. Αίθουσες Θεσσαλονίκης: STER – VILLAGE COSMOS – ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΝ – ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΝ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
