Κοιτάξτε τί ρολόγια φοράνε οι υποψήφιοι σωτήρες της Ουκρανίας

Τον περασμένο χρόνο, όταν ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών, Ράντοσλαβ Σικόρσκι επισκέφθηκε το Κίεβο, παρατήρησε ότι οι Ουκρανοί ομόλογοί του, γελούσαν μαζί του επειδή φορούσε ένα φθηνό ιαπωνικό ρολόι. Αρκετοί Ουκρανοί υπουργοί είχαν ρολόγια που κόστιζαν πάνω από 30.000 δολάρια. Σε ένα άρθρο που έγραψα για αυτό το περιστατικό, τόνισα ότι τα ρολόγια με μηχανισμό quartz κάνουν αυτό που πρέπει να κάνει ένα ρολόι – λένε την ώρα με ακρίβεια – πολύ καλύτερα απ’ τα μηχανικά πολυτελή ρολόγια που κοστίζουν πολλά περισσότερα χρήματα.

Ο Σικόρσκι γέλασε τελευταίος. Αυτοί που τον κορόιδευαν βρέθηκαν εκτός του ουκρανικού κοινοβουλίου με την αναχώρηση του Βίκτορ Γιανουκόβιτς από το Κίεβο. Και τα πανάκριβα ρολόγια δεν είναι καθόλου άσχετα με τη μοίρα του Γιανουκόβιτς και των κολλητών του. Η διαφθορά είναι βασικό ζήτημα στην ουκρανική επανάσταση, όπως και σε πολλές λαϊκές εξεγέρσεις, όπως σε αυτή της Τυνησίας που πυροδότησε την Αραβική Άνοιξη αλλά και στις Φιλιππίνες το 1986 που οδήγησε στην ανατροπή του δικτάτορα Φέρντιναντ Μάρκος.

Σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις, η ανατροπή του διεφθαρμένου ηγέτη ακολουθήθηκε από αποκαλύψεις για τον πολυτελή τρόπο ζωής του σε βάρος του λαού του, που σε μεγάλο ποσοστό ήταν φτωχοί. Ο Γιανουκόβιτς, όπως γνωρίζουμε τώρα, είχε ιδιωτικό ζωολογικό κήπο, το δικό του εστιατόριο σε σχήμα πειρατικού πλοίου και μία συλλογή από αυτοκίνητα αντίκες. Ένα έγγραφο που δόθηκε στη δημοσιότητα αφού έφυγε ο Γιανουκόβιτς από το Κίεβο, αποκαλύπτει ότι είχε πληρώσει σε μία γερμανική επιχείρηση 1,7 εκατομμύρια ευρώ για την ξύλινη διακόσμηση στη τραπεζαρία του και στην ειδική αίθουσα όπου έπινε τσάι.

Στη Τυνησία ο υπερπολυτελής τρόπος ζωής της ευρύτερης οικογένειας του Ζίνε ελ Αμπιντίν μπεν Αλί περιελάμβανε μία τίγρη σε κλουβί και ένα ιδιωτικό τζετ για τη μεταφορά παγωτού από το Σεν Τροπέ. Όσο για τον Μάρκος, ποιος μπορεί να ξεχάσει τα 3.000 ζευγάρια παπούτσια της συζύγου του, Ιμέλντα ;

Ένας επισκέπτης στην έπαυλη του Γιανουκόβιτς είπε στους New York Times ότι όλα είχαν κλαπεί από τον λαό. Το ζήτημα όμως δεν είναι απλά η οικονομική ανισότητα. Η οικονομική ανισότητα προσφέρει κίνητρα στους επιχειρηματίες για υπηρεσίες και αγαθά που είναι καλύτερα, ή φθηνότερα, από τις υπηρεσίες και τα αγαθά που προσφέρουν οι άλλοι και αυτό είναι καλό για τον ανταγωνισμό.

Αντίθετα, κανείς δεν υποστηρίζει ότι οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να συγκεντρώνουν αυτό τον τεράστιο πλούτο μέσω δωροδοκιών ή μοιράζοντας δημόσια χρήματα σε οικογένεια και φίλους. Αυτό είναι κλοπή από τον λαό. Επιπλέον οι συνέπειές του εκτείνονται πολύ πιο βαθιά από τα ποσά που εκλάπησαν. Σε έγγραφα των WikiLeaks, ο Ρόμπερτ Γκόντεκ, ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στη Τυνησία πριν από την επανάσταση, προειδοποίησε ότι η διαφθορά του Μπεν Αλί και της οικογένειάς του «ήταν τόσο μεγάλη που απέτρεπε τις επενδύσεις στη χώρα και αυτό συνέβαλε στην υψηλή ανεργία». Κατ’ αντιστοιχία, είναι πιθανό μία λιγότερο διαφθαρμένη Ουκρανία να ήταν πιο πλούσια. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς τη λαΐκή οργή, που είναι και δικαιολογημένη.

Πιο δύσκολο είναι να εξηγήσουμε γιατί ορισμένοι ηγέτες συμπεριφέρονται με αυτό τον τρόπο. Το να γίνει κάποιος πρόεδρος είναι ένα μοναδικό επίτευγμα. Πώς μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι το καλύτερο πράγμα που μπορεί να κάνει με αυτό το επίτευγμα είναι να επιδιώξει τον προσωπικό του πλουτισμό;

Ο Γιανουκόβιτς ξέχασε τι συνέβη στον Μπεν Αλί και στον Μάρκος; Δεν ήταν ξεκάθαρο ότι η συγκέντρωση υπερβολικού προσωπικού πλούτου αύξανε τις πιθανότητες να ανατραπεί και να περάσει την υπόλοιπη ζωή του στη φυλακή, ή στην καλύτερη περίπτωση, στην εξορία; Ακόμη και αν ο Γιανουκόβιτς είχε πεθάνει από βαθιά γεράματα ενώ ήταν πρόεδρος, οι υπερβολές του θα είχαν αποκαλυφθεί και θα κατέστρεφαν όποια καλή φήμη είχε αποκτήσει. Δεν ενδιαφερόταν καθόλου για την υστεροφημία του;

Ενας πολιτικός ηγέτης έχει περισσότερες ευκαιρίες από τον καθένα να βοηθήσει του ανθρώπους και αυτή θα έπρεπε να είναι η πρώτη προτεραιότητα του Γιανουκόβιτς. Αλλά ακόμη και αν ο ίδιος σκεφτόταν το συμφέρον του, ο προσωπικός πλουτισμός του ξεπερνούσε κάθε λογική.

Σύντομα ο λαός της Ουκρανίας θα ψηφίσει για νέο ηγέτη. Πώς όμως θα αποφύγει να εκλέξει έναν πολιτικό του οποίου οι προτεραιότητες θα είναι ίδιες με εκείνες του Γιανουκόβιτς; Θα πρότεινα το εξής τεστ: κοιτάξτε τί ρολόι φοράει ο υποψήφιος ! Αν αξίζει περισσότερα από 500 δολάρια, βρείτε κάποιον άλλο να ψηφίσετε. Αυτό το τεστ δεν θα επιλέξει τον καλύτερο υποψήφιο αλλά τπυλάχιστον θα απορρίψει ορισμένους με προτεραιότητες που κανείς αξιοπρεπής πολιτικός ηγέτης δεν θα έπρεπε ποτέ να έχει.