Οι διαστάσεις που έλαβε τα τελευταία χρόνια ως δραστηριότητα η οποία αναπτύχθηκε στο περιθώριο της νομιμότητας προκάλεσαν την παρέμβαση εισαγγελέα, με προανάκριση σε εξέλιξη, αλλά και νομοθετική ρύθμιση από το υπουργείο Τουρισμού για τα «αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα». Οι μισθώσεις κατοικιών ως τουριστικά καταλύματα χωρίς το απαραίτητο σήμα έχουν πάρει εκτάσεις «επιδημίας» στην Ελλάδα, ειδικά την τριετία που πέρασε. Στις αρχές του 2013, η δραστηριότητα αυτή πήρε μεγάλη δημοσιότητα μετά και την έλευση της εταιρείας Airbnb στη χώρα.

Καταγγελίες στο Παρατηρητήριο


Περίπου 56.000 υπολογίζονται οι κατοικίες που διατίθενται προς εκμίσθωση, σημειώνει ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) κ. Γιώργος Τσακίρης ύστερα από έρευνα που έκανε το Επιμελητήριο για τη δραστηριότητα, η οποία, όπως υποστηρίζει, ανταγωνίζεται με αθέμιτο τρόπο τα τουριστικά καταλύματα που λειτουργούν νόμιμα. Την ίδια ώρα, υπολογίζεται ότι το 2013 τα διαφυγόντα έσοδα της πραγματικής οικονομίας και της τουριστικής παραγωγής από την εκμίσθωση αυτών των κατοικιών κυμάνθηκαν μεταξύ 1,5 και 2 δισ. ευρώ.
Αφορμή για την προανάκριση ήταν καταγγελίες που έγιναν στο Παρατηρητήριο Παραπλανητικής Διαδικτυακής Διαφήμισης (ΠΠΔΔ) για καταλύματα, το οποίο σύστησε το ΞΕΕ τον Δεκέμβριο του 2012. «Το Παρατηρητήριο έχει δεχθεί πάνω από 100 καταγγελίες αυτό το διάστημα» σημειώνει ο κ. Τσακίρης, αναφερόμενος σε καταγγελίες που επιβεβαιώθηκαν ως βάσιμες έπειτα από έλεγχο. «Αρκετές από αυτές τις καταγγελίες αναφέρονταν στη δράση της Airbnb» συμπληρώνει. Η Airbnb, μέσω του website που λειτουργεί, προσφέρει σε τουρίστες τη δυνατότητα εύρεσης τουριστικού καταλύματος στην Ελλάδα σε ιδιώτες, οι οποίοι διαθέτουν το δωμάτιο στην κατοικία τους ή το εξοχικό τους, αποδεχόμενη σαφώς την πιθανότητα να μη διαθέτουν την απαραίτητη επαγγελματική ιδιότητα. Η εταιρεία έχει καταχωρίσει περισσότερες από 4.000 κατοικίες στην Ελλάδα, από τις οποίες πάνω από 1.000 βρίσκονται στην Αθήνα, όπως προκύπτει από τις διαφημιστικές προβολές της.
Το ΞΕΕ προώθησε τις καταγγελίες αυτές στα υπουργεία Οικονομικών και Τουρισμού και το τελευταίο ενημέρωσε το ΣΔΟΕ, που με τη σειρά του έστειλε τα στοιχεία στον εισαγγελέα, ο οποίος πλέον διερευνά αν έχουν στοιχειοθετηθεί παράνομες ενέργειες. Με εντολή του εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών είναι σε εξέλιξη προανάκριση, στην οποία τον Οκτώβριο του 2013 κλήθηκε να καταθέσει ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου σχετικά με την εκμίσθωση κατοικιών μέσω της Airbnb ή άλλης διαδικτυακής πλατφόρμας χωρίς τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Εν τω μεταξύ, ύστερα από ρύθμιση του υπουργείου Τουρισμού, ο Ν. 4179/2013 προβλέπει την έκδοση ειδικού σήματος λειτουργίας για την εκμίσθωση αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων, ωστόσο «αυτό δεν ισχύει για διαμερίσματα και δωμάτια» ή για περιπτώσεις που ένας ιδιοκτήτης «μισθώνει 15 σπίτια» υπογραμμίζει ο κ. Τσακίρης και αναφέρεται σε αντίστοιχη καταγγελία.
Παραπλανητικές καταχωρίσεις


Το Παρατηρητήριο έχει γίνει αποδέκτης πολλών καταγγελιών επαγγελματιών από όλη τη χώρα οι οποίοι διαμαρτύρονται για τον αθέμιτο ανταγωνισμό που είχαν να αντιμετωπίσουν από μη νόμιμα καταλύματα. Παράλληλα, υπήρχαν και καταγγελίες από ξενοδόχους για συναδέλφους τους οι οποίοι διαφήμιζαν διαδικτυακά τις υπηρεσίες των ξενοδοχείων τους, έχοντας αναβαθμίσει το προϊόν αυθαίρετα, αναγράφοντας σε αρκετές περιπτώσεις στις διαδικτυακές διαφημιστικές καταχωρίσεις τους ότι είχαν υπαχθεί λειτουργικά σε κατηγορία ανώτερη από την πραγματική. Αρκετές επίσης καταγγελίες αφορούν καταλύματα τα οποία, αν και «βοηθητικά και μη κύρια» (ενοικιαζόμενα), προβάλλονται στο Διαδίκτυο ως ξενοδοχεία. «Εχουμε κάνει παρεμβάσεις στο booking.com» τονίζει ο κ. Τσακίρης, εξηγώντας ότι το ΠΠΔΔ χρησιμεύει ως «εργαλείο για να αποφεύγεται η παραπλάνηση».

«Το ΞΕΕ από το 2012 διέγνωσε την ανάγκη δημιουργίας ενός μηχανισμού που θα μπορούσε να ελέγχει στο Διαδίκτυο με σκοπό την προστασία αφενός των καταναλωτών από παραπλανητική διαδικτυακή διαφήμιση και αφετέρου των επαγγελματιών από αθέμιτες πρακτικές τρίτων, είτε επαγγελματιών είτε ιδιωτών που ασκούν παράνομα τουριστική δραστηριότητα», επισημαίνει ο κ. Τσακίρης και προσθέτει ότι «σε μια περίοδο που το 70% των κρατήσεων γίνεται μέσω Διαδικτύου, το ΞΕΕ ενεργοποίησε το Παρατηρητήριο Παραπλανητικής Διαδικτυακής Διαφήμισης, το ΠΠΔΔ. Το ΠΠΔΔ είτε δέχεται καταγγελίες είτε ερευνά κακές και παράνομες συμπεριφορές στο Διαδίκτυο. Ο,τι δεν διευθετείται εσωτερικά προωθείται στις αρμόδιες ελεγκτικές Αρχές. Μια από τις καταγγελίες ήταν και αυτή της Airbnb, ενός διαδικτυακού χώρου παράνομης ενοικίασης ιδιωτικών κατοικιών σε τουρίστες, την οποία καταγγελία, αφού διακριβώσαμε την εκτεταμένη διάστασή της, προωθήσαμε στα αρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Τουρισμού. Με έγγραφο του γενικού γραμματέα Τουρισμού, η καταγγελία προωθήθηκε στο ΣΔΟΕ που ζήτησε τη δικαστική διερεύνηση της καταγγελίας, με προανάκριση, στο πλαίσιο της οποίας κλήθηκα να καταθέσω ως μάρτυρας. Αναμένουμε την εξέλιξη της διαδικασίας».
Τη δεκαετία του ’80 τα πρώτα κρούσματα
«Το πρόβλημα των παράνομα ενοικιαζόμενων καταλυμάτων είναι ένα θέμα που έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1980. Τα τελευταία χρόνια, μετά το 2009 και εξαιτίας της κρίσης άρχισε να παίρνει μεγάλες διαστάσεις σε όλη την Ελλάδα. Συγχρόνως, με την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου δόθηκε η δυνατότητα σε πάρα πολλούς ιδιοκτήτες ακινήτων να αρχίσουν να τα διαθέτουν για βραχυχρόνια ενοικίαση μέσω του Διαδικτύου και εξειδικευμένων παρόχων σε αγορές του εξωτερικού, αυτοματοποιημένα και ηλεκτρονικά, χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία τους στη διαδικασία της προώθησης και εκμίσθωσης των κατοικιών» υποστηρίζει ο πρόεδρος του ΞΕΕ κ. Τσακίρης.

Τρέχουν να πάρουν σήμα σε επαύλεις στη Μύκονο
Δεκάδες αιτήσεις στις Κυκλάδες για ένταξη στη ρύθμιση που αφορά τα αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα
«Βομβαρδισμό από αιτήσεις δέχεται η Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού (ΠΥΤ) Κυκλάδων σε ό,τι αφορά την ένταξη στη ρύθμιση για τα αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα. Από τη δημοσίευση της Υπουργικής Απόφασης 3118 στις 9 Δεκεμβρίου 2013 έχουμε εκδώσει περίπου 100 σήματα» σημειώνει ο προϊστάμενος Διεύθυνσης της ΠΥΤ Κυκλάδων κ. Μιχάλης Παράβαλος. Την ίδια ώρα τονίζει ότι η Υπηρεσία δέχεται 30 με 40 τηλεφωνήματα την ημέρα για το θέμα αυτό και αναμένει «τεράστιο αριθμό αιτήσεων» τον επόμενο μήνα και όσο πλησιάζουμε στην καλοκαιρινή περίοδο. Οι περισσότερες αιτήσεις στην ΠΥΤ Κυκλάδων είναι για κατοικίες ή επαύλεις στη Μύκονο, την Πάρο και την Κέα.

«Η έννοια της τουριστικής έπαυλης υπήρχε από το 1987» εξηγεί ο κ. Παράβαλος, ωστόσο για να εκδοθεί το σήμα απαιτούνταν μια χρονοβόρα διαδικασία, με 20 δικαιολογητικά που έπρεπε να συγκεντρωθούν και ο ιδιοκτήτης να κάνει και έναρξη επιτηδεύματος. Ταυτόχρονα, τα πρόστιμα για τους παραβάτες ήταν πολύ χαμηλά (146 ευρώ ανά κλίνη), με αποτέλεσμα πολλοί να αποφεύγουν τη γραφειοκρατία ρισκάροντας ένα «ανεκτό» πρόστιμο για την παράβαση.
Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη νέα ρύθμιση είναι πέντε υπεύθυνες δηλώσεις, ένα τοπογραφικό διάγραμμα και μια οικοδομική άδεια, με το κόστος της διαδικασίας να υπολογίζεται στα 800 έως 1.400 ευρώ. Στη συνέχεια «το ειδικό σήμα λειτουργίας μπορεί να εκδοθεί σε μία ημέρα» υπογραμμίζει ο κ. Παράβαλος, ενώ το πρόστιμο για τους παραβάτες που ενοικιάζουν κατοικία ως τουριστικό κατάλυμα χωρίς την απαραίτητη άδεια έχει αυξηθεί στα 50.000 ευρώ.
Πλέον δίνεται η δυνατότητα στον ιδιοκτήτη να μισθώσει για επτά ημέρες ελάχιστο διάστημα το κατάλυμα, με μέγιστο αριθμό ημερών συνολικά τις 90. Αντίστοιχα, το έσοδό του θα φορολογηθεί με βάση τον συντελεστή φόρου εισοδήματος από μισθώματα (11% έως 12.000 ευρώ και 33% για πάνω από 12.000 ευρώ), καθώς θα έχει καταθέσει το μισθωτήριο συμβόλαιο στην Εφορία μία βδομάδα πριν από την ημερομηνία της μίσθωσης. Η ρύθμιση αυτή εξυπηρετεί περισσότερο νησιά που έχουν μικρή σεζόν, εκτιμά ο κ. Παράβαλος, μια και προβλέπει τον περιορισμό της μίσθωσης έως 90 ημέρες (τρεις μήνες) συνολικά.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ