Η ταν το 1974 όταν ο καθηγητής Ντόναλντ Γιόχανσον και ο φοιτητής του Τομ Γκρέι επέστρεφαν στον καταυλισμό τους έπειτα από τις άκαρπες προσπάθειες ενός ολόκληρου πρωινού να ανακαλύψουν απολιθώματα στα φαράγγια της επαρχίας Αφάρ στην Αιθιοπία. Τότε κάτι μέσα στη σκόνη τράβηξε την προσοχή του Γκρέι. Ηταν τμήμα ενός βραχίονα που αμέσως αναγνώρισαν ότι ανήκε σε ανθρωποειδές. Οταν οι αμερικανοί παλαιοανθρωπολόγοι έριξαν το βλέμμα τους μακρύτερα, εντόπισαν κομμάτια από ένα κρανίο, έναν μηρό, πλευρά και μια γνάθο. Η κοιλάδα Αουάς αποτελεί ένα από τα πιο πλούσια σε απολιθώματα μέρη στον κόσμο και η ανακάλυψη οστών δεν είναι σπάνια. Ωστόσο ο Γιόχανσον και ο Γκρέι γνώριζαν ότι είχαν βρει έναν παλαιοντολογικό «θησαυρό». Επειτα από τρεις εβδομάδες επιμελών ανασκαφών το δίδυμο ανακάλυψε 47 οστά από έναν σκελετό ο οποίος βρέθηκε άθικτος σε ποσοστό 40% και ήταν το πιο ολοκληρωμένο απολίθωμα ανθρώπινου προγόνου ως εκείνη την εποχή. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών στον καταυλισμό εκείνη τη νύχτα οι δύο επιστήμονες βάφτισαν την ανακάλυψή τους «Λούσι» από το τραγούδι των Μπιτλς «Lucy in the sky with diamonds» που ακούστηκε στο ραδιόφωνο.
Τριάντα τρία χρόνια αργότερα, εν έτει 2007, η «Λούσι», η οποία περιπλανιόταν στην κοιλάδα Αουάς πριν από 3,2 εκατ. χρόνια, εξακολουθεί να είναι το πιο διάσημο απολίθωμα στον κόσμο. Στα τέλη Αυγούστου μάλιστα θα εκτεθεί στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Χιούστον. Είναι η πρώτη φορά που «ταξιδεύει» εκτός Αφρικής.
Η σημασία της «Λούσι» όσον αφορά την αναζήτηση της καταγωγής του ανθρώπου και της πορείας του ως σήμερα δεν πρέπει να υπερτιμηθεί. «Σήμεραπροσπαθούμε να προσδιορίσουμε ποιο από όλα αυτά που μας έκαναν ανθρώπους συνέβη πρώτο:το όρθιο βάδισμα,η χρήση εργαλείων ή ο μεγάλος εγκέφαλος;» σημειώνει ο έφορος του Τμήματος Ανθρωπολογίας στο Μουσείο του Χιούστον Ντιρκ βαν Τόιερενχουτ.
Πολλοί ειδικοί βρήκαν την απάντηση που αναζητούσαν στον Ανθρωπο του Πίλτνταουν, ένα κρανίο που ανακαλύφθηκε το 1912 στο Σάσεξ και έμοι αζε να επιβεβαιώνει την επικρατούσα τότε θεωρία ότι οι πρώτοι άνθρωποι κατάγονται από την Ευρώπη και ότι η εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους είχε καθοδηγηθεί από τον εγκέφαλο. Το 1954 όμως το κρανίο του Πίλτνταουν αποδείχθηκε απάτη καθώς αποκαλύφθηκε ότι ήταν προϊόν ανασύνθεσης στην οποία είχε χρησιμοποιηθεί ένα ανθρώπινο κρανίο και η κάτω γνάθος ενός ουρακοτάγκου.
Είκοσι χρόνια αργότερα έγινε η ανακάλυψη της «Λούσι». Κρίνοντας από τα οστά οι Γιόχανσον και Γκρέι αντιλήφθηκαν ότι η «Λούσι»- όπως και οι χιμπαντζήδες- είχε μικρό εγκέφαλο, μακριά χέρια και κοντά πόδια. Από την κατασκευή της λεκάνης και των γονάτων της συμπέραναν ότι ο μικρόσωμος θηλυκός πίθηκος περπατούσε συχνά σε όρθια στάση, γεγονός που επιβεβαίωσε τη θεωρία ότι οι άνθρωποι έμαθαν πρώτα να περπατούν και έπειτα έγιναν έξυπνοι και χρησιμοποίησαν εργαλεία.
Οταν οι επιστήμονες ωστόσο άρχισαν να κατατάσσουν τη «Λούσι» στη γενεαλογική γραμμή του ανθρώπου, ανακάλυψαν πολλά κενά σε σχέση με τις επόμενες γενιές ως τον Ηomo Sapiens, ο οποίος θεωρείται το μόνο ανθρώπινο είδος που έχει επιζήσει και εμφανίστηκε πριν από 200.000 χρόνια. Γνωρίζουμε ότι η «Λούσι» και οι άλλοι αυστραλοπίθηκοι (Αustralopithecus afarensis) εξαλείφθηκαν πριν από τρία εκατομμύρια χρόνια πέφτοντας θύματα των κλιματικών αλλαγών. Τα είδη έπρεπε να προσαρμοστούν ή να πεθάνουν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ανθρωποειδούς Ρaranthropus boisei, το οποίο είχε μεγάλες γνάθους και τεράστιους μυς για να μπορεί να μασάει σκληρά καρύδια και ρίζες.
Την ίδια περίοδο έζησε και ένα άλλο είδος, ο Ηomo habilis, ο οποίος διέθετε μικρές γνάθους και δόντια. Τρεφόταν με κουφάρια ζώων. Το κρέας ήταν πιο εύπεπτο, με αποτέλεσμα ο Ηomo habilis να μεταδίδει ενέργεια στον εγκέφαλο. Τα φυτοφάγα είδη εξαφανίστηκαν και έτσι εκείνος έγινε πιο δυνατός και έξυπνος και σύντομα εγκατέλειψε την Αφρική.
Οι επιστήμονες αναζητούν ακόμη το μέρος όπου εμφανίστηκε για πρώτη φορά ο Ηomo sapiens. Γνωρίζουμε μετά βεβαιότητας ότι το πρώτο ανθρωποειδές που έχει αναγνωριστεί ως άνθρωπος είναι ο Ηomo ergaster, ο οποίος εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια. Ενας σκελετός του Ηomo ergaster ανακαλύφθηκε στην Κένυα 10 χρόνια μετά τη «Λούσι».
Η εξάλειψη των Νεάντερταλ πριν από περίπου 28.000 χρόνια άφησε τον Ηomo sapiens ως το μοναδικό ανθρωποειδές στον πλανήτη. Ως τότε είχαμε αναπτύξει μεγαλύτερο εγκέφαλο, είχαμε κατασκευάσει πιο εξελιγμένα εργαλεία και είχαμε γίνει κυνηγοί.
Τι επιφυλάσσει το μέλλον του ανθρώπου; Θα έρθει άραγε κάποια ημέρα που οι ανθρωπολόγοι ενός νέου ανθρώπινου είδους θα μελετήσουν τον αφανισμό του Ηomo sapiens; Ο κ. Βαν Τόιερενχουντ πιστεύει ότι η ικανότητά μας όσον αφορά την προσαρμογή και τη μετακίνηση είναι τόσο μεγάλη που δεν επιτρέπει τη μετεξέλιξή μας σε άλλο είδος. Η μόνη περίπτωση κατά την οποία θα ήταν εφικτό να δημιουργηθεί ένα νέο ανθρώπινο είδος είναι όταν θα εγκαταλείψουμε τον κόσμο αυτόν, όπως κάναμε πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια όταν φύγαμε από την Αφρική.
«Αν εγκαταλείψουμε ποτέ τον πλανήτη μας μαζικά και για μεγάλο χρονικό διάστημαπροκειμένου να μετοικήσουμε σε άλλα μέρη του Σύμπαντος, όπου επικρατούν διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκεςόσον αφορά π.χ.τη βαρύτητα και την ηλιακή ακτινοβολία,τότε ίσως να δούμε την εξέλιξη ενός νέου ανθρώπινου είδους» σημειώνει ο κ. Βαν Τόιερχουντ.
