Να γίνω γιατρός ή δικηγόρος; Μάλλον όχι, διότι οι γονείς μου δεν ασκούν αυτό το επάγγελμα, άρα θα δυσκολευτώ να βρω δουλειά. Ασε που θα χρειαστώ και πολλά χρήματα για να ανοίξω δικό μου γραφείο ή ιατρείο και δεν υπάρχουν. Να γίνω καθηγητής; Ας το αποφύγω καλύτερα, διότι οι περισσότεροι απόφοιτοι αντίστοιχων σχολών που γνωρίζω ακόμη είναι αδιόριστοι. Δεν διανοούμαι να σκεφθώ επαγγέλματα όπως αυτά του δημοσιογράφου, του κοινωνιολόγου, του ιστορικού, καθώς και με τη σκέψη μόνο νιώθω τον φόβο της ανεργίας να με κυριεύει! Μου φαίνεται ότι θα δηλώσω στο μηχανογραφικό μου παιδαγωγικές ή αστυνομικές σχολές για σίγουρα πράγματα. Μόλις αποφοιτήσω θα βρω αμέσως δουλειά και θα έχω έναν σίγουρο μισθό. Ούτε ανεργία ούτε ανασφάλεια. Οι γονείς μου ξόδεψαν τόσα λεφτά σε φροντιστήρια, εγώ κουράστηκα για να πετύχω καλούς βαθμούς στις πανελλαδικές εξετάσεις και θα πειραματιστώ με το μέλλον μου; Θα γίνω δάσκαλος!
Κάπως έτσι σκέπτονται οι περισσότεροι υποψήφιοι για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ που θα κληθούν από τις 9 ως τις 20 Ιουλίου να συμπληρώσουν τα μηχανογραφικά τους δελτία. Τα στοιχεία των τελευταίων πέντε χρόνων είναι αποκαλυπτικά. Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας από το 2000 και μετά αύξησε το ποσοστό των υποψηφίων που το σημειώνουν ως πρώτη τους προτίμηση κατά 852%! Το ίδιο ακριβώς χρονικό διάστημα τα νομικά και ιατρικά τμήματα έχαναν περίπου έναν στους δύο φανατικούς οπαδούς τους! Ετσι, τα τελευταία χρόνια οι σχολές που «φιγουράρουν» στις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων για την ανώτατη εκπαίδευση είναι οι παιδαγωγικές και οι αστυνομικές, όπως δείχνουν και τα στοιχεία από την ανάλυση των περυσινών μηχανογραφικών δελτίων.
Ο… φόβος της ανεργίας ωθεί τους νέους σήμερα στο να επιλέγουν σχολές που προσφέρουν σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση. Και αυτό γιατί, όπως σημειώνουν ειδικοί, όλο και λιγότεροι νέοι επιδιώκουν να σπουδάσουν σε επιστήμες που πραγματικά αγαπούν, αδιαφορώντας για τις προοπτικές απασχόλησης που προσφέρουν. «Αν δεν έχει δουλειά (και λεφτά), τι νόημα έχει;» λένε όλο και περισσότεροι.
Κάπως έτσι οι προτεραιότητες αλλάζουν. Στην επαρχία, στα νησιά κυρίως, ο τουρισμός εξασφαλίζει δουλειά και χωρίς πανεπιστήμιο. Αντε με μια Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων. Οι υπόλοιποι όπου οι σπουδές εξασφαλίζουν άμεσα δουλειά και ακόμη καλύτερα υπό τον ήλιο του Δημοσίου. Δηλαδή, δάσκαλοι- ώσπου να αναπτυχθεί πλήρως ο θεσμός του ολοήμερου σχολείου και κορεστούν και αυτές οι θέσεις-, αστυνομικοί και στρατιωτικοί.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τμήματα που την περασμένη χρονιά είχαν τη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με τα υπόλοιπα σε επίπεδο προτιμήσεων από τους υποψηφίους ήταν τα τμήματα δασκάλων Θεσσαλονίκης και Αθήνας. Η μεγάλη στροφή στις παιδαγωγικές σχολές συντελέστηκε στις αρχές του 2000 με την επέκταση του θεσμού του ολοήμερου σχολείου στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Οι ανάγκες σε διδακτικό προσωπικό ήταν μεγάλες και η «έκρηξη» στους διορισμούς των δασκάλων προδιαγεγραμμένη. Οι ανάγκες ήταν τόσο πολλές που σταδιακά άρχισαν να «αδειάζουν» και τα ιδιωτικά σχολεία από δασκάλους, οι οποίοι προτιμούσαν την επαγγελματική «ασφάλεια» του δημόσιου σχολείου.
Προτού γενικευθεί ο θεσμός του ολοήμερου σχολείου οι παιδαγωγικές σχολές ασκούσαν πολύ μικρή έλξη στους υποψηφίους καθώς η «αδιοριστία» που χαρακτήριζε το επάγγελμα αποθάρρυνε τους αποφοίτους. Το Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης δηλώθηκε την περασμένη χρονιά ως πρώτη προτίμηση από 2.223 υποψηφίους, ενώ μία χρονιά νωρίτερα το είχαν επιλέξει ως πρώτο στην κατάταξη του μηχανογραφικού 1.861 υποψήφιοι. Ακολούθησε το Παιδαγωγικό Αθήνας με 2.016 προτιμήσεις. Αντίστοιχη εικόνα σε επίπεδο προτιμήσεων των υποψηφίων παρουσιάζουν οι αστυνομικές σχολές. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μεγαλύτερη αναντιστοιχία ανάμεσα στον αριθμό των υποψηφίων που επέλεξαν τα συγκεκριμένα τμήματα ως πρώτη τους προτίμηση και στον αριθμό των προσφερόμενων θέσεων παρατηρήθηκε πέρυσι στο Τμήμα Αξιωματικών ΕΛ.ΑΣ. (μία θέση για 19 υποψηφίους), στο Τμήμα Φυσικοθεραπείας ΤΕΙ Αθήνας (1 προς 14,2) και στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης. Την πρώτη πεντάδα των πιο περιζήτητων τμημάτων το 2006 συμπλήρωσαν το Τμήμα Αστυφυλάκων (1.825 πρώτες προτιμήσεις), η Νομική Αθήνας (1.814 πρώτες προτιμήσεις) και το Τμήμα Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (1.641 πρώτες προτιμήσεις). Συνολικά οι περυσινοί υποψήφιοι επέλεξαν κυρίως Παιδαγωγικές Σχολές, Σχολές Αστυφυλάκων και Αξιωματικών Αστυνομίας για το Δημόσιο και Σχολές Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Νομικές και Τμήματα Πολιτικών Μηχανικών, Αρχιτεκτόνων και Μάρκετινγκ για τον ιδιωτικό τομέα.
Το άγχος της επαγγελματικής αποκατάστασης των υποψηφίων καταγράφεται σε όλα τα μηχανογραφικά δελτία που έχουν συμπληρώσει τα τελευταία χρόνια οι απόφοιτοι της Γ΄ Λυκείου. Το 2003 στην πρώτη δεκάδα των πρώτων προτιμήσεων των υποψηφίων βρέθηκαν το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης, το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Μετσοβίου Πολυτεχνείου, το Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθήνας, η Νομική Αθήνας, το Τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας, η Σχολή Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας, η Σχολή Αστυφυλάκων, η Ιατρική Αθήνας, η Σχολή Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού και το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Μετσοβίου Πολυτεχνείου.
Ελέω… ολοήμερων για πρώτη φορά την περασμένη χρονιά ο αδιαμφισβήτητος όπως φαινόταν ηγέτης των τελευταίων ετών- το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του ΕΜΠ- «πολιορκήθηκε» από τα δύο μεγαλύτερα παιδαγωγικά τμήματα της χώρας, αυτά του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Θεσσαλονίκης.
Σε αυτόν τον αγώνα δρόμου των υποψηφίων για επιλογή σχολής με σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση ως ένα βαθμό «αντιστέκονται» οι Ιατρικές και Νομικές Σχολές. Παρ΄ ότι τα επαγγέλματα των γιατρών και των δικηγόρων θεωρούνται κορεσμένα, οι νέοι εξακολουθούν να τα επιλέγουν κυρίως λόγω κύρους και καλών οικονομικών αποδοχών για όσους καταφέρουν να διακριθούν στους αντίστοιχους χώρους.
Αντίθετα, μικρή κάμψη των προτιμήσεων καταγράφηκε την περασμένη χρονιά στα τμήματα πληροφορικής και ειδικότερα αυτά των πανεπιστημίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τμήματα πληροφορικής των κεντρικών ΤΕΙ είχαν μεγαλύτερη ζήτηση σε σχέση με τα αντίστοιχα τμήματα των ΑΕΙ.
Από τα τμήματα που βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις των υποψηφίων είναι το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου (17,71%), το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Αθήνας (16,89%), το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου (13,07%!), το Τμήμα Φιλοσοφίας Πάτρας (ένας στους 10 το είχε ως πρώτη προτίμηση!), καθώς και το Τμήμα Μεθοδολογίας Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (ένας στους 10 το είχε ως πρώτη προτίμηση!). Πρόκειται για τμήματα τα οποία οι υποψήφιοι θεωρούν ότι έχουν αβέβαιη επαγγελματική προοπτική και για τον λόγο αυτόν βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους.
Οσοι υποψήφιοι επιλέγουν να σπουδάσουν στα ΤΕΙ προτιμούν τμήματα των κεντρικών ιδρυμάτων με καλές προοπτικές απασχόλησης, όπως είναι τα τμήματα φυσιοθεραπείας, αισθητικής κτλ. Πέρυσι, για πρώτη φορά την τελευταία τριετία, το Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας βρέθηκε στη δεύτερη θέση στον κατάλογο των πρώτων προτιμήσεων του 3ου επιστημονικού πεδίου (739 πρώτες προτιμήσεις), ανάμεσα στην Ιατρική Αθήνας (1.025 πρώτες προτιμήσεις) και Θεσσαλονίκης (558 πρώτες προτιμήσεις). Βέβαια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι για το 3ο επιστημονικό πεδίο πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η υψηλότερη βάση εισαγωγής στο πανεπιστημιακό τμήμα, με αποτέλεσμα πολλοί υποψήφιοι με γενικό βαθμό 15, 16 ή 17 να προτιμήσουν να δηλώσουν ως ρεαλιστικότερη πρώτη προτίμηση το τμήμα ΤΕΙ.
