“Είμαι παπάς, όχι έμπορος”
«Να εγκαταλείψει ειρηνικά το Πατριαρχείο» καλεί μέσα από «Το Βήμα της Κυριακής» ο νέος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος τον πρώην Πατριάρχη κ. Ειρηναίο. Ο κ. Θεόφιλος περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στο Πατριαρχείο με τα μελανότερα χρώματα και όπως τονίζει «τα πάντα έχουν καταρρεύσει». Ακόμη αναφέρει ότι αυτό που προέχει για τον ίδιο αυτή τη στιγμή είναι να εξασφαλίσει τους μισθούς των «600 δασκάλων και καθηγητών» που εργάζονται στα σχολεία του Πατριαρχείου όπου φοιτούν εκατοντάδες παιδιά παλαιστινίων ορθοδόξων. Ο κ. Θεόφιλος δηλώνει ότι είναι «παπάς και δεν είναι έμπορος» και πως ένας εκκλησιαστικός ηγέτης πρέπει να είναι ταπεινός. Απαντώντας στα περί αραβοποίησης επισημαίνει ότι αυτόν τον κίνδυνο επικαλούνται όσοι θέλουν είτε να εκβιάσουν είτε να απειλήσουν το Πατριαρχείο και καθιστά σαφές ότι το Πατριαρχείο ανήκει σε όλους, «είτε είναι Ελληνες είτε Αραβες». Ακόμη, ο νέος Πατριάρχης στηλιτεύει όλους όσοι «πέφτουν στην παγίδα της τηλεοπτικής κάμερας» και τονίζει ότι ένας κληρικός δεν πρέπει να ακολουθεί τα κοσμικά πρότυπα. Σε διαφορετική περίπτωση διερωτάται σε τι διαφέρει από έναν πολιτικό και κυρίως «γιατί φοράει το ράσο».
– Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί στο Πατριαρχείο;
«Υπάρχει ηρεμία και ενότητα και κυρίως έχει φύγει η φοβία που επικρατούσε κατά το παρελθόν στα μέλη της Αδελφότητας. Και όλοι, ακόμη και οι πιστοί, δηλώνουν ότι αισθάνονται ανακουφισμένοι».
– Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που έχετε να αντιμετωπίσετε;
«Πρέπει άμεσα να αντιμετωπίσουμε τα καθημερινά μας προβλήματα. Δεν υπάρχει τίποτε. Ολα έχουν καταρρεύσει. Καμία υπηρεσία δεν λειτουργεί σωστά. Το πατριαρχικό μοναστήρι λειτουργεί με προσφορές και η διατροφή μας εξασφαλίζεται από τα χρήματα που δίνουν οι αδελφοί μας. Πήραμε ένα δάνειο με τη βοήθεια του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών πριν από έναν μήνα για να πληρώσουμε τους μισθούς των ιερέων. Υπάρχει όμως πλήρης παράλυση. Θα μπορούσα να πω ότι είμαι ένας Πατριάρχης που δεν έχει ούτε αυτοκίνητο για να μετακινηθεί. Πρωτίστως πρέπει να σκεφθώ τι θα γίνει με τα σχολεία. Εκατοντάδες παιδιά Παλαιστινίων φοιτούν στα σχολεία του Πατριαρχείου. Σε λίγες ημέρες έρχεται ο Σεπτέμβρης, θα ανοίξουν και το ερώτημα είναι πώς θα λειτουργήσουν. Πρέπει να βρω χρήματα για να πληρώνω 600 δασκάλους και καθηγητές κάθε μήνα».
– Ποιες είναι οι προτεραιότητες που θέτετε;
«Δεν υπάρχουν προτεραιότητες. Οταν κάθε μέρα προσπαθείς να διορθώσεις τις τραγικές καταστάσεις που έχουν δημιουργηθεί, πρέπει να δράττεις άμεσα την κάθε ευκαιρία. Χθες για παράδειγμα είχαμε μια αποστολή του Πατριάρχη Μόσχας κ. Αλεξίου. Ηταν πολλοί κληρικοί και πιστοί που ήρθαν για να μας εκφράσουν τη συμπαράστασή τους και ήταν μια αναγνώριση από μέρους της ρωσικής αδελφής Εκκλησίας. Εξέφρασαν την ικανοποίηση και τη χαρά τους για την εκλογή νέου Πατριάρχου και αντιλήφθηκαν ότι ανάμεσα στα μέλη της Αδελφότητας υπάρχει ενότητα. Εμείς από την πλευρά μας τους είπαμε ότι θα αποκαταστήσουμε τις σχέσεις με τις αδελφές Εκκλησίες οι οποίες δυστυχώς διασαλεύθηκαν· και αυτό το γεγονός το προκάλεσε ο πρώην με την απρεπή συμπεριφορά του, καθώς έβριζε τους πάντες και τα πάντα».
– Φοβάστε κάποιες ενέργειες του κ. Ειρηναίου;
«Δεν μπορεί να κάνει τίποτε πια. Εχει απομονωθεί εντελώς. Πίστευε ότι στην Αδελφότητα υπάρχουν φατρίες, ότι θα υπήρχαν διαιρέσεις και διχοστασίες, αλλά όλες οι προσδοκίες τόσο του ιδίου όσο και του περιβάλλοντός του διαψεύστηκαν. Δεν μπορεί να κάνει ενέργειες εναντίον μας, διότι όλες οι προσπάθειές του έπεσαν στο κενό. H τελευταία προσφυγή που έγινε στο ισραηλινό δικαστήριο απερρίφθη παταγωδώς».
– Θα τον αποκαταστήσετε;
«Εμείς περιμένουμε από αυτόν να κάνει οποιαδήποτε ενέργεια για να έρθει κοντά μας. Θα ήταν ευχής έργον, αν ο ίδιος έπαιρνε την απόφαση να αποχωρήσει και να φύγει ειρηνικά για να μην υποστεί τις συνέπειες που θα προκληθούν από την αναγνώριση της εκλογής νέου Πατριάρχη εκ μέρους των αρχών. Αυτή τη στιγμή το μόνο που τον κρατάει εδώ είναι η παρουσία και η προστασία που του παρέχει η ισραηλινή αστυνομία. Με την αναγνώριση όμως της εκλογής νέου Πατριάρχη η αστυνομία αμέσως θα αποσυρθεί».
– Θα του δώσετε σύνταξη;
«Από πού να του δώσουμε σύνταξη; Μην πιστεύετε τα όσα ακούγονται».
– Είσαστε η τελευταία ευκαιρία για να μην αραβοποιηθεί το Πατριαρχείο;
«Δεν πρέπει να μιλάμε για αραβοποίηση του Πατριαρχείου. Είναι λάθος. Είναι μια ορολογία η οποία δεν θα πρέπει να επαναλαμβάνεται. Δεν έχει καμία βάση, απλώς αυτό τον όρο χρησιμοποιούν διάφοροι για να διασπείρουν τον πανικό. Είτε για να απειλούν είτε για να εκβιάζουν. Τι θα πει αραβοποίηση ή ελληνοποίηση του Πατριαρχείου; Το Πατριαρχείο είναι Πατριαρχείο και ανήκει σε όλους, είτε είναι Ελληνες είτε είναι Αραβες. Αυτό το ποίμνιό μας, το αραβόφωνο, έχει μεγάλη ανάγκη το Πατριαρχείο. Είναι το σημείο αναφοράς του, το στοιχείο της ταυτότητός του. Και έχουμε ήδη αρχίσει τη αποκατάσταση των σχέσεων του Πατριαρχείου με το ποίμνιό του».
– Ποιο είναι το μέλλον του Πατριαρχείου;
«Πίστευα και πιστεύω πάντοτε ότι όλα εξαρτώνται από την ηγεσία. Οταν υπάρχει αξιοπιστία, ο λαός το αντιλαμβάνεται. Εδώ το ποίμνιο προέρχεται από τη Μέση Ανατολή και ο ηγέτης για τους ανθρώπους παίζει καθοριστικό και αποφασιστικό ρόλο. Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν έναν εκκλησιαστικό ηγέτη και κληρικό. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φιλοσοφία για να αναλύσει κανείς πώς πρέπει να είναι ένας ιερέας. Ή θα είσαι παπάς ή δεν θα είσαι. Ως νεαρός κληρικός είχα πάει στην Κανά της Γαλιλαίας και για να αυξήσουμε τα έσοδα του ναού μου έλεγαν να κάνουμε διάφορες τελετές και ρώτησα τους ιθύνοντες της κοινότητας: “Τι θέλετε να είμαι; Παπάς ή έμπορος;”. Ακόμη τους είπα: “Οτι αν κάνω αυτό που μου ζητάτε τώρα, έπειτα από λίγο καιρό θα με σιχαθείτε, θα με υβρίζετε γιατί θα έχω γίνω έμπορος”. Εγώ ουδέποτε αρνήθηκα ότι είμαι μοναχός και ιερέας. Και ιερέας πρέπει να είναι ο κάθε Αγιοταφίτης».
– Κατά τη διάρκεια των γεγονότων με τον προκάτοχό σας τραυματίστηκε η εικόνα των μοναχών στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι έπρεπε να αποφευχθεί;
«Τραυματίστηκε η εικόνα διότι πολλοί που παρεισέφρησαν στην Αδελφότητα συμπεριφέρονται ως πολιτικοί. Εμένα με ρώτησαν αν φοβάμαι τον Τύπο και αν αυτός ήταν ο λόγος που δεν εμφανιζόμουν σε αυτόν. Και απήντησα γιατί να φοβάμαι; Απλά προσπαθώ να κινούμαι στα εκκλησιαστικά πλαίσια και με εκκλησιαστικό φρόνημα. Γιατί θα πρέπει όταν γίνονται εκλογές σ’ ένα Πατριαρχείο εμείς οι κληρικοί να συμπεριφερόμαστε όπως οι πολιτικοί και να κάνουμε εκστρατείες διά του Τύπου και της τηλεόρασης; Τι κληρικοί είμαστε; Ετσι γινόμαστε πολιτικοί. Και το ερώτημα είναι γιατί φοράμε το ράσο; Παρασυρόμαστε και πέφτουμε στην παγίδα της τηλεοπτικής κάμερας. Οι πολιτικοί σκέπτονται με κοσμικά κριτήρια αλλά εμείς είμαστε κληρικοί. Είμαστε ιερείς και έτσι πρέπει να σκεπτόμαστε».
– Βρεθήκατε στα Ιεροσόλυμα ενώ ήσασταν μόλις 13 ετών. Ποιες ήταν οι δυσκολότερες στιγμές που ζήσατε;
«Υπήρξαν πολλές δύσκολες στιγμές με πρώτες τις δοκιμασίες οι οποίες όμως σε βοηθούν να μαθαίνεις και να αντιμετωπίζεις τις καταστάσεις. Σε βοηθούν να είσαι ψύχραιμος και ήρεμος».
– Ποιο είναι το χάρισμα που πρέπει να διακρίνει έναν Πατριάρχη και τι πρέπει να αποφεύγει;
«H ταπείνωση. Αν είναι ταπεινός κανείς, αποφεύγει πολλά πράγματα. Με πρώτη την πρόκληση».
– Ποια ήταν η πιο επώδυνη απόφαση που πήρατε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου;
«Οτι αποδέχθηκα την πρωτοβουλία των Αγιοταφιτών να μπω μπροστά στη διεκδίκηση του Πατριαρχικού Θρόνου. Δεν πίστευα ότι έπρεπε να είμαι απαραίτητα υποψήφιος. Υπήρχαν παρακλήσεις, συστάσεις. Βεβαίως είχα την καλώς εννοούμενη φιλοδοξία. Και βέβαια όταν είσαι Πατριάρχης δεν πρέπει να ξεχνάς τον ρόλο σου. Ο ρόλος ενός Πατριάρχη είναι ηθικός, πνευματικός και εκκλησιαστικός. Οταν κινείσαι μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τότε βαδίζεις τον δύσκολο δρόμο σου καλά και συμβάλλεις τα μέγιστα στην ενότητα, στη σταθερότητα, στη συνύπαρξη και στη συμβίωση. Και πάνω απ’ όλα πρέπει να έχεις κοντά σου τον Θεό και να προσεύχεσαι, διαφορετικά καταρρέεις».
