mpitsi@dolnet.gr
Αν και έχει ενταχθεί βάσει της Συνθήκης Ραμσάρ στους 11 ελληνικούς υγροτόπους διεθνούς σημασίας, η λίμνη Κορώνεια απειλείται με καταστροφή λόγω των συνεχιζόμενων βιομηχανικών εκροών, των αστικών λυμάτων, της ρύπανσης από αγροτικές δραστηριότητες και βέβαια της πτώσης της στάθμης του νερού – μέχρι εξαφανίσεώς του… Η πολιτεία δεν ανταποκρίθηκε στις δεσμεύσεις της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για προστασία του υγροβιοτόπου των λιμνών Κορώνης – Βόλβης και έτσι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει σε εφαρμογή νέα διαδικασία επί παραβάσει της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας για τη χώρα μας! Την ίδια στιγμή οικολογικές οργανώσεις ζητούν να αντιμετωπισθεί ο υγροβιότοπος ως πολυσύνθετο οικολογικό σύστημα και όχι απλώς σαν «δεξαμενή νερού» που… αδειάζει και γεμίζει. Σχέδια επί σχεδίων από χρόνια δεν έχουν βρει ακόμη εφαρμογή ενώ η προοπτική μεταφοράς νερού από τον Αλιάκμονα προς τη λίμνη, που βρίσκεται κοντά στην πόλη της Θεσσαλονίκης και δίπλα από τον Λαγκαδά, έχει προκαλέσει προβληματισμό…
Το καλοκαίρι γίναμε μάρτυρες της μετατροπής της λίμνης Κορώνειας σε… Σαχάρα, ενώ η άνοδος της στάθμης του νερού τις τελευταίες μέρες δεν αναστρέφει την εικόνα της πλήρους υποβάθμισής της.
Το ερώτημα που έθεσε την προηγούμενη εβδομάδα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο ευρωβουλευτής κ. Μιχάλης Παπαγιαννάκης άνοιξε τον ασκό του Αιόλου με αναφορά στην έλλειψη ολοκληρωμένων μέτρων προστασίας του οικοσυστήματος της λίμνης Κορώνειας (και διαχείρισης της χρήσης νερού στην υδρολογική λεκάνη) αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανειλημμένως χρηματοδοτήσει μελέτες για τη διαχείριση της Κορώνειας μέσω του Ταμείου Συνοχής, οι οποίες όμως ακόμη δεν εφαρμόστηκαν. Η απάντηση της Επιτροπής για τα μέτρα που προτίθεται να λάβει προκειμένου να γίνει σεβαστό το κοινοτικό δίκαιο περιβάλλοντος στη συγκεκριμένη περίπτωση δόθηκε μέσω του κ. Γ. Κρεμλή, προϊσταμένου της νομικής υπηρεσίας της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος. Αν και ο φάκελος «Κορώνεια» είχε κλείσει από τον Ιούλιο του 2001, προέκυψαν νέα δεδομένα και ύστερα από ελέγχους διαπιστώθηκε ότι «η διαχείριση της λίμνης είναι ανεπαρκέστατη» και επομένως η Επιτροπή επανεργοποιεί τις διαδικασίες κατά της χώρας μας για παράβαση του κοινοτικού δικαίου για το περιβάλλον.
Η ποιοτική υποβάθμιση του υδροφορέα και της λίμνης συνεχίζεται από τη ρίψη αποβλήτων των βαφείων και των βιομηχανιών της περιοχής αλλά και από τα λύματα των οικίσκων που βρίσκονται περιμετρικά. Από την άλλη, οι γεωτρήσεις για τις καλλιέργειες και η ένταση των αρδευτικών αναγκών προκαλεί ανισορροπία, πλήττει τους υδατικούς πόρους.
Η λίμνη Κορώνεια είναι ένα «ρηχό πιάτο», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Γιώργος Κουγιάμης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Νομαρχιακής Επιχείρησης Θεσσαλονίκης. «Δεν έχει επικοινωνία με τον υπόγειο υδροφορέα λόγω του αργιλικού στρώματος που υπάρχει στον πυθμένα και επομένως το ισοζύγιο νερού εξαρτάται από την εξάτμιση – το καλοκαίρι στεγνώνει και τον χειμώνα γεμίζει. Χρειάζεται όμως ολοκληρωμένη παρέμβαση σε όλη την υδρολογική λεκάνη» εξηγεί στο «Βήμα» ο κ. Γιώργος Κουγιάμης, πρόεδρος της Νομαρχιακής Εταιρείας Θεσσαλονίκης.
Η πρώτη φάση του προγράμματος για την αποκατάσταση της λίμνης αλλά και της ισορροπίας στην υδρολογική λεκάνη της Μυγδονίας (στάδιο μελετών) που υλοποιείται από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Θεσσαλονίκης ολοκληρώθηκε και ήταν κόστους 2.100.000 ευρώ. Το γνωστό ως «μάστερ πλαν» περιελάμβανε πρόταση εκτροπής των δύο τοπικών χειμάρρων (Λαγκαδικίων και Σχολαρίου) η οποία όμως απορρίφθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Μένει τώρα να εγκριθεί από το υπουργείο η πρόταση του σχεδίου για τη μεταφορά νερού από τον Αλιάκμονα, κάνοντας χρήση του έργου της υδροδότησης της Θεσσαλονίκης κατά τους χειμερινούς μήνες.
Μέσα στις επόμενες ημέρες υποβάλλεται στο Ταμείο Συνοχής της ΕΕ η δεύτερη αίτηση συνδρομής για την ολοκλήρωση του προγράμματος που θα περιλαμβάνει έργα κόστους περίπου 79.000.000 ευρώ και «δράσεις για την αύξηση της ποσότητας νερού στη λίμνη και στον υδροφορέα και τη μείωση της ρύπανσης από αστικά και βιομηχανικά λύματα. Ως έργο η μεταφορά νερού από τον Αλιάκμονα θα μπορεί στο τέλος του 2003 να δημοπρατηθεί» σημειώνει ο κ. Κουγιάμης.
Η «λύση Αλιάκμονα» είναι «παρακινδυνευμένη και – αν δεν εξασφαλιστούν εκ των προτέρων ικανοποιητικά προγράμματα εξοικονόμησης νερού για τους αγρότες – επιπλέον και αναποτελεσματική», επισημαίνει ο πρόεδρος της Οικολογικής Κίνησης Θεσσαλονίκης κ. Μιχάλης Τρεμόπουλος. «Χρειάζεται μια συνολική αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης της περιοχής και έμφαση στην περιβαλλοντική αναβάθμιση και αποκατάσταση του κύκλου του νερού εντός της λεκάνης απορροής» σημειώνει. Είναι ενδεικτικό ως προς τη «μονόπλευρη και τεχνοκρατική αντίληψη που διαχέεται στα σχέδια», επισημαίνει ο κ. Τρεμόπουλος, το παράδειγμα της έλλειψης διαχείρισης των χειμάρρων, των κυριότερων δηλαδή τροφοδοτών της λίμνης: η κατασκευή τεχνικών έργων, αρδευτικών φραγμάτων, αντιπλημμυρικών παρεμβάσεων και η διενέργεια αμμοληψιών σήμερα «είναι από αποσπασματική ως ανεξέλεγκτη, με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα χάος που επιτείνει την επιδείνωση των υπόγειων υδροφορέων και τελικά της ίδιας της λίμνης».
Δεν έχει διερευνηθεί αν οι προσχώσεις έχουν επιπεδοποιήσει τον πυθμένα της λίμνης κάνοντάς την πιο ευάλωτη στην εξάτμιση και αν θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εκβάθυνση ενώ δεν υπάρχει συγκεκριμένος σχεδιασμός για την εξυγίανση του ρυπασμένου από τα λύματα πυθμένα. Επίσης, δεν είναι σαφές επί πόσα χρόνια θα προστίθεται νερό στην Κορώνεια – στην εισήγηση της Δ/νσης Προστασίας Περιβάλλοντος αναφέρεται ότι «η ΕΥΑΘ δεν έχει αντίρρηση για τη μεταφορά 1.5 μ3/δευτ. τους χειμερινούς μήνες για τουλάχιστον τα επόμενα δέκα έτη». Από την άλλη μεριά, σημειώνει ο κ. Τρεμόπουλος, το οικοσύστημα των εκβολών του Αλιάκμονα πάει από το κακό στο χειρότερο, οι χρήσεις και οι πιέσεις αυξάνονται, υποβαθμίζοντας ακόμη περισσότερο και αυτή την περιοχή, που προστατεύεται από τη Συνθήκη Ραμσάρ.
