Δεν χρειάζονται τα συναγμένα τρακτέρ στους δρόμους για να γίνει εικόνα η συσσώρευση της σημερινής δυσαρέσκειας, για να αποκτήσει φωνή η κρίση και να πυκνώσει ο κοινωνικός ορίζοντας με καθετί που κυοφορεί αποδοκιμασία βάθους, ως απόγνωση, ως αποστροφή ή ως άρνηση.
Μια διαχειριστική φιλοσοφία του κοινωνικού προβλήματος, σε ένα περιβάλλον αντιπολιτευτικής απουσίας και σε μια καθημερινότητα ιδιαίτερα απαιτητική, έφερε για χρόνια εύκολους και άφθονους καρπούς στην κυβερνητική πλευρά, που σχεδόν αυτάρεσκα, σχεδόν υπεροπτικά, πολλές φορές καυχήθηκε για το αριθμητικό κέρδος της.
Η διάρκεια στην εξουσία τροποποιεί τη ματιά των ανθρώπων στους εκφραστές της εξουσίας και τον συνολικό τρόπο τους, πολλαπλασιάζει τα επικίνδυνα γεγονότα και παρέχει στους αποδέκτες της πολλαπλές ευκαιρίες επανεκτίμησης της αρχικής θετικής πρόσληψης και ενδεχόμενης υποστηρικτικής στάσης. Η συνειδητοποίηση, με το βραδύ της πάντα βήμα, όταν συντελεστεί, δεν έχει δρόμο επιστροφής.
Και αυτό που ως εικόνα προβλήθηκε είναι παρελθόν και αυτό που ως αποτύπωση της πραγματικότητας οικοδομήθηκε έχει ήδη κατεδαφιστεί. Ερχεται σε παρόμοιες περιπτώσεις μάταια η επικοινωνία και οι πρόχειρες κατασκευές της να διεκδικήσουν χρόνο, να συντηρήσουν την ελπίδα ανάκτησης του χαμένου εδάφους, με μεθόδους προπαγανδιστικής επιβουλής ή στερεοτυπικών υποσχέσεων και παροχών.
Εχει ήδη στη σύγχρονη Ελλάδα, στο τέλος πια της περιόδου που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2019, σταθερά εγκατασταθεί μια ποιοτική μεταβολή, ως αποτέλεσμα της προηγούμενης διεργασίας υποβάθρου, που όλα τα τοποθετεί σε νέα βάση, τα αναδεικνύει ως ανάγκη νέας αρχής και τα κατευθύνει σε μια πολιτική σύγκρουση αναδιάταξης και ανασύστασης των συντελεστών αυτού που αποκαλούμε συμβατικά πολιτικό σύστημα.
Ο κατακερματισμός των πολιτικών δυνάμεων και η παράλληλη κρίση εμπιστοσύνης σε κρίσιμα θεσμικά μέτωπα δεν είναι παρά αντανάκλαση των διεργασιών σε ωρίμαση και εξέλιξη. Οσο και αν η επικαιρότητα συσκοτίζει το βάθος του προβλήματος μέσα στην ορμητική εναλλαγή του ασήμαντου και του σημαντικού, που τη συνιστά ως ευκαιριακή φύση των πραγμάτων προσωρινά κυρίαρχη, αυτό έχει πλέον οργανώσει τον εαυτό του και ως έκφραση της συνείδησης ψάχνει τρόπο να εκδηλωθεί.
Ως τέμνον όργανο η κρίση είναι πια ο καθημερινός κόσμος μας. Ως γεγονότα, που άλλοτε μας εντυπωσιάζουν και άλλοτε μας διαφεύγουν, συναντιόμαστε με την αόρατη κόψη της. Από τη βία στους δρόμους και την ανομία στην ατμόσφαιρα ως την υστέρηση θεμελιωδών αγαθών, από τις ανεπαρκείς υπηρεσίας υγείας ως την υποαμειβόμενη εργασία και την απουσία ελεύθερου χρόνου.
Απέναντι σε αυτή την αόρατη κόψη οι πολιτικές δυνάμεις μοιάζει άλλες να βιάζονται να βρουν έναν τρόπο άμυνας και επιβίωσης και άλλες μια μέθοδο προσαρμογής και ανταπόκρισης στην καθολική ανάγκη άλλων επιλογών προς μια νέα συνθήκη.
Η κυβερνητική παράταξη, ανήσυχη και ανασφαλής, εργάζεται με τους κλασικούς τρόπους για τη συσπείρωση της παραδοσιακής εκλογικής της βάσης, μπροστά στον υπαρκτό κίνδυνο επανάληψης της εμπειρίας των ευρωεκλογών. Αναδιπλώνεται στον εαυτό της, ώστε να περιορίσει τη διάβρωση της κρίσης που απειλεί το ίδιο της το σώμα.
Και η αντιπολίτευση σε αυτό το περιβάλλον, με καθυστέρηση ετών, με τον χρόνο να στενεύει, με περιεχόμενο εξαντλημένο, ψάχνει μονοπάτια και δρόμους. Η επιστροφή του κ. Τσίπρα προκαλεί μια ενδιαφέρουσα αναταραχή σε έναν κόσμο που η υπόσχεση υπέρβασης της κρίσης προϋποθέτει την υπέρβαση του εαυτού του.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
