Θοδωρής Λαϊνάς

Δόθηκαν στη δημοσιότητα νέες εικόνες του νεφελώματος NGC 3242, ένα νεφέλωμα που βρίσκεται σε απόσταση τριών χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Υδρας. Το νεφέλωμα καλύπτει τον ίδιο χώρο με αυτόν που καλύπτει ο Δίας για αυτό οι επιστήμονες του έχουν ονομάσει «Το φάντασμα του Δία». Το νεφέλωμα αποτελεί συχνό στόχο παρατήρησης των αστρονόμων επειδή αποτελεί υπόλειμμα ενός άστρου σαν τον Ηλιο και έτσι βλέπουν την εξέλιξη που θα έχει το μητρικό μας άστρο όταν μετά από περίπου επτά δισ. έτη θα έχει καταναλώσει τα καύσιμα του.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε στη δημοσιότητα ένα animation από τη διαδικασία προσέγγισης της διαστημοσυσκευής Philae στον κομήτη 67/P.

Tα τηλεσκόπια του Νότιου Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου (ESO) κατέγραψαν μια νέα εντυπωσιακή φωτογραφία του νεφελώματος CG4 που βρίσκεται σε απόσταση 1,300 ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Πρύμνης. Το νεφέλωμα αποτελείται από κοσμική ύλη (αέρια, σκόνη) που σύμφωνα με τους ειδικούς η ποσότητα αυτής της ύλης είναι αρκετή για να δημιουργήσει αρκετά αστέρια σαν τον Ηλιο. Η νέα εικόνα εστιάζει στην εντυπωσιακή κεφαλή του νεφελώματος.

Εκτοξεύτηκε με επιτυχία ο δορυφόρος SMAP της NASA που θα συλλέγει δεδομένα για τη γεωργία και τη διαχείριση υδάτινων πόρων. Ο δορυφόρος θα χρησιμοποιεί δύο όργανα μικροκυμάτων που έχουν την ικανότητα να χαρτογραφούν αλλά και ταυτόχρονα να μελετούν το έδαφος σε όλη την υφήλιο και να παράγουν εκτιμήσεις της υγρασίας εδάφους σε τοπικό επίπεδο. Ο δορυφόρος θα μπορεί να κάνει εκτιμήσεις για τα επίπεδα υγρασίας μιας περιοχής έκτασης εννέα χλμ βοηθώντας έτσι την τοπική γεωργία αλλά και τις αρμόδιες Αρχές να γνωρίζουν την κατάσταση της περιοχής σε σχέση με τους υδάτινους πόρους και να δρουν αναλόγως.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αποκάλυψε ένα ακόμη εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο. Το τηλεσκόπιο είδε τα φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα σε μια σύγκρουση δύο γαλαξιών σε απόσταση περίπου 100 εκ. ετών φωτός από εμάς. Πρόκειται για τη σύγκρουση των γαλαξιών NGC 7714 και 7715 η οποία εκτιμάται ότι ξεκίνησε πριν από 100-200 εκ έτη και ένα από τα ορατά στα τηλεσκόπια αποτελέσματα της είναι η δημιουργία μιας μεγάλης εντυπωσιακής ζώνης νέων άστρων. Σύμφωνα με τους ειδικούς που μελέτησαν τις εικόνες που κατέγραψε το Hubble στον NGC 7714 έχει σχηματιστεί μια κυλινδρική περιοχή γεμάτη από άστρα τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά του Ηλιου. Η σύγκρουση των δύο γαλαξιών παράγει συνεχώς νέα άστρα αλλά η συγκεκριμένη περιοχή που γεννήθηκε από τη σύγκρουση ομολογουμένως αποτελεί κάτι ξεχωριστό. Οι ειδικοί μάλιστα της προσέδωσαν τον χαρακτηρισμό «Χρυσή Θηλιά» εξαιτίας του σχήματος της.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι στις 11 Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθεί η πρώτη δοκιμαστική πτήση του σκάφους IXV, του πρώτου «διαστημικού ταξί» της Ευρώπης. Πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα πειραματικό σκάφος που θα είναι εφοδιασμένο με εκατοντάδες αισθητήρες και άλλα όργανα συλλογής δεδομένων. Κατά τη διάρκεια των δοκιμαστικών πτήσεων το σκάφος θα συλλέγει μια σειρά από δεδομένα τα οποία μελετήσουν οι μηχανικοί ώστε στη συνέχεια να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν ένα επόμενο μοντέλο διαστημικού ταξί που θα λειτουργεί και ως όχημα μεταφοράς αστροναυτών από και προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό αλλά και ως όχημα μεταφοράς φορτίων από και προς άλλους πλανήτες όπως ο Αρης.

Ακραία φυσικά φαινόμενα όπως η απότομη άνοδος της στάθμης της θάλασσας

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου είναι ένα από τα διασημότερα και πιο ενδιαφέροντα μουσεία στον πλανήτη. Το σήμα κατατεθέν του μουσείου είναι αναμφισβήτητα ο γιγάντιος δεινόσαυρος που υποδέχεται τους επισκέπτες στη είσοδο του. Πρόκειται για το «Dippy», ένα διπλόδοκο που τοποθετήθηκε στην είσοδο του μουσείου στη δεκαετία του 1970. Οι υπεύθυνοι του μουσείου ανακοίνωσαν ότι αποφασίσθηκε τους επισκέπτες του μουσείου να υποδέχεται μια γαλάζια φάλαινα.

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα θεωρία για ένα μέχρι σήμερα άγνωστο φαινόμενο ανέπτυξαν δύο αστρονόμοι στις ΗΠΑ. Υποστηρίζουν ότι πλανήτες αερίου με τα χαρακτηριστικά του Ποσειδώνα μετατρέπονται ορισμένες φορές σε κατοικήσιμους βραχώδεις πλανήτες.

Εντοπίστηκε ένα άγνωστο μέχρι σήμερα φαινόμενο, ένας «χαμένος κρίκος» όπως τον χαρακτηρίζουν οι ειδικοί, στον σχηματισμό των άστρων.

Μια εντυπωσιακή φωτογραφία ενός υπερκαινοφανούς αστέρα έδωσε στη δημοσιότητα η NASA. Η έκρηξη σουπερνόβα με τη κωδική ονομασία SNR 0519-69.0 συνέβη στο Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος και καταγράφηκε από τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και Chandra. Η εικόνα που δόθηκε στη δημοσιότητα αποτελεί μια σύνθεση αυτών των εικόνων και δείχνει το ωστικό κύμα της έκρηξης και τα... συντρίμμια του άστρου μέσα σε μια θάλασσα άστρων.

Η NASA ανακοίνωσε ότι το Εργαστήριο Αεριωθήσης (JPL) έχει ξεκινήσει την προσπάθεια κατασκευής ρομποτικών ελικοπτέρων τα οποία θα εξερευνήσουν τον Αρη. Οι επιστήμονες της NASA θεωρούν ότι τα ρομποτικά ελικόπτερα μπορούν να προσφέρουν πολύ σημαντικές υπηρεσίες στην εξερεύνηση όχι μόνο του Αρη αλλά και άλλων πλανητών και διαστημικών σωμάτων.

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή φωτογραφία του γαλαξία Μ51Α (Whirpool), στον οποίο οι επιστήμονες έχουν προσδώσει, λόγω του σχήματός του, το όνομα «Γαλαξίας της Δίνης». Ο σπειροειδής γαλαξίας διαθέτει ιδιαίτερα καθαρή δομή βραχιόνων για αυτό και μοιάζει με μια κοσμική δίνη.

Οι υπεύθυνοι της αποστολής Rosetta πασχίζουν να λάβουν μια απόφαση για το εάν θα στείλουν το σκάφος πιο κοντά στον κομήτη 67P προκειμένου να εντοπίσουν το αγνοούμενο ρομπότ Philae -μια αλλαγή της τελευταίας στιγμής που θα θυσίαζε κάποιες επιστημονικές παρατηρήσεις.

Η πρώτη καταγραφή μετατραυματικού στρες σε στρατιώτες αφορούσε στρατιώτες που είχαν πολεμήσει στη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. Ερευνητές του βρετανικού Πανεπιστημίου Anglia Ruskin και του Πανεπιστημίου Queen Mary εντόπισαν ευρήματα που δείχνουν ότι από το συγκεκριμένο σύνδρομο έπασχαν στρατιώτες του στρατού των Ασσυρίων. Η αυτοκρατορία των Ασσυρίων με επίκεντρο την περιοχή που βρίσκεται σήμερα το Ιράκ άκμασε από το 1300 ως το 609 π.Χ.

Ενας μεγάλος αστεροειδής, ο «2004 BL86», ο οποίος έχει διάμετρο περίπου μισού χιλιομέτρου, θα περάσει σήμερα Δευτέρα 26 Ιανουαρίου σχετικά κοντά από τη Γη, σε απόσταση περίπου τριπλάσια από τη Σελήνη, αλλά δεν αποτελεί κίνδυνο, όπως ανακοίνωσε η NASA. Πρόκειται για το κοντινότερο πέρασμα που θα κάνει αστεροειδής τέτοιου μεγέθους έως το 2027, όταν ο επίσης μεγάλος αστεροειδής «1999 ΑΝ10» αναμένεται να πλησιάσει τον πλανήτη μας.

Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έκανε ένας ερευνητής στις ανατολικές ακτές της Βρετανίας. Ο 45χρονος Ντον Ουάτσον, μέλος του προγράμματος Marine Conservation Society πραγματοποιούσε κατάδυση σε απόσταση 300 μέτρων από τις ακτές του Νόρφολκ όταν έκπληκτος ανακάλυψε στον πυθμένα βελανιδιές με κλαδιά μήκους οκτώ μέτρων. Η συνέχεια της εξερεύνησης έφερε στο φως ένα δάσος που, όπως υπολόγισαν οι ειδικοί, βρισκόταν στην επιφάνεια του πλανήτη πριν από περίπου δέκα χιλιάδες έτη και είχε τεράστια έκταση.

Στην τελική ευθεία βρίσκεται πλέον το σκάφος New Horizons προς τον πρώτο προορισμό της αποστολής του, τον Πλούτωνα. Το σκάφος βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε απόσταση περίπου 170 εκ. χλμ από τον πλανήτη νάνο του ηλιακού μας συστήματος και αναμένεται να φτάσει σε αυτόν σε περίπου έναν μήνα. Η NASA ανακοίνωσε ότι σήμερα, Δευτέρα, το σκάφος μόλις βρεθεί σε κατάλληλη θέση θα καταγράψει εικόνες του Πλούτωνα οι οποίες θα είναι και οι πιο κοντινές που έχουμε στη διάθεσή μας μέχρι τώρα από τον μακρινό παγωμένο κόσμο.

Μια νέα θεωρία αναφέρει ότι η εξαφάνιση των δεινοσαύρων δεν οφείλεται σε εκτεταμένες πυρκαγιές αλλά στην έλλειψη τροφής.

Μια δημοφιλής θεωρία για τη δομή του γαλαξία μας είναι ότι διαθέτει ένα είδος «σκελετού», δίκτυα κοσμικής ύλης που τον ενώνουν. Πριν από δύο χρόνια εντοπίστηκε ένα τέτοιο δίκτυο το οποίο καταγράφηκε ως το πρώτο γνωστό... οστό του Γαλαξία. Το γαλαξιακό οστό ονομάστηκε «Νέσι», από το τέρας του Λοχ Νες, όμως η μόνη ομοιότητα με αυτό έγκειται στο φιδίσιο σχήμα του: η πολύ μακριά και λεπτή δομή θα μπορούσε να είναι κάτι αντίστοιχο με την περόνη του ποδιού μας, όπως όμως ταιριάζει σε ένα τέτοιο σώμα αποτελείται από… σκόνη και αέρια. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης υποστηρίζουν ότι εντόπισαν άλλα έξι τέτοια οστά στις σπείρες του γαλαξίας μας γεγονός που αν επιβεβαιωθεί θα σημαίνει ότι έχουμε πλέον στη διάθεση μας μια αρκετά καλή εικόνα του γαλαξιακού σκελετού.