Νέες Εποχές

Καλή χρονιά! Τελείωσε ο μήνας που θα μας τρέφει τους επόμενους έντεκα, κάθε σώφρων εργαζόμενος παίρνει μαζί του τα περιττά και πολύτιμα που εν αφθονία προσέφεραν ο Αύγουστος και οι διακοπές και επιστρέφει στον κάματο, να τα αναλώσει στη δουλεία της εργασίας. Αλλά είναι κρίμα και άδικο να γυρίζεις στους πάγκους του κάτεργου με διάθεση […]

Οσο πλησιάζει η 200ή επέτειος του 1821, πληθαίνει το ενδιαφέρον για την επανάσταση με άρθρα κ.λπ., που πολλά όμως δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Με αφορμή ένα κείμενο του Ν. Δήμου «Πώς θα γλιτώσω το νέο ’21» («Βήμα», Νέες Εποχές 11/08/19) που είναι χαρακτηριστικό μιας τάσης, θέλω να διευκρινίσω ορισμένα θέματα, μύθους και αλήθειες. Ο κ. […]

Η Επανάσταση των Ελλήνων το 1821 με την ηρωική αντιμετώπιση της κατακτητικής μανίας των Οθωμανών αποτελεί σταθμό στην Ιστορία της Ευρώπης. «Εδώ στο ελληνικό το χώμα, το στοιχειωμένο κι ιερό, / που το ίδιο χώμα μένει ακόμα απ’ τον αρχαίο τον καιρό, /…» ο ποιητής μας Κωστής Παλαμάς είδε «τη Νίκη τη μεγάλη, τη Νίκη […]

Στον δρόμο για την επέτειο των διακοσίων χρόνων από το ’21 νιώθει κανείς πως στις εντάσεις και στις αψιμαχίες της κριτικής για κάποιες κυβερνητικές επιλογές για το θέμα μορφοποιούνται ευρύτερες πολιτικές και πολιτισμικές αντιθέσεις. Γι’ αυτό εξάλλου η υπόθεση του εορτασμού φαίνεται να ξεπερνάει τη δικαιοδοσία των ιστορικών επιστημόνων και των ειδικών. Συναντά, αναπόδραστα, το […]

«…πού πας παλληκάρι ωραίο σαν μύθος κι ολόισια στο θάνατο κολυμπάς Και όλες οι αντένες μιας γης χτυπημένης μεγάφωνα και ασύρματοι από παντού…». Διονύσης Σαββόπουλος Ο νεότερος στρατηγός τού τότε Γαλλικού Στρατού Ντε Γκωλ, ήρωας του Μεγάλου Πολέμου, αφού διοίκησε με σιδερένια γροθιά τη Ρηνανία, λάφυρο από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, μετατέθηκε στο Γενικό Επιτελείο […]

«Οσα ξέρω είναι αυτά για τα οποία έχω λέξεις». Λούντβιχ Βιτγκενστάιν Πριν από λίγες μέρες, η μεγάλη αμερικανή συγγραφέας Τόνι Μόρισον άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 88 ετών, στο Ιατρικό Κέντρο Μοντεφιόρε της Νέας Υόρκης. Η Τόνι Μόρισον ήταν βραβευμένη με το βραβείο Πούλιτζερ το 1988 για το αριστούργημά της «Η αγαπημένη» (Beloved) […]

Διαβάζω αυτές τις μέρες ένα βιβλίο του Σταύρου Ζουμπουλάκη, που με έχει αρρωστήσει. Είναι ένα βιβλίο για το μίσος, το πιο απάνθρωπο και το πιο ανελέητο: το θρησκευτικό. Ολες οι θρησκείες, που οι Θεοί τους κηρύσσουν την αγάπη και το έλεος, όταν αντιμετωπίζουν τον αλλόθρησκο, γίνονται φονικές πηγές μίσους και μισαλλοδοξίας. Τίτλος: «Ασπονδοι Αδελφοί – Εβραίοι, […]

Στο άρθρο μου που δημοσιεύθηκε στο «ΒΗΜΑ» στις 11 Αυγούστου με τίτλο «Η Ελλάδα είναι ένα κρυπτο-αποικιακό κράτος;» χρησιμοποίησα μια ιδέα του φιλοσόφου Karl Popper – ότι η δυνατότητα διάψευσης, ή ο εμπειρικός έλεγχος γενικά, είναι σημαντικός για την αξιοπιστία ενός ισχυρισμού ή μιας θεωρίας -, για να κάνω κριτική στη διαδεδομένη θέση ότι η Ελλάδα […]

«Αυτές οι πέτρες που βουλιάζουν μέσα στα χρόνια ως πού θα μας παρασύρουν;» Γ. Σεφέρης Εχουμε κάνει δεινή χρήση και κυρίως κατάχρηση της αρχαιότητάς μας σε όλα τα πεδία, μεταξύ άλλων και σ’ αυτό της εξωτερικής πολιτικής. Με εισιτήριο την αρχαιότητα, τον κλασικό μας πολιτισμό, επιδιώξαμε μείζονος σημασίας στρατηγικούς στόχους μετά τη σύσταση του νεοελληνικού […]

Ας με συγχωρήσει ο αναγνώστης για την εμμονή μου σε παλιομοδίτικα και ενδεχομένως εφθαρμένα συνθήματα μέσα στον χρόνο, όπως το παραπάνω που πρωτακούστηκε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου πριν από 46 συναπτά έτη. Η ανάκληση αυτού του παλαιού συνθήματος σκοπό έχει να υπενθυμίσει ότι αυτά τα τρία βασικά αιτήματα εκείνων των χρόνων (ψωμί, παιδεία, ελευθερία) εξακολουθούν, […]

Ο Ερρίκος Δ’ της Ναβάρρας είναι μια προσωπικότητα που ανέκαθεν μου προκαλούσε βαθύτατο θαυμασμό. (Προς τιμήν του, άλλωστε, ονοματοδότησα τον γιο μου Ερρίκο, κάτι που προκάλεσε το παράπονο του πατέρα μου και τις δικές μου τύψεις μετά τον θάνατό του.) Ο λόγος είναι πως, ζώντας σε έναν κόσμο ακραίων θρησκευτικών φανατισμών και κινούμενος πολύ μπροστά […]

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, η ιατρική υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπέβαλε μια μελέτη στη Διοίκηση με ευρήματα σχετικά με τις ιατρικές δαπάνες των συνταξιούχων του. Οι διαπιστώσεις ήταν εντυπωσιακές. Την επομένη της συνταξιοδότησης – μέσος όρος συνταξιοδότησης ήταν τα 60 χρόνια – η κατάσταση της υγείας τους χειροτέρευε δραματικά. Σύμφωνα με τη μελέτη υπήρχε άμεση […]

Μελέτη περίπτωσης: σε τμήμα μεγάλου πανεπιστημίου, δύο μέλη ΔΕΠ (οι υποψήφιοι Α και Β) έχουν ζητήσει την εξέλιξή τους στη βαθμίδα του τακτικού καθηγητή. Το έργο τους ποιοτικά είναι επώδυνα κακό: (σχεδόν) καμία δημοσίευση σε έγκυρο διεθνές περιοδικό, (σχεδόν) καμία διεθνής παραπομπή στο έργο τους (και άλλα πολλά που δεν ενδιαφέρουν εδώ). Κατά τη συγκρότηση […]

Εχω μία πολύ μακρινή οικογενειακή συγγένεια με τον Εμμανουήλ Ροΐδη. Η προσωπογραφία της μητέρας του, Κορνηλίας, το γένος Ροδοκανάκη, κρέμεται στην οικογενειακή πινακοθήκη. Η αδελφή της παντρεύτηκε έναν δικό μου πρόγονο. Εχω μία πολύ στενή πνευματική συγγένεια με τον Εμμανουήλ Ροΐδη. Ηταν ο συγγραφέας «που με ξύπνησε από τον δογματικό μου ύπνο» όπως είπε ο […]

Στις εκλογές της 7ης Ιουλίου οι πρώην πρωθυπουργοί Κ. Καραμανλής, Γ. Παπανδρέου και Α. Σαμαράς εξελέγησαν βουλευτές Α’ Θεσσαλονίκης, Αχαΐας και Μεσσηνίας αντιστοίχως. Η εκλογή τους βασίστηκε στο άρθ. 72 παρ. 8 του ΠΔ 26/2012 περί εκλογής βουλευτών, που ορίζει ότι «όσοι έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί σε κυβέρνηση που έτυχε ψήφου εμπιστοσύνης της Βουλής και έχουν […]

Τον Ιούλιο του 2019 τα κοινωνικά μέσα γέμισαν με φωτογραφίες των χρηστών τους, εξαιρετικά γερασμένων, με ρυτίδες και άσπρες τρίχες. Οσοι είναι εξοικειωμένοι με αυτά τα μέσα γνωρίζουν ότι είναι ναοί ενός ναρκισσισμού, στηριγμένου σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο στις κοσμητικές επιστήμες, στα γυμναστήρια, στις παραλίες, στη βιομηχανία της μόδας, στα κομμωτήρια, στην πλαστική χειρουργική, […]

Εχουμε μάθει να μετράμε την πρόοδο μιας κοινωνίας με βάση το ΑΕΠ, το εύρος των εισοδηματικών ανισοτήτων, τη δημοκρατικότητα των θεσμών, τους βαθμούς ελευθερίας του ατόμου, το μέγεθος της διαφθοράς, την ένταση της κοινωνικής κινητικότητας. Αξιολογούμε την πρόοδο μιας χώρας με κριτήριο την ειρηνική ζωή και την αποφυγή του πολέμου, το μέσο προσδόκιμο ζωής, την […]

Υπάρχει μία σοφή ρήση που λέει πως δύο πράγματα είναι σίγουρο πως θα συμβούν. Ο θάνατος και εκείνο που δεν περιμένεις. Υπάρχουν πολλά που φοβόμαστε, ορισμένα τα σκεφτόμαστε πολύ συχνά αλλά πάντα κάτι γίνεται και έρχονται όταν τα έχουμε ξεχάσει. Για παράδειγμα, σε μία σεισμογενή χώρα και ζώντας στην Αττική ανάμεσα σε ενεργά ρήγματα, όσοι […]

Το να είσαι σε τουρνέ είναι σαν να είσαι στο καθαρτήριο. Πας από το πουθενά στο πουθενά. Μπομπ Ντίλαν «Η ζωή δεν είναι το να βρεις ποιος είσαι αλλά το να δημιουργήσεις αυτό που είσαι» λέει ο «σημερινός» Μπομπ Ντίλαν στο ντοκιμαντέρ «The Rolling Thunder Revue», σε σκηνοθεσία του Μάρτιν Σκορσέζε που έκανε πρεμιέρα – πού […]

Η συζήτηση για τα πανεπιστήμια, η οποία γρήγορα θα κλιμακωθεί, θα άξιζε να σταθεί και σε τέσσερα σημεία, που περιγράφονται εδώ εν συντομία. Α. Η αναγκαιότητα επαναφοράς της θέσης του λέκτορα ως αρχικής βαθμίδας στην ανώτατη εκπαίδευση. Καθώς η βαθμίδα αυτή συνδέεται ως επί το πλείστον με σχετικά πιο «πρώιμα» βιογραφικά, η εκ νέου ενεργοποίησή […]