Γιατί ο «κόφτης» δεν κόβει το χρέος

Επιτυχία της κυβέρνησης χαρακτήρισε ο Αλέξης Τσίπρας, κατά την εισήγησή του στο Υπουργικό Συμβούλιο της περασμένης Πέμπτης, τη θεσμοθέτηση του «κόφτη» χρέους, όπως αποκάλεσε τον μηχανισμό που βάζει «οροφή» στην ετήσια εξυπηρέτηση του χρέους. Σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό, ο «κόφτης» χρέους είναι προϋπόθεση για να περάσουμε σε ανάκαμψη. «Η πρόβλεψη ότι υπάρχει όριο 15% του ΑΕΠ για την πληρωμή χρέους μειώνει τις δαπάνες εξυπηρέτησης και δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο για τη χρηματοδότηση της οικονομίας» είπε και πρόσθεσε ότι ο «κόφτης» χρέους θα αποφέρει σημαντικό δημοσιονομικό περιθώριο από το 2020 ως το 2060 και τελειώνει την υπόθεση Grexit. Απέφυγε ωστόσο να ποσοτικοποιήσει το άμεσο όφελος που είπε ότι παρέχει η συμφωνία.

Πανηγύρια και πιρουέτες

Μπορεί ο κ. Τσίπρας να «πανηγυρίζει» –και δικαιολογημένα –για τον «κόφτη» χρέους, όμως ο μηχανισμός δεν είναι αυτό που ακούγεται. Δηλαδή δεν κόβει χρέος με τον ίδιο τρόπο που ο «κόφτης» δαπανών κόβει μισθούς και συντάξεις σε περίπτωση που τα έσοδα πέσουν έξω και δεν ικανοποιηθούν οι στόχοι του Μνημονίου. Ο «κόφτης» χρέους είναι ένας μηχανισμός που φροντίζει αυτά που πληρώνει η χώρα κάθε χρόνο για το χρέος να μην ξεπερνούν ένα ποσοστό του ΑΕΠ, αρχικά 15% και στη συνέχεια 20%.

Είναι κάτι ανάλογο με αυτό που κάνουν οι τράπεζες όταν προσαρμόζουν τη δόση ενός δανείου στο ύψος του μισθού του δανειολήπτη για να μπορεί να εξυπηρετεί το δάνειό του και να είναι ενήμερος. Ο «κόφτης» δεν χαρίζει χρέος, απλώς διευκολύνει την αποπληρωμή του, μεταφέροντας στο μέλλον υποχρεώσεις που δεν μπορούν να πληρωθούν σήμερα. Επιμηκύνει δηλαδή την αποπληρωμή του χρέους.

Πανηγυρίζοντας για τον «κόφτη» χρέους στην ουσία ο κ. Τσίπρας αποδέχεται την αρχή ότι σημασία δεν έχει το ύψος του χρέους, είτε σε απόλυτους αριθμούς είτε ως ποσοστό του ΑΕΠ. Σημασία έχει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, δηλαδή πόσο πληρώνεις κάθε χρόνο για τόκους και κεφάλαιο σε σχέση με αυτά που βγάζεις, δηλαδή σε σχέση με το ΑΕΠ, σε περίπτωση μιας χώρας. Διότι αυτό που λέει ο μηχανισμός του «κόφτη» είναι ότι για να μπορέσει η Ελλάδα να σταθεί στα πόδια της δεν θα πρέπει να πληρώνει πάνω από 15% του ΑΕΠ τον χρόνο για τόκους και κεφάλαιο. Βεβαίως το ΔΝΤ θεωρεί υψηλό το ποσοστό αυτό και στην πρόσφατη ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που παρουσίασε ο Πόουλ Τόμσεν στο Eurogroup της 23ης Μαΐου το Ταμείο ζητούσε χαμηλότερα ποσοστά της τάξεως του 10% και μικρότερα, τα οποία δεν έγιναν αποδεκτά από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Σε κάθε περίπτωση, αποδεχόμενος ο κ. Τσίπρας τη λογική του «κόφτη» χρέους έρχεται σε αυτά που υποστήριζε η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου για τη βιωσιμότητα του χρέους, η οποία υποστήριζε ότι σημασία δεν έχει αν το χρέος το 2023 ή το 2025 θα είναι 110% ή 120% του ΑΕΠ, αλλά αν είναι εξυπηρετήσιμο. Δηλαδή σημασία έχει να μπορείς να πληρώνεις τις δόσεις σου.

Με βάση αυτή τη λογική, ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) το 2014 βγήκε στις αγορές, έπεισε τους επενδυτές και «σήκωσε» περί τα 5 δισ. ευρώ, με δύο εκδόσεις 5ετών και 3ετών ομολόγων.

Ενας από τους βασικούς λόγους που οι επενδυτές εμπιστεύθηκαν τότε τη χώρα ήταν ακριβώς το γεγονός ότι επειδή μετά το PSI η Ελλάδα έχει χαμηλές υποχρεώσεις μέχρι το 2023, ήταν σε θέση να πληρώνει τους τόκους στους ομολογιούχους από τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Οταν το χρέος ήταν «επονείδιστο»

Μόνο που τότε ο κ. Τσίπρας ζητούσε «κούρεμα» του χρέους το οποίο χαρακτήριζε «επαχθές και επονείδιστο» και άλλα τέτοια. Οπως «κούρεμα» ζητούσε μέχρι πέρυσι τέτοια εποχή με πολιορκητικούς κριούς τον Γιάνη Βαρουφάκη και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία είχε συστήσει την περίφημη Επιτροπή Αλήθειας Δημοσίου Χρέους (Greek Debt Truth Commission), προσλαμβάνοντας και πληρώνοντας διάφορους ξένους συμβούλους αμφισβητούμενης επάρκειας. Η Επιτροπή εξέδωσε πόρισμα, το οποίο κατέληξε στα συρτάρια του νυν Προέδρου της Βουλής Νίκου Βούτση, ο οποίος την κατήργησε το περασμένο Απρίλιο και η Επιτροπή μετεξελίχθηκε σε Σωματείο.

«ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ»
Πανηγυρίζοντας για τον «κόφτη» χρέους στην ουσία ο κ. Τσίπρας αποδέχεται την αρχή ότι σημασία δεν έχει το ύψος του χρέους, είτε σε απόλυτους αριθμούς είτε ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Αποδεχόμενος ο κ. Τσίπρας τη λογική του «κόφτη» έρχεται σε αυτά που υποστήριζε η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου για τη βιωσιμότητα του χρέους, η οποία υποστήριζε ότι σημασία δεν έχει αν το χρέος το 2023 ή το 2025 θα είναι 110% ή 120% του ΑΕΠ, αλλά αν είναι εξυπηρετήσιμο.