«Ανάβαση»… μυρίων επενδυτών ξεκίνησε για το Ιράν

Η νέα «Ανάβαση» ξεκίνησε. Τη φορά αυτή, βεβαίως, δεν είναι μισθοφορικά στρατεύματα που ξεκινούν την πορεία από τη θάλασσα προς το εσωτερικό της Ασίας. Είναι επιχειρήσεις και επενδυτικά κεφάλαια, που προορισμό έχουν επίσης την Περσία –το Ιράν ακριβέστερα, μετά τη μετονομασία της χώρας το 1935 από τον σάχη Ρεζά Παχλεβί. Είναι μεγάλοι όμιλοι της Δύσης που συνωστίζονται για να υπογράψουν συμφωνίες συνεργασίας με το Ιράν. Είναι η Airbus, η Eni, η Enel, η Finmeccanica, η Peugeot, η Renault.

Είναι όμως και ελληνικές εταιρείες, όπως τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ), οι φαρμακευτικές ΒΙΑΝΕΞ, Ντέμος, Elpen, εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα δομικά υλικά, στον χάλυβα και στην ποντοπόρο ναυτιλία. Και βεβαίως είναι και η Aegean Airlines, η οποία ήδη πραγματοποιεί πτήσεις από την Αθήνα στην Τεχεράνη –πολύ νωρίτερα από την Air France που σχεδιάζει τη σύνδεση του Παρισιού με την ιρανική πρωτεύουσα «εντός του 2016» και τις KLM, British Airways και Iberia που «επίσης σχεδιάζουν πτήσεις για την Τεχεράνη», σύμφωνα με δημοσίευμα των «New York Times».

Ιταλία και Γαλλία

Η περιοδεία του ιρανού προέδρου Χασάν Ρουχανί στην Ιταλία και τη Γαλλία –η πρώτη ιρανού προέδρου τα τελευταία 16 χρόνια –απέφερε δεκάδες συμφωνίες συνεργασίας με κορυφαία τη συμφωνία με τη γαλλική κυβέρνηση και την Airbus για την πώληση 114 αεροσκαφών στον εθνικό αερομεταφορέα του Ιράν, την Iran Air, αλλά και μικρότερες αεροπορικές εταιρείες, που από την εποχή της ιρανικής επανάστασης προμηθεύονταν πολιτικά αεροσκάφη από τη ρωσική αγορά –σημειωτέον ότι από το 1979 το Ιράν θρήνησε… 26 αεροπορικές τραγωδίες.

Εν πάση περιπτώσει, ελάχιστες δυτικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται ήδη στη χώρα που ξεκινά μόλις τώρα την επιστροφή της στη διεθνή εμπορική και οικονομική κοινότητα. Είναι η Peugeot, η οποία παρά τις διεθνείς κυρώσεις κατά της «υποθάλπουσας την τρομοκρατία» Τεχεράνης διατήρησε (στα όρια της επιβληθείσας από την Ουάσιγκτον νομιμότητας) σχέση με τη χώρα-παρία. Είναι, όμως, και η Aegean. Και εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τις προοπτικές που ανοίγονται για τη γραμμή «Αθήνα – Τεχεράνη» της ελληνικής εταιρείας, καθώς και για το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», μέχρι τουλάχιστον να αποκαταστήσουν συνδέσεις με την ιρανική πρωτεύουσα οι προαναφερθείσες δυτικοευρωπαϊκές εταιρείες.

Οι Κινέζοι ήταν εκεί

Η αλήθεια είναι ότι η εφαρμογή στις 16 Ιανουαρίου της προ εξαμήνου υπογραφείσας συμφωνίας της διεθνούς κοινότητας με το Ιράν για την άρση των εμπορικών κυρώσεων κατά της χώρας βρίσκει τις χώρες της Δύσης σε μειονεκτική θέση έναντι της Κίνας, φέρ’ ειπείν. Διότι τις κυρώσεις, που ξεκίνησαν ουσιαστικά το 1979 με την ανατροπή του σάχη και την επιβολή της Ισλαμικής Επανάστασης, επεκτάθηκαν το 1995 με την απαγόρευση σε δυτικές εταιρείες να δραστηριοποιούνται στο Ιράν και εντάθηκαν ακόμη περισσότερο το 2006 με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών λόγω της άρνησης της Τεχεράνης να σταματήσει το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου, τις επέβαλαν ουσιαστικά οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές χώρες.

Οι αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών δεν εμπόδισαν κινεζικές εταιρείες να επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια στο Ιράν, κυρίως στον πετρελαϊκό και κατασκευαστικό τομέα. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το γεγονός ότι ο Ρουχανί προτού ξεκινήσει την πρώτη περιοδεία του στο εξωτερικό μετά την εφαρμογή της συμφωνίας άρσης των κυρώσεων, δέχθηκε στην Τεχεράνη τον πρόεδρο της πλέον πιστής και στους δυσκολότερους καιρούς εμπορικής εταίρου, τον κινέζο πρόεδρο Λι Τζινπίνγκ. Το Σάββατο, 23 Ιανουαρίου, οι δύο ηγέτες υπέγραψαν 17 συμφωνίες που θα αυξήσουν το μεταξύ των χωρών τους εμπόριο στα 600 δισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία.

Δεν χωρεί αμφιβολία ότι οι Κινέζοι έχουν ένα σαφές πλεονέκτημα στην Κίνα. Αυτό δεν εμποδίζει, όμως, τις χώρες της Δύσης να διεκδικούν μερίδιο στη μεγάλη, πολυπληθή και –κυρίως –με τεράστιες πλουτοπαραγωγικές πηγές χώρα της Μέσης Ανατολής. Διότι το Ιράν είναι η δεύτερη, μετά τη Σαουδική Αραβία, χώρα-μέλος του OPEC σε παραγωγή πετρελαίου. Η επί μια 35ετία (και την τελευταία 10ετία εντονότατη) διεθνής εμπορική και οικονομική απομόνωση της χώρας έχει καταστήσει την εγχώρια αγορά διψασμένη για καταναλωτικά προϊόντα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Ιράν αντιστοιχούν μόλις 185 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους, όταν στη Γερμανία αντιστοιχούν 470 αυτοκίνητα και στις ΗΠΑ… 950!

ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
107 δισ. δολάρια σε βαθιά… κατάψυξη
Η Ιταλία και η Γαλλία ήταν το πρώτο σκέλος της ευρωπαϊκής περιοδείας του προέδρου Ρουχανί και της πολυπληθούς συνοδείας του –250 κυβερνητικά και επιχειρηματικά στελέχη ταξίδεψαν μαζί του. Μόνο η αξία της συμφωνίας με την Airbus ξεπερνά τα 10 δισ. δολάρια. Αλλά και οι συμφωνίες που υπέγραψε στην Ιταλία υπολογίζονται στα 17 δισ. δολάρια. Η αλήθεια είναι ότι η επιστροφή του Ιράν στη διεθνή οικονομική σκηνή συμπίπτει με μια εξόχως αρνητική συγκυρία: την κατάρρευση των διεθνών τιμών του πετρελαίου στα 30 δολάρια το βαρέλι, στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 13 ετών δηλαδή.

Η κακή αυτή συγκυρία για το πετρελαιοπαραγωγό Ιράν δεν υποδηλώνει στενότητα οικονομική. Διότι η χώρα, πέρα από το ότι θα αυξήσει σημαντικά τις εξαγωγές πετρελαίου, άρα και τα έσοδά της (έστω και αν θα πουλήσει σε τιμές ακόμη χαμηλότερες από αυτές της αγοράς, παρόμοια συμφωνία υπέγραψε με τα ΕΛΠΕ για παράδειγμα), διαθέτει τεράστια κεφάλαια «παγωμένα» στο εξωτερικό. Κεφάλαια που θα αρχίσουν να… αποψύχονται ενόσω θερμαίνονται οι σχέσεις της Τεχεράνης με τη Δύση και δη με την Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα, τα περιουσιακά στοιχεία της χώρας που βρίσκονται δεσμευμένα εδώ και σχεδόν τέσσερις δεκαετίες εκτός ιρανικής επικράτειας αποτιμώνται στα 107 δισ. δολάρια.

Η «μαύρη λίστα»

Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ ειδικότερα, προσώρας έχουν άρει μόνο «δευτερεύουσες κυρώσεις» κατά του Ιράν.

Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, αυτό σημαίνει ότι οι αμερικανοί πολίτες και οι επιχειρήσεις απαγορεύεται ακόμη να συνάπτουν εμπορικές συμφωνίες με το Ιράν. Από την άλλη πλευρά, αν και περίπου 400 ιρανικές επιχειρήσεις και ιδιώτες πρόκειται να διαγραφούν από τη «μαύρη λίστα», 200 επιχειρήσεις και ιδιώτες θα παραμείνουν στη λίστα. Προ ημερών, ωστόσο, ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν Βαλιολάχ Σεΐφ δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι το Ιράν θα αποκτήσει σύντομα πρόσβαση σε 32 δισ. δολάρια το «ξεπάγωμα» των οποίων είναι άμεση συνέπεια της άρσης των κυρώσεων. «Ελπίζουμε επίσης ότι θα καταστεί σύντομα ευκολότερο στις ξένες επιχειρήσεις να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων του Ιράν» πρόσθεσε ο ιρανός κεντρικός τραπεζίτης.