Αν οι τουρκικές εκλογές του Ιουνίου είχαν γίνει μάχη πολιτικών χαρακωμάτων, οι νέες κάλπες για διέξοδο στήνονται σε κυριολεκτικά πολεμικό φόντο: Στην αναζωπύρωση του Κουρδικού και τη φλεγόμενο μεθόριο με τη Συρία προστέθηκε το μακελειό στην Άγκυρα που βάφει με αίμα την πορεία στην επόμενη ημέρα.
Το ΑΚΡ ζητά αυτοδυναμία ώστε να επανέλθει η «σταθερότητα», οι δημοσκοπήσεις είναι Πυθία, η πίεση στην ελευθερία του Τύπου έχει φτάσει σε πρωτόγνωρα επίπεδα και -κυρίως- η Ευρώπη περιμένει μία Άγκυρα που θα συνεργαστεί για το προσφυγικό.
Οι κάλπες της 1ης Νοεμβρίου είναι η επανάληψη των κοινοβουλευτικών εκλογών του Ιουνίου, στις οποίες το κυβερνών AKP των Ερντογάν και Νταβούτογλου δεν κατάφερε, για πρώτη φορά μετά την άνοδο στην εξουσία να βγει αυτοδύναμο. Το κουρδικό HDP είχε κάνει μπει ως νέος παράγοντας στην Εθνοσυνέλευση και -όπως ήταν αναμενόμενο- οι αναζήτησεις για συγκυβέρνηση δεν κατέληξαν πουθενά.
Το πρόβλημα του ΑΚΡ ήταν, και παραμένει, το φιλοκουρδικό HDP. Το ερώτημα εάν μπορούν να λειτουργήσουν κυβερνητικοί συνασπισμοί στην Τουρκία ταλαιπωρεί τους ψηφοφόρους -και εν πολλοίς, μετά την άκαρπη αναζήτηση, μπορεί να επηρεάσει την απόφασή τους.
Τι θα βγάλει όμως η ερχόμενη Κυριακή; Η εικόνα από τις δημοσκοπήσεις είναι αντιφατική.
Η τελευταία δημοσκόπηση της A&G είναι η πρώτη που βγάζει το ΑΚΡ ξεκάθαρο, αυτοδύναμο νικητή -σε αντίθεση με τις υπόλοιπες δημοσκοπήσεις. Η έρευνα δίνει 47,2% στο κόμμα που κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια, άνετα πάνω από την αυτοδυναμία.
Αντιθέτως, δημοσκόπηση της Metropol (που δημοσιεύτηκε επίσης την ίδια ημέρα, προπαραμονές των εκλογών) σχηματίζει, όπως και οι προηγούμενες, εικόνα ανάλογη του Ιουνίου: Δείχνει το ΑΚΡ ξανά κάτω από το όριο της αυτοδυναμίας και τη σειρά των συνολικά τεσσάρων κομμάτων απαράλλακτη.
Και στις δύο, το κεμαλικό CHP εμφανίζεται ελαφρώς υψηλότερα, το εθνικιστικό MHP να χάνει τις περισσότερες ψήφους και το κουρδικό HDP περίπου στα ίδια επίπεδα.
Το ΑΚΡ ποντάρει στη επιθυμία για σταθερότητα
Στις προεκλογικές εμφανίσεις των στελεχών του ΑΚΡ, η κατακλείδα είναι πάντα η ίδια: «Μόνο αυτοδυναμία σε εμάς μπορεί να ξαναφέρει την σταθερότητα στη χώρα».
Και αυτό είναι που οι Τούρκοι ζητούν περισσότερο από ποτέ: Η πορεία της ειρηνευτικής διαδικασίας με τους Κούρδους είχε ήδη εκτροχιαστεί, όμως στο ενδιάμεσο των δύο καλπών οι ανοικτές συγκρούσεις σηματοδοτούν επιστροφή σε παλιότερες εποχές.
Η κατάσταση στα σύνορα με την εμπόλεμη Συρία είναι τουλάχιστον εξίσου ανησυχητική. Την εικόνα πολεμικού κλίματος φροντίζουν να εντείνουν τα πλάνα στις τηλεοράσεις με τις εφόδους της αντιτρομοκρατικής σε σπίτια «πυρήνων» κάθε είδους.
Το μακελειό στην Άγκυρα ήταν φυσικά αποκορύφωμα -και επιπλέον δείχνει το χάσμα ερμηνείας μέσα στην τουρκική κοινωνία: Για την κυβέρνηση και το ΑΚΡ, την ευθύνη έχει ένα μείγμα τζιχαντιστών και κούρδων ενόπλων. Την εκτίμηση αυτή συμμερίζονται και οι ψηφοφόροι του, που έχουν συνηθίσει να ακούν καταγγελίες σχεδίων υπονόμευσης της κυβέρνησης.
Αντιθέτως, για το φιλοκουρδικό HDP το μακελειό φέρει την ευθύνη της κυβέρνησης που δεν φρόντισε να την αποτρέψει. Αυτή είναι η θέση που έχει εκφράσει η ηγεσία του φιλοκουρδικού κόμματος -στη βάση του, οι εικασίες προχωρούν κάποιες φορές ακόμη παραπέρα.
Εν κατακλείδι: Το μακελειό στην Άγκυρα γαλβανίζει, και μάλιστα μέσω του αίματος, τις διαμετρικά αντίθετες απόψεις της κάθε πλευράς.
Κι εδώ προβάλλει ξανά ο Ερντογάν: Αν και ως πρόεδρος θα έπρεπε να είναι αμέτοχος, είναι το πρόσωπο γύρω από το οποίο συνασπίζεται το ΑΚΡ. Περισσότερο ακόμη και από τον Νταβούτογλου, ο οποίος και διεκδικεί την πρωθυπουργία: Αναλυτές και παρατηρητές αμφισβητούν ποιος από τους δύο θα έχει τον τελικό λόγο στις διαδικασίες μετά τη Δευτέρα.
ΕΕ: «Είτε μας αρέσει είτε όχι, πρέπει να συνεργαστούμε»
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κοιτάζει με έντονο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Τουρκία μετά τη Δευτέρα εξαιτίας της πίεσης από το προσφυγικό. Οι Βρυξέλλες έχουν επανειλημμένα υπογραμμίζει πως λύση στο προσφυγικό δεν μπορεί να βρεθεί χωρίς την Τουρκία – η Αθήνα έχει δείξει επίσης πως θεωρεί απαραίτητη τη συνεννόηση για έλεγχο των προσφυγικών ροών από την τουρκική πλευρά.
Ως κίνητρο, οι «28» θέλουν να προσφέρουν την προοπτική συμφωνίας για τη βίζα, κονδυλίων για τους μετανάστες και «αναζωογόνηση» της προενταξιακής διαδικασίας.
Καμία από τις δύο πλευρές δεν τρέφει μεγάλες ελπίδες από το τελευταίο σημείο. Όμως, οι διάφορες φωνές εντός της ΕΕ εν γένει για την στάση απέναντι στην Άγκυρα καταλήγουν να υποσκάπτουν και τα κίνητρα προς την Τουρκία -οι υποσχέσεις της ΕΕ γίνονται αντιληπτές στην τουρκική πλευρά με τον «αστερίσκο» πως πάντα θα μπορούσε να βρεθεί σε κάποιο μέλος των «28» κάποιο συγκυβερνών κόμμα που θα μπορούσε να μπλοκάρει σημεία της όποιας συμφωνίας.
Πλέον όλων αυτών βρίσκεται και η δυσφορία μεταξύ Άγκυρας και ΕΕ για τον «αυταρχισμό του Ερντογάν». Σύμφωνα μάλιστα με το Reuters, η Κομισιόν είχε βάλει στον πάγο έκθεσή της που ήταν επικριτική για την Τουρκία ώστε να την δημοσιεύσει μετά τις εκλογές.
Οι πρόσφατες κινήσεις στο πεδίο των ΜΜΕ, όπου ο κλοιός στα αντιπολιτευόμενα μέσα έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, είχε φέρει ξανά στο προσκήνιο αυτήν την ευρωπαϊκή δυσφορία, με τις Βρυξέλλες να καλούν την Άγκυρα να «σεβαστεί την ελευθερία της έκφρασης».
Ενώπιον όλων αυτών και των ερωτημάτων που είχαν εκφράσει ευρωβουλευτές για την στάση απέναντι στην Τουρκία, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είχε δείξει τον πραγματισμό που θεωρεί ότι απαιτείται από την ευρωπαϊκή πλευρά: «Δεν θα καταφέρουμε τίποτε στην παρούσα φάση αν αμφισβητήσουμε τον Ερντογάν». «Είτε ταιριάζουμε είτε όχι, είτε μας αρέσει είτε όχι, πρέπει να συνεργαστούμε με την Τουρκία» είπε χαρακτηριστικά.
