Αναγέννηση από τις στάχτες

Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2012. Απόγευμα. Η συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος με αφορμή την ψήφιση από τη Βουλή του πακέτου μέτρων του δεύτερου Μνημονίου διακόπτεται λόγω της έναρξης επεισοδίων. Λίγες ώρες αργότερα πολλά κτίρια στο κέντρο της Αθήνας έχουν παραδοθεί στις φλόγες.

Ανάμεσά τους τρία διατηρητέα κτίρια που στεγάζουν τα τραπεζικά καταστήματα της Alpha Bank και συγκεκριμένα το κατάστημα στην οδό Πανεπιστημίου 45 και Πεσμαζόγλου 12-14, το Μέγαρο Νικολούδη στην οδό Πανεπιστημίου και το κατάστημα στη συμβολή των οδών Αθηνάς 16 και Βορέου 17.

Τρία χρόνια μετά οι ζημιές στα κτίρια αποκαταστάθηκαν. Μάλιστα το κτίριο της οδού Αθηνάς λειτούργησε ξανά μόλις λίγες ημέρες μετά την καταστροφή του. Το κατεστραμμένο πρόσωπο της Αθήνας αναδομείται, η ελπίδα αναγεννάται κυριολεκτικά μέσα από τις στάχτες.

Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα κτίσματα του κεντρικού κτιριακού συγκροτήματος της Alpha Bank. Παλαιότερα στέγαζε τη Λαϊκή Τράπεζα. Κατασκευασμένο το 1927 από τον αρχιτέκτονα Αναστάση Μεταξά, συνενώθηκε με το παρακείμενο κτίριο που στέγαζε την Ιονική Τράπεζα το 1958. Το κτιριακό συγκρότημα κηρύχθηκε διατηρητέο από το ΥΠΕΧΩΔΕ το 1983 και το χρονικό διάστημα 2006-2008, με αρχιτεκτονική μελέτη του Αλέξανδρου Καλλιγά και στατική μελέτη του Βίκτωρος Αμπακούμκιν, έγιναν εργασίες αναπαλαίωσης, στατικής ενισχύσεως και αποκατάστασης του κτιριακού συγκροτήματος στην αρχική του μορφή, δηλαδή αυτή των δύο διακριτών κτιρίων. Τον Φεβρουάριο του 2012 το κτίριο υπέστη μεγάλης εκτάσεως ζημιές λόγω του εμπρησμού του. Καταστράφηκαν ολοκληρωτικά το ισόγειο και ο πρώτος όροφος, ενώ πολύ σοβαρή βλάβη υπέστησαν από την αιθάλη και τα νερά κατασβέσεως οι υπόλοιποι όροφοι.

Το έργο της αποκατάστασης ήταν εξαιρετικά δύσκολο και σύνθετο. Αφενός, το διατηρητέο κτίριο είχε τις δικές του δεσμεύσεις, ενώ είχαν καταστραφεί διακοσμητικά στοιχεία από μάρμαρο, μασίφ σίδερο και γυαλί. Επίσης οι βλάβες που υπέστη ο φέρων οργανισμός του κτιρίου λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύχθηκαν επέβαλαν γενικευμένες στατικές ενισχύσεις.

Στο κτίριο χαράχθηκαν νέα μαρμάρινα δάπεδα με βάση τα αρχικά σχέδια, ενώ έγινε αποκατάσταση των μαρμάρινων διάτρητων στηθαίων των ορθομαρμαρώσεων και των χυτοσίδηρων κιγκλιδωμάτων. Επίσης αποκαταστάθηκε πλήρως το εντυπωσιακό βιτρό που καλύπτει το αίθριο με την προσθήκη χρωματιστών τζαμιών και μεταλλικού σκελετού.

Η μελέτη της ανακατασκευής πραγματοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα Στέφανο Καλλιγά και τον πολιτικό μηχανικό Φώτη Τσούλο και η αποκατάσταση των εσωτερικών χώρων των γραφείων από το αρχιτεκτονικό γραφείο «Ελένη Μανουλίδη και Συνεργάτες». Το έργο εκτελέστηκε από επιλεγμένους συνεργάτες της τράπεζας με επιβλέπουσα αρχιτέκτονα την Αννα Κουνά και πολιτική μηχανικό και επιβλέπουσα της κατασκευής τη Σοφία Κουνά.

Το εκλεκτικιστικό διώροφο διατηρητέο κτίριο στην οδό Αθηνάς, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του το έργο του Γιάννη Τσαρούχη με τίτλο «Τυφλαί Ελπίδες – Προμηθεύς» (1965-1966), υπέστη σοβαρές ζημιές λόγω των εμπρησμών στο κέντρο της Αθήνας και της πυκνής αιθάλης που δημιουργήθηκε.

Επιθυμία της διοίκησης της τράπεζας ήταν η όσο το δυνατόν ταχύτερη αποκατάσταση των ζημιών και η επαναφορά της λειτουργίας του καταστήματος. Το προσωπικό του καταστήματος της οδού Αθηνάς μεταφέρθηκε από την αμέσως επόμενη ημέρα της καταστροφής του στο γειτονικό κατάστημα Αγοράς, όπου συνεχίστηκε προσωρινά η εκτέλεση των τραπεζικών εργασιών του.

Οι εργασίες αποκατάστασης περιελάμβαναν, μεταξύ άλλων, την απομάκρυνση των κατεστραμμένων αντικειμένων, την αποκατάσταση των εξωτερικών κουφωμάτων και των ρολών ασφαλείας, την εγκατάσταση νέας θύρας αποτροπής και ΑΤΜ, τη δημιουργία ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και τον καθαρισμό των αγωγών κλιματισμού από την αιθάλη. Επιβλέπουσα πολιτική μηχανικός της ανακατασκευής ήταν η Μαρία Αργυροπούλου.

Το έργο του Τσαρούχη που κοσμεί το ισόγειο αποτελούσε τμήμα της οροφής του θεάτρου «Κιβωτός του Αμυ» που είχαν δημιουργήσει οι Γιάννης Τσαρούχης, Μίνως Αργυράκης και Ευγένιος Σπαθάρης στην Πλάκα το 1965.

Το έργο αποτοιχίστηκε από το θέατρο, μεταφέρθηκε σε μουσαμά και το 1986 αγοράστηκε από την τράπεζα και τοποθετήθηκε στο κατάστημα της οδού Αθηνάς. Αν και δεν υπέστη σοβαρή ζημιά από την πυρκαγιά, καλύφθηκε από αιθάλη και ειδικό συνεργείο συντηρητών ανέλαβε την αποκατάστασή του, με ενδεδειγμένες μεθόδους, υπό την επιμέλεια του Τμήματος Συλλογής Εργων Τέχνης της τράπεζας.

Μόλις δέκα ημέρες μετά την καταστροφή του, στις 23 Φεβρουαρίου 2012, οι εργασίες αποκατάστασης αποπερατώθηκαν και το κατάστημα της οδού Αθηνάς λειτούργησε και πάλι.

Τον συντονισμό των εργασιών αποκατάστασης και στα τρία κτίρια ανέλαβε η Διεύθυνση Διαχειρίσεως Περιουσίας και Ασφάλειας με διευθυντή τον Κωνσταντίνο Λαμπρινόπουλο.