Στο λαβύρινθο του εξεταστικού συστήματος και των μετεγγραφών φοιτητών, κανείς υπουργός Παιδείας ως σήμερα, δεν κατάφερε να βρει τον μίτο που θα τον οδηγήσει στη λύση.
Αντιθέτως, ο ένας μετά τον άλλο έχανε τον δρόμο του, θόλωνε η όρασή του και αφηνόταν σε άσκοπες πολιτικές μάχες προς αναζήτηση εκλογικής πελατείας, πάνω σε μια πληγή που πρόσκαιρα επουλωνόταν για να ξανανοίξει πολύ βαρύτερη από πριν.
Δεκαπέντε χρόνια τώρα, οι υπουργοί Παιδείας αλλάζουν το εξεταστικό σύστημα και τον θεσμό των μετεγγραφών χωρίς να αλλάζουν τίποτα.
Πολιτική ατολμία ή απλά αδυναμία για ώριμες και μακράς πνοής αλλαγές;
Ο θεσμός των μετεγγραφών άλλαξε επί υπουργίας Διαμαντοπούλου στο υπουργείο Παιδείας οπότε και δόθηκε ένα γενναιόδωρο 20% στις ειδικές κατηγορίες εξεταζομένων δημιουργώντας μεγάλες ανισότητες στο εσωτερικό των Ιδρυμάτων. Ανισότητες μεταξύ εκείνων που διάβαζαν 18ωρα την ημέρα επί μήνες και εκείνων που απλά είχαν δύο αδέλφια και έμπαιναν στην μεγάλη εκλογική «δεξαμενή» των τρίτεκνων.
Μετά ήρθε η υπουργία Αρβανιτόπουλου που κατήργησε όλα τα προηγούμενα και άφησε ελεύθερες τις μετεγγραφές για τρίτεκνους και πολύτεκνους (ανεξαρτήτως εισοδήματος) χωρίς συγκροτημένη πολιτική στήριξη σε εκείνους που πλήττονταν από την οικονομική κρίση.
Οι παρενέργειες των συγκεκριμένων επιλογών «σάρωσαν» τα ΑΕΙ και μαζί εκατοντάδες οικογένειες που πληρώνουν σήμερα τα λάθη ενός συστήματος που απλά δεν τους σήκωνε όλους…
Η λύση είναι απλή αλλά οδυνηρή. Και σίγουρα όχι για περιόδους πολιτικής αστάθειας. Μου την θύμισε σε μια πρόσφατη, πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή μας, πανεπιστημιακός που ηγείται μεγάλου Οργανισμού του υπουργείου Παιδείας, η οποία δεν είναι πολιτικός και αν γινόταν δεν ξέρω πραγματικά τι θα έκανε. Μία λύση που είναι και δική μου βαθιά ριζωμένη πεποίθηση.
Οι μετεγγραφές πρέπει να καταργηθούν συνολικά και για όλες τις κατηγορίες. Δεν είναι κοινωνική πολιτική να παρέχεις μέτρια και μη αξιοποιήσιμη εκπαίδευση σε όλους. Το εξεταστικό σύστημα φυσικά πρέπει να καταργηθεί.
Τι θα τα αντικαταστήσει; Μα αποτελεί θέμα των πανεπιστημίων. Τα πανεπιστήμια της χώρας πρέπει επιτέλους να αυτονομηθούν πλήρως. Να ορίζουν τον αριθμό των εισακτέων τους. Να ορίζουν την βάση με την οποία θα δέχονται φοιτητές στα προγράμματά τους. Να ορίζουν τα οικονομικά και τις μετεγγραφές τους (αν τις θέλουν). Όπως είχε προτείνει στο παρελθόν ο καθηγητής γλωσσολογίας, πρώην πρύτανης και πρώην υπουργός κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης, πρέπει να διαμορφωθεί ένας εθνικός Οργανισμός που θα οργανώνει μόνο τις εξετάσεις. Και στον οποίο κάθε υποψήφιος θα δίνει εξετάσεις 2 και 3 φορές μέσα στον χρόνο μέχρι να πετύχει την βαθμολογία που ζητάει η σχολή της επιλογής του.
Για τις κατηγορίες που δικαιούνται μετεγγραφής (και δεν εννοώ τρίτεκνους ή πολύτεκνους που δεν ανήκουν στις οικονομικά ασθενείς τάξεις) θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικές υποτροφίες που θα επιδοτεί το κράτος. Τα κριτήρια όμως θα τα θέτουν τα πανεπιστήμια και μόνο τα πανεπιστήμια.’Η θα πρέπει να δίνονται φοιτητικά άτοκα δάνεια, κάτι που ήδη αποτελεί νόμο της χώρας αλλά δεν εφαρμόζεται. ‘Η, όπως λέει η πανεπιστημιακός, να γίνονται στις οικογένειες των δικαιούχων ειδικές φορολογικές ελαφρύνσεις.
Το μοντέλο «όλοι ένα χαρτί πανεπιστημίου» δεν έχει καμία αξία σε μια αγορά με προβληματική επαγγελματική αποκατάσταση.
Και βεβαίως το υπουργείο Παιδείας και οι εκάστοτε κυβερνήσεις να πάψουν να ανακατεύονται στα εσωτερικά των ΑΕΙ αλλά να διατηρούν μόνο την υψηλή επίβλεψη τους.
Οσο για την αντιμετώπιση των κρουσμάτων διαφθοράς, αυτό μπορεί να γίνει χρηματοδοτώντας τα ΑΕΙ βάση των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους και της επιστημονικής τους αξίας. Και μόνο. Ορίστε κύριοι της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στα ΑΕΙ (ΑΔΙΠ), πεδίο δόξης λαμπρό. Φτιάξτε κριτήρια για την χρηματοδότηση, τον ανταγωνισμό και την απόδοση αξίας των ερευνητικών αποτελεσμάτων των ΑΕΙ στην κοινωνία.
Και φυσικά τα δημόσια πανεπιστήμια πρέπει να αποκτήσουν νομικό προφίλ πιο ευέλικτο, ώστε να μπορούν να εμπορεύονται της πατέντες τους, να βγαίνουν στην αγορά, να συνεργάζονται με μεγάλες εταιρείες, χωρίς να φοβούνται ότι θα καεί το γραφείο του πρύτανη.
Ήρθε η ώρα για μεγάλες και δυναμικές αποφάσεις στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας. Κι αυτό παρότι (ή ίσως ακριβώς γι αυτό) είμαστε σε ασταθή πολιτική περίοδο. Αντί καλύψουμε για μια ακόμη φορά την πληγή, ας την καθαρίσουμε και ας την γιατρέψουμε.
