Τετράποδα σε κρίση

Πλησιάζαμε με την «παντόφλα» (όπως αποκαλούνται τα ανοιχτά πλοία-πλατφόρμες που δρομολογούνται σε στενά περάσματα) το Baile Mòr. Δεν το γνωρίζετε. Ούτε εγώ το γνώριζα ως τη στιγμή που το… εξερευνητικό του χαρακτήρα μου με οδήγησε εκεί. Πρόκειται για την πρωτεύουσα και το μοναδικό χωριό της Αϊονα, μιας από τις σκωτσέζικες Εβρίδες. Η έκταση του νησιού είναι μόλις 8,8 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ ο πληθυσμός του στην απογραφή του 2011 ήταν 177 άτομα. Μικρός (αλλά πανέμορφος) τόπος, μικρή και η ψαράδικη κοινωνία που κατοικοεδρεύει στις ακτές με τα διάφανα νερά και τη λευκή άμμο –τις ημέρες που η κακοκαιρία προκάλεσε προβλήματα και στη Σκωτία σκεφτόμουν εκείνους τους ευγενικούς ανθρώπους. Καθώς, λοιπόν, πλησιάζαμε με το πλοίο στο Baile Mòr, την είδα: μια τυπική αγγλίδα γιαγιά με τα ασημένια μαλλιά και τα μπουκλάκια της. Καθόταν σε ένα παγκάκι, μπροστά στο σπίτι της (λες και έβγαινε από παραμύθι και αυτό) και απολάμβανε την (όχι πολύ συνηθισμένη σε εκείνα τα μέρη) ηλιοφάνεια. Δίπλα της, καθισμένο στο ίδιο παγκάκι, ένα γέρικο κανίς, πεντακάθαρο, με κατακόκκινο λουρί και ένα κόκκινο σκυλοφιογκάκι στο αφτί του, παρατηρούσε την κίνηση στο λιμάνι και έτριβε το κεφαλάκι του στο πλευρό της γυναίκας ζητώντας της χάδια. Εκείνη ανταποκρίθηκε, παίρνοντάς το στην αγκαλιά της με την τρυφερότητα που βαστάει μάνα το παιδί της.

Σκέφτηκα τότε ότι μια τέτοια εικόνα (οικειότητας και αγάπης) ανάμεσα σε άνθρωπο και σε ζώο δεν βλέπεις εύκολα στην ελληνική επαρχία. Στα δικά μας χωριά τα σκυλιά είναι απεριποίητα, άπλυτα, εξορισμένα από τα σπίτια (μιάσματα που θα γεμίσουν μικρόβια το… αποστειρωμένο σαλόνι), δεμένα μπροστά σε κάτι ξεχαρβαλωμένα και σκουριασμένα βαρέλια, νηστικά, φοβισμένα, εμφανώς κακοπαθημένα. Αναρωτήθηκα πόσα χρόνια θα περάσουν ώσπου να δούμε και στη μαμά πατρίδα εικόνες όπως εκείνη της απομονωμένης Αϊονα, με τη γιαγιά και τον ευτυχισμένο Μπούμπη της. Πότε θα υπερβούμε τις φορτωμένες άγνοια, υπερβολή και απανθρωπιά θεωρίες για τα ζώα και τη θέση που (δεν) πρέπει να έχουν στην κοινωνία των ανθρώπων.

Τόσα χρόνια από εκείνο το ταξίδι (πάνω από δέκα) και παραμένω εξαιρετικά απαισιόδοξος. Για να μην πω σχεδόν πεπεισμένος ότι δεν θα αλλάξει τίποτα. Πεπεισμένος ότι ο Ελληνας είναι τελικά γονιδιακά προορισμένος να τυραννάει τα ζώα. Τώρα, μάλιστα, έχει και άλλοθι: όπως άκουσα πριν από μερικές ημέρες, σε τηλεοπτικό ρεπορτάζ, ο αριθμός των σκύλων που πέφτουν θύματα της… οικονομικής κρίσης αυξάνεται. Οι ιδιοκτήτες τους εγκαταλείπουν όλο και περισσότερους για να γλιτώσουν τα έξοδα που συνεπάγεται η συμβίωση με ένα τετράποδο. Για όνομα! Αν και, χωρίς να αμφισβητώ τα στοιχεία που είχε συλλέξει ο συνάδελφος ο οποίος υπέγραφε το θέμα, εξακολουθώ να θεωρώ ότι εκείνοι που πετάνε στον δρόμο τον σκύλο ή τη γάτα τους επειδή το ταμείο είναι μείον θα το έκαναν με την ίδια ευκολία και τις καλές εποχές.

Ο πραγματικά ζωόφιλος θα μοιράζεται πάντα το φαγητό του, όσο λίγο και αν είναι, με τα ταπεινά πλάσματα που είχαν την ατυχία να ζουν σε μια χώρα που ποτέ δεν τα νοιάστηκε –να μη θυμηθώ τι είχε γίνει και επί Ολυμπιακών… Ομως ο πραγματικά ζωόφιλος είναι είδος σπάνιο στην Ελλάδα και αντιμετωπίζεται σχεδόν πάντα ως ο τρελός του χωριού, ο οποίος, επειδή δεν έχει τι να κάνει, φροντίζει σκυλιά και γατιά. Ολοι οι άλλοι, στην καλύτερη περίπτωση, τα αφήνουν στην εξαθλίωσή τους, στη χειρότερη… Καθημερινές στο Facebook οι εκκλήσεις για υιοθεσίες ζώων που βρέθηκαν χτυπημένα, κακοποιημένα, πεταμένα σε κάδους σκουπιδιών. Γεμάτα τα πάρκα από μαμάδες, μπαμπάδες, γιαγιάδες και παππούδες που προειδοποιούν παιδιά και εγγόνια «αν πλησιάσεις το γάου γάου, θα σου φάει τη μύτη», μαθαίνοντάς τα να φοβούνται και να απεχθάνονται τα κατοικίδια. Δεκάδες οι καταγγελίες για τη (βάναυση τις περισσότερες φορές) θανάτωση ζώων από κάτι απερίγραπτους Ελληνάρες.

Οι αυστηρές ποινές που επιβλήθηκαν τελευταίως σε ορισμένους από αυτούς υπενθύμισαν ότι και στο θέμα της συμπεριφοράς μας απέναντι στα τετράποδα υπάρχουν νόμοι που πρέπει να σεβόμαστε, φοβάμαι όμως ότι όλα αυτά δεν είναι αρκετά. Χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη αυστηρότητα. Χρειάζεται, κυρίως, ένα κράτος που θα μεριμνήσει και θα διαπαιδαγωγήσει τις γενιές του μέλλοντος. Εκείνες που θα αγαπούν, θα σέβονται και θα περιθάλπουν τα ζώα. Ισως τότε μπορούμε να μιλάμε για μια πραγματικά πολιτισμένη Ελλάδα. Ισως, τότε, κάποτε… Πότε;

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014