Ο πρωτογενής τομέας παραγωγής-φυτική παραγωγή- δεν έχει επιλύσει πολλά διαρθρωτικά του προβλήματα. Η κτηνοτροφική παραγωγή αντιπροσωπεύει μικρό ποσοστό της συνολικής γεωργικής παραγωγής. Τα δυναμικά γεωργικά προϊόντα όπως τα εσπεριδοειδή, τα κηπευτικά, το βαμβάκι, οπώρες καλύπτουν μικρό ποσοστό της καλλιεργούμενης έκτασης. Οι αποδόσεις στη γεωργία, κατά στρέμμα ανά απασχολούμενο, παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα. Οι αδυναμίες αυτές οφείλονται στην ανεπάρκεια των γεωργικών πόρων, την ανεπαρκή οργανωτική διάρθρωση της γεωργίας, τον ανεπαρκή εκσυγχρονισμό των χρησιμοποιούμενων μέσων και παραγωγής.
Ο μέσος γεωργικός μας κλήρος είναι ο μικρότερος από όλες τις χώρες της δυτικής Ευρώπης, οι πεδινές εκτάσεις καλύπτουν το 55% της γεωργικής γης. Ο γεωργικός κλήρος είναι κατατετμημένος σε μεγάλο αριθμό αγροτεμαχίων. Η ποιοτική σύνθεση του ζωικού κεφαλαίου, οι συνθήκες διατροφής και φροντίδας είναι ανεπαρκής. Όλο το θεσμικό και οργανωτικό πλαίσιο, οι γεωργικές υπηρεσίες, οι οργανισμοί, η γεωργική εκπαίδευση, η έρευνα, η εμπορεία των γεωργικών υπηρεσιών ήταν ανεπαρκής από την «εισβολή» της κρίσης, κατάληξε ανήμπορη.
Η οικονομική και το κενό, για τους πολλούς, κατάσταση της Χώρας περιορίζει τις πραγματικές δυνατότητες ανάπτυξης του τομέα της πρωτογενούς παραγωγής, χρειάζονται άλλες δομές για να επιδιωχθεί η ανάκαμψη, η ανάπτυξη, οι δομές αυτές μπορούν να δραστηριοποιηθούν μόνο με πλήρη απεξάρτηση του τομέα πρωτογενούς παραγωγής από το κράτος το οποίο, σε καθημερινή βάση συσκέπτεται, δεν υπάρχει η πρωτοβουλία του ενός και μόνου αρμόδιου.
Διάβασα δική μας και ξένη βιβλιογραφία, προτάσεις μακροχρόνιων προγραμμάτων εφαρμογής για τη δραστηριοποίηση του αγροτικού τομέα παραγωγής, το συμπέρασμα, για να δραστηριοποιηθεί ο πρωτογενής τομέας, να υπάρξει ανάπτυξη, βασικές επιδιώξεις είναι:
α)η αύξηση του κατά κεφαλή προϊόντος, η εξασφάλιση της μεγαλύτερης συμμετοχής του πρωτογενούς του τομέα παραγωγής στην ανάπτυξη της οικονομίας,
β) ο εκσυγχρονισμός της φυτικής παραγωγής-πρώιμα, υπέρ/πρώιμα-, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, αναδιάρθρωση των καλλιεργειών σύμφωνα με τις προβλέψεις ένταξης της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
γ) η διεύρυνση των αγορών τοποθέτησης ελληνικών γεωργικών, κτηνοτροφικών, θαλάσσιων προϊόντων σε συγκρίσιμες τιμές των ανταγωνιστριών χωρών παραγωγής, ανάλογων προϊόντων.
Αυτά δεν γίνονται με προσευχή και λιτανείες, χρειάζεται η επιστημονική λερευνα, η ρευστότητα, η ψυχική διάθεση των παραγωγών.
Διάβασα, με προσοχή, τις ανακοινώσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Καθηγητή κ. Αθανασίου Ταυτάρη, από τους πλέον συνεπής υπουργός της κυβέρνησης Παρεμβάσεις και Καινοτομίες του υπουργείου του οποίου προΐσταται: παρεμβάσεις υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων και ζωοτροφών, διαχείριση ζωικών υποπροϊόντων…θέσπιση ενιαίου αναλογικού προληπτικού και αποτρεπτικού συστήματος…παρακολούθηση, έλεγχος, και επιβολή κυρώσεων, εναρμόνιση με την ενωσιακή νομοθεσία…βελτίωση διαδικασιών παραχώρησης γης στους αγρότες, εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου για την διακίνηση και την εμπορία φυτοφαρμάκων…απλοποίηση έκδοσης αδειών σταύλων για τους κτηνοτρόφους,…απλοποίηση και επικαιροποίηση της νομοθεσίας εμπορίας και ελέγχου λιπασμάτων,… εκσυγχρονισμός θεμάτων που έχουν σχέση με το μητρώο αγροτών, …λήψη μέτρων γα τους αγρότες που έχουν δύο καλλιέργειες στην ίδια χρονιά,…ρύθμιση θεμάτων που έχουν σχέση με την αλιεία, στα διεθνή ύδατα,….πολυνομοσχέδιο με το οποίο επιχειρείται η εισαγωγή καινοτόμων θεσμών-τομών όπως ζώα συντροφιάς κατάργηση της έννοιας του αδέσποτου,…ζώα θεραπείας μικρά κατσίκια-άλογα, δελφίνια για παιδιά…λιπάσματα διεύρυνση έννοιας σε σχέση με παλιότερα που θεωρούνταν μόνο χημικά, σήμερα νέες ποικιλίες…μητρώο αγορών-Μητρώο Αρχηγών Αγροτικών Κτημάτων…αγρότες παραγωγών επίτευξη μείωσης του χάσματος μεταξύ τιμών παραγωγής και τιμής διάθεσης κ. λπ. [ΤΟ ΒΗΜΑ 16/01/2014].
Όλες οι πρωτοβουλίες στις οποίες αναφέρετε ο υπουργός συντηρούν το υφιστάμενο καθεστώς καλλιεργειών, κτηνοτροφίας, κάνουν εντονότερη την παρουσία του κράτους στο πρωτογενή τομέα παραγωγής ο οποίος δεν παράγει, πρέπει να αλλάξει συθέμελα, να γίνει παραγωγικός, για να υπάρξει παραγωγή και αγορά διάθεσης του παραχθέντος προϊόντος.
Σήμερα δεν υπάρχει ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Για την ενεργοποίηση δραστηριοτήτων παραγωγής χρειάζονται ισχυρές πρωτοβουλίες:
1).-Βελτίωσης του μεγέθους, της διάρθρωσης και της αποτελεσματικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων
2).- Εκμηχάνισης της φυτικής παραγωγής, της κτηνοτροφίας, των προϊόντων της θάλασσας.
3).- Εισαγωγής ευρύτατων τεχνολογικών βελτιώσεων.
4).- Εφαρμογής εντατικών προγραμμάτων εκπαίδευσης.
5).-Περιφερειακής αναδιάρθρωσης των δραστηριοτήτων του τομέα πρωτογενούς παραγωγής.
6).- Εφαρμογής προγραμμάτων σε επιλεγμένες περιοχές.
7).-Ρευστότητας στην αγορά, πολυπώλιο τραπεζών, να υπάρξει ανταγωνισμός προσφορών.
Για κάθε μια, από τις πιο πάνω πολιτικές/πρωτοβουλίες, θα αναφερθώ αναλυτικά, σε άρθρα τα οποία θα ακολουθήσουν.
Στην πράξη, δεν λειτουργούν οι υπηρεσίες του κράτους παραγωγικά, εις ότι αφορά τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, τομείς παραγωγής θησαυρός της ελληνικής γης, το κράτος αδιαφορεί, δείγμα γραφής:
Οι τομείς παραγωγής, σε όλες τις δραστηριότητες, έχουν ανάγκη-εκ των ουκ άνευ- της νέας γνώσης, στην έδρα του διαθέσιμο ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, ρευστότητα και εύκολη πρόσβασης σε φορείς χρηματοδότησης δαπανών παραγωγής νέου πλούτου, τι κάνει η εκάστοτε κυβέρνηση:
.- οι τομείς δραστηριοτήτων, στην πρωτογενή παραγωγής, χρειάζονται ερευνητικά κέντρα επανδρωμένα με επιστήμονες καλής εξειδίκευσης-στα δεδομένα της ελληνικής γης, όχι του Καναδά, κλίματος, φροντίδας, διαθεσιμότητες- είχαμε 99 κέντρα ερευνών, μειώθηκαν σε 94 κέντρα, η τάση συνεχούς μείωσης είναι ορατή, στα περισσότερα από τα κέντρα αυτά υπηρετούν ένας ή δύο ερευνητές(!), μπορούν να δώσουν το όποιο ερευνητικό αποτέλεσμα, σαφώς όχι και επομένως δεν μπορούμε να έχουμε νέο προϊόν.
.- Η τράπεζα γενετικού υλικού είχε δημιουργηθεί για τη στήριξη όλων των ειδών δραστηριότητες στην παραγωγή, έχουμε 14.450 διαφορετικά είδη. Για να λειτουργήσει, με επάρκεια χρειάζεται, το ποσό των 200.000 ευρώ ετησίως, δεν έχει τα λεφτά, ο κίνδυνος να χαθεί αυτός ο θησαυρός/πλούτος είναι οφθαλμοφανής. Η Κυβέρνηση χρηματοδότησε τις τέσσερις «συστημικές (sic!.- ?)Τράπεζες με εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ για να στηριχθούν, να ρίξουν λεφτά στην αγορά…πήραν τα λεφτά, κράτησαν την ρευστότητα για τον εαυτό τους, για την τράπεζα γενετικού υλικού, δεν έχει 200.000 ευρώ!!!
.- Τα ελληνικά κρασιά είναι εξαγώγιμα, θα μπορούσαν να πουληθούν σε ποσότητες δεν το μπορούμε γιατί έχουμε αυξημένο κόστος παραγωγής, το ένα μπουκάλι Καπερνέ Σοβιόν έχει κόστος 3-4 ευρώ, πουλίεται στην αγορά 7-8 ευρώ, το ίδιο κρασί εισάγεται από το εξωτερικό στην τιμή 1,50-2,00 ευρώ. Δεν μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί, η ελληνική παραγωγή δεν έχει την τεχνική βοήθεια του κράτους-ερευνητικά κέντρα, ρευστό-έδωσε τα πάντα στις «σεισμικές» τράπεζες.
Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί κανείς να ελπίζει, αν η εξάρτηση του πρωτογενούς τομέα παραγωγής από το κράτος συνεχιστεί;
Μια άλλη πολιτική είναι η λύση, στη λύση αυτή θα αναφερθώ στη συνέχεια –αυτού του άρθρου- άρθρων μου.
* Ο κ. Ευαγγελος Λαζαρίδης είναι υφηγητής Πολιτικής Οικονομίας
