H εικονική κανονικότητα της Αθήνας

Πριν από τις γιορτές, στο κέντρο της Αθήνας, κάποιοι αποφάσισαν να καθήσουν να πλέξουν, να κόψουν, να προσαρμόσουν και έπειτα να ντύσουν κάποια δέντρα και κάποιες στάσεις κοντά στη Σταδίου, δίπλα από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη. Κανείς δεν κατάλαβε τον συμβολισμό τού να πλέκεις πράγματα για κορμούς δέντρων και στάσεις λεωφορείων, αλλά χρωματικά και αισθητικά το εγχείρημα είχε ενδιαφέρον. Και δημιουργούσε ένα ερώτημα: Είναι αυτή η Αθήνα, μια πόλη που έχει χρόνο για τέτοιες πολυτέλειες;

Την προηγούμενη εβδομάδα, κάποιοι πήραν σπρέι και επαναστατικά παράσημα, απάντησαν στον συμβολισμό με συμβολισμό και κατέστρεψαν την εγκατάσταση. Για να υπογραμμίσουν την επαναστατική ψευδαίσθησή τους, έγραψαν στο πεζοδρόμιο πως «αυτό είναι μια εικονική κανονικότητα», φεύγοντας ικανοποιημένοι για τη γιάφκα τους.

Είχε προηγηθεί αρκετή χαμένη ενέργεια στα μέρη όπου η λογική πηγαίνει να πεθάνει, στα social media. Επαγγελματίες οργισμένοι έγραφαν πύρινα post για τους αστέγους που είναι δίπλα και κρυώνουν ενώ οι «hipsters πλέκουν», χάνοντας ολόκληρες εργατοώρες κάνοντας το δεύτερο πιο ανώφελο πράγμα στον κόσμο: να μαλώνουν στο Ιnternet. Το πρώτο είναι, εδώ και αιώνες, το να δέρνεις τη θάλασσα για να την τιμωρήσεις. Το ότι τις ώρες μάχης και επαναστατικού αυνανισμού μέσω του πληκτρολογίου θα μπορούσαν να τις ξοδέψουν κάπως διαφορετικά:

Βοηθώντας πραγματικά τους αστέγους –δεν το σκέφτηκαν, αν και κανείς δεν περίμενε να το σκεφτούν. Το ερώτημα επαναδιατυπώθηκε: Είναι αυτή η Αθήνα, ένας πυρήνας επανάστασης όπου τίποτα διαφορετικό δεν γίνεται αποδεκτό;

Δέκα ημέρες πριν, το περιοδικό «The New Yorker» δημοσίευσε φωτογραφίες από την Αθήνα. Οι εικόνες της Ειρήνης Βουρλούμη ήταν εξαιρετικές: Ενα ενυδρείο στο αρχηγείο της Αστυνομίας. Ενας ξεθωριασμένος χάρτης δίπλα σε ένα πορτρέτο του Τσε στο υπουργείο Ανάπτυξης. Ενα μισοτελειωμένο άγαλμα του Αλέξανδρου Παναγούλη. Σκοτεινές, γκρίζες, ατμοσφαιρικές, έδειχναν μια Αθήνα μεταξύ Βόρειας Κορέας και νεκρής φύσης. Εδειχναν την εικόνα της εγκατάλειψης, της κακογουστιάς, του περάσματος των εποχών, της έλλειψης αισθητικής, του απειλητικού, σχεδόν απάνθρωπου, ελληνικού κράτους, την έλλειψη φιλοξενίας και λογικής. Βλέποντάς τες δεν μπορούσες παρά να μπεις στο μυαλό ενός αμερικανού αναγνώστη που θα τις κοιτούσε μεταξύ θυμηδίας και λύπης: Η κρίση, ακόμη και αν δεν αναφερόταν, κυριαρχούσε παντού. Και όσοι τις είδαν αναρωτήθηκαν: Είναι, όμως, αυτή η Αθήνα, μια εγκαταλελειμμένη πόλη σοβιετικού τύπου;

Λίγες ημέρες αργότερα, οι «New York Times», προφανώς ψάχνοντας και αυτοί απελπισμένα τρόπους να εκπλήξουν τους αναγνώστες τους, σε ένα άρθρο με 52 προορισμούς που πρέπει κανείς να επισκεφθεί σε όλον τον κόσμο, έγραψαν, μεταξύ άλλων: «36. Αθήνα: Η ζωντάνια και η πρωτοπορία μπορούν να ανθήσουν ακόμη και σε δύσκολους καιρούς. Κλασικό παράδειγμα, η αρχαία πρωτεύουσα της Ελλάδας, που χτυπήθηκε άσχημα από την κρίση, αλλά φαίνεται να ανακάμπτει. Οι διάσημες Καρυάτιδες θα συνεχίζουν να αποκαθίστανται μέσα στο 2014. Η διαδικασία συντήρησης θα είναι ανοιχτή στο κοινό, στο Μουσείο της Ακρόπολης, ως το τέλος του έτους. Και μετά τα νέα: Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα ανοίξει τις πύλες του σε έναν χώρο όπου προηγουμένως στεγαζόταν ένα συγκρότημα ζυθοποιίας. Οι γειτονιές, επίσης, θα υποστούν αναδόμηση, συμπεριλαμβανομένου και του Μοναστηρακίου, καθώς και του Κεραμεικού – Μεταξουργείου. Το τελευταίο δε, θα υποστεί ένα πολιτιστικό “λίφτινγκ” το 2015, από το ReMap. Οι τουρίστες, επίσης, θα έχουν μια νέα επιλογή για το καλοκαίρι, καθώς επιστρέφει ανανεωμένο το ξενοδοχείο Εμπορικόν στην Αιόλου, σε έναν δρόμο όπου ευδοκιμούν νέα στέκια για καλό φαγητό». Το ερώτημα απασχόλησε και τους ντόπιους: Είναι αυτή η Αθήνα, μια μητρόπολη λίγο πριν από την άνθηση;

Τι ακριβώς συμβαίνει στην Αθήνα; Είναι μια πόλη όπου θριαμβεύει ο συμβολισμός και χάνει ο πολιτισμός; Είναι μια περιοχή γεμάτη χούλιγκαν που καταστρέφουν όσα οι άλλοι πλέκουν; Είναι ένα μέρος το οποίο, έχοντας ζήσει την απόλυτη παρακμή, ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία ή παραμένει μια πόλη βουτηγμένη στην ανεπανόρθωτη μιζέρια, ένας καταθλιπτικός τόπος που ζει γκρίζες ημέρες χωρίς ελπίδα; Είναι μια περιοχή γεμάτη κρυφά διαμάντια και εστίες διασκέδασης ή είναι το μέρος όπου σοβεί η ανθρωπιστική κρίση; Τίποτε από τα παραπάνω μόνο του δεν περιγράφει την αλήθεια της πόλης. Η πραγματικότητα κρύβεται στη μέση των βεβαιοτήτων και μπορεί να την καταλάβει μόνο όποιος ζει με ανοιχτά μάτια εδώ: σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πόλεις του κόσμου.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014