H «νοικοκυρά σε απόγνωση» το έριξε στο σορολόπ

Το μεσημέρι της παραμονής των Χριστουγέννων συνάντησα στον δρόμο έναν γνωστό που εδώ και έναν μήνα συζεί με τη φίλη του. «Ουφ, μου έφαγε όλη την ημέρα, αλλά το βρήκα», μου εκμυστηρεύτηκε ασθμαίνοντας και έβγαλε από την τσέπη του ένα απροσδιορίστου ταυτότητας αντικείμενο. Στην αρχή θεώρησα ότι επρόκειτο για faux κρεμαστό σκουλαρίκι. «Θα με σκότωνε αν δεν το έβρισκα». Οταν συνειδητοποίησα ότι επρόκειτο για αλυσίδα από vintage καζανάκι τουαλέτας, κούνησα το κεφάλι μου με νόημα. Η γνωστή οικόσιτη πάλη των φύλων. Ο διαχρονικά ανισοβαρής καταμερισμός των αγγαρειών του «κοινού» σπιτιού: εκείνη που δίνει το γενικό πρόσταγμα, εκείνος που (στις καλές περιπτώσεις) συμμετέχει αναλαμβάνοντας το δικό του μερίδιο «αυστηρά προεπιλεγμένων» ευθυνών, εκείνη που γκρινιάζει ότι έχει βαρεθεί όλα να περνούν από τα χέρια της, εκείνος που (στις περισσότερες περιπτώσεις) αγανακτεί σιωπηλά και με την πρώτη ευκαιρία εκσφενδονίζει τις βρώμικες κάλτσες στο σαλόνι.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι μεταξύ 1980 και 2010 σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές, αλλά μόνο προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Σήμερα, για παράδειγμα, ο άνδρας που παίζει με τα παιδιά του αποτελεί «icon αρρενωπότητας», το αυτό ισχύει και για τον foodie snob που μπαίνει στην κουζίνα και σου φτιάχνει για πλάκα μαροκινή μπιστίγια (με έξι περιστέρια και μπόλικο σαφράν). Μέχρι εκεί όμως. Ο άνδρας με τη σκούπα δύσκολα θα βγει «από την ντουλάπα». Στις ΗΠΑ το 1998 ο μέσος άνδρας αφιέρωνε στις δουλειές του σπιτιού 94 λεπτά την ημέρα. Το 2003 ο χρόνος είχε πέσει στα 81 λεπτά (όχι και πολύ μακριά από τα 75 λεπτά του 1985).

Οι μεταφεμινιστικές κορόνες δεν έχουν φέρει κανένα αποτέλεσμα. Σύμφωνα μάλιστα με τις τελευταίες έρευνες, τίποτε δεν προεξοφλεί ότι στο μέλλον οι άνδρες θα αναλάβουν μεγαλύτερο κομμάτι της οικείας φασίνας (σημειωτέον ότι πρόσφατη έρευνα κατέδειξε την άνιση κατανομή των αγγαρειών ακόμη και σε νοικοκυριά τρανσέξουαλ ανδρών). Τα καλά νέα, όμως, είναι ότι εκείνο που έχει αρχίσει να αλλάζει είναι η συμπεριφορά των ίδιων των γυναικών. Ερευνα κοινωνιολόγων του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ (2000) κατέδειξε ότι ο αριθμός των ωρών που δαπανώνται ημερησίως στις δουλειές του σπιτιού (στις ώρες αυτές δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν τα ψώνια και η φροντίδα των τέκνων), είτε μιλάμε για εργαζόμενες γυναίκες είτε για «ταμένες» housewives, έχει σημειώσει πτώση της τάξεως του 50% από τη δεκαετία του ’60. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνες που αποφασίζουν να ασχοληθούν λιγότερο, π.χ. με το σιδέρωμα ή με το γυάλισμα των ασημικών, είναι εκείνες που έχουν περισσότερο χρόνο να διαθέσουν!

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ βάφτισαν το αλλόκοτο αυτό φαινόμενο «αποεπένδυση» (disinvestment). Η γυναίκα της νέας χιλιετίας ασχολείται όλο και λιγότερο με τις δουλειές του σπιτιού, δεν της καίγεται καρφί αν έχει μαζευτεί σκόνη κάτω από τον καναπέ, αν η γενική καθαριότητα του Σαββάτου πήγε περίπατο και αν τα χαλιά δεν στρώθηκαν μέχρι την 26η Οκτωβρίου (όπως συνηθιζόταν στα παλιά, αστικά νοικοκυριά). Και σίγουρα η γιαγιά της (πιθανότατα και η μητέρα της) θα έφριττε αν έβλεπε την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει σήμερα το σπίτι της, η ίδια όμως έχει «καθαρή» συνείδηση, διότι έχει πλέον εντελώς διαφορετική ιεράρχηση αξιών. Δείτε σήμερα τις συμβουλές των παιδοψυχολόγων: «Αφήστε τις δουλειές του σπιτιού και παίξτε με τα παιδιά σας». Φέρνω στο μυαλό μου μια φίλη, εργαζόμενη μητέρα, που τρέχει νυχθημερόν (με τη δουλειά της, τις δραστηριότητες της κόρης της κ.ο.κ.). Αν, όμως, της χτυπήσεις το κουδούνι απροειδοποίητα και οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, θα τη βρεις πάντα με αψεγάδιαστο μακιγιάζ (μανία της η μπλε σκιά) και ας είναι, λόγου χάρη, άστρωτα τα κρεβάτια. «Δεν το κάνω για να με δει κανείς», αποφαίνεται. «Το κάνω για μένα».

Μήπως τελικά βρέθηκε το «εμβόλιο»; «Το να ασχολείσαι λιγότερο είναι μάλλον η ελπίδα για το μέλλον», έγραφε πριν από λίγες ημέρες ο Στίβεν Μαρς στους «New York Times». «Οι δουλειές του σπιτιού είναι ίσως το μοναδικό πολιτικό πρόβλημα για το οποίο η λύση είναι το να κάνεις λιγότερα και να μην ενδιαφέρεσαι, ενώ η απάθεια συνιστά την πιο προοδευτική και συνετή στάση (…) Η λύση στην ανισότητα του ξεσκονίσματος δεν είναι να μοιράσεις το ξεσκόνισμα· είναι να μην κάνεις καθόλου ξεσκόνισμα».

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2014