«58»: Ζητείται το ζητούμενο

Προτού καλά-καλά καταλάβουμε το βαθύτερο νόημα των νέων «αφηγήσεων» που επειγόντως χρειάζεται η χειμαζόμενη χώρα, βρισκόμαστε ενώπιον νέου γρίφου, μεταφυσικής σχεδόν τάξεως: διάχυτο «πνεύμα», ασώματος «ενέργεια» με την ονομασία 58 ΚΑ (= Κεντροαριστερά) αναζητεί πολιτική ενσάρκωση. Η πληροφορία ότι η αρχική επιφοίτηση του «πνεύματος» εγένετο ένα βράδυ του παρελθόντος Ιουνίου σε ταβέρνα στο Παγκράτι είναι ενθαρρυντική. Οι μεγάλες σκέψεις, όταν δεν έρχονται με φτερά περιστεριού, όπως θα το ήθελε ο Νίτσε, έρχονται μεταξύ τυρού και αχλαδίου. Κάτι ξέρει γι’ αυτό ο «Μπαϊρακτάρης». Στην πιο πρόσφατη, και επισημότερη, εμφάνισή του το 58 ΚΑ φτερούγισε στο αδιαχώρητο του «Ακροπόλ». Σύμφωνα με άλλη πληροφορία, οι εμφορούμενοι εξεπλάγησαν ευχάριστα όταν είδαν τόσο πλήθος να συρρέει για να ακούσει έναν πανεπιστημιακό που δεν διαθέτει δικό του παράθυρο στην τηλεόραση. Αυτό κι αν δεν είναι ενθαρρυντικό: πανεπιστημιακός χωρίς τηλεοπτικά διαπιστευτήρια που σημειώνει ταμειακή επιτυχία πρέπει κανονικά να σημαίνει ότι, εκτός από το φιλοθέαμον, υπάρχει και νοήμον κοινό.

Αλλά, όσο νοήμον και αν είναι το κοινό, θα χρειαστεί εξειδικευμένη αρωγή για να συλλάβει την «οντολογία» του 58 ΚΑ. Πρώτα πρώτα, επειδή δεν είναι τόσο άυλο όσο υποδηλώνει η προηγούμενη διατύπωσή μας, αλλά κατοικεί εν μέρει σε γηραλέα πολιτικά σώματα από τη βιόσφαιρα του ΠαΣοΚ και εν μέρει σε μορφές ζωής τύπου ΔΗΜΑΡ, η οντολογική ταξινόμηση των οποίων παρουσιάζει διακεκριμένες δυσχέρειες. Υπόκωφος φλοίσβος απορίας θα πρέπει να εκδηλώθηκε στην αίθουσα όταν το κοινό υποψιάστηκε ότι κάποια ταφικά κτερίσματα ενδέχεται να ανακυκλωθούν ως ενσαρκωτές του νέου πνεύματος. Το έτσι κι αλλιώς δυσπρόσιτο μυστήριο της ενσάρκωσης εντάθηκε όταν έγινε σαφές ότι το «πνεύμα» αποτάσσεται τα βενιζελικά, κουβελικά, σημιτικά και παπανδρεϊκά δαιμόνια της υπαρκτής Κεντροαριστεράς, προτιμώντας, όπως ευλόγως υπέθεσε ένας θεολόγος, να καταυγάζει ως «άκτιστον φως» τον ακάλυπτο ανάμεσα σε Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ. Και ο προβληματισμός κορυφώθηκε όταν έγινε γνωστό ότι κορυφαίος κεντροαριστερός αρνητής του το περιέγραψε ως «φορέα του τίποτα και εκφραστή του κανενός».

Το μυστήριο εξελίσσεται –σε συνθήκες μηδενικής (περίπου) βαρύτητας, αλλά εξελίσσεται, συσσωρεύει βιβλιογραφία και κυρίως παράγει ρητορική, από την οποία προς το παρόν ένα πράγμα προκύπτει με σαφήνεια: ότι ζητείται το ζητούμενο. Και επειδή ο καιρός της αφελούς αθωότητας έχει παρέλθει, οι ρήτορες μοιάζει να νιώθουν υποχρεωμένοι να απαρνηθούν τη συνήθη σκευή της ευχολογικής Νεφελοκοκκυγίας και της αριστεροειδούς θεωρητικοποίησης, χωρίς, πάντως, ορισμένοι από αυτούς να παραιτούνται από την αυτοματοποιημένη και ανιστορική πεποίθησή τους ότι το «προοδευτικό» και το «δημοκρατικό» ή θα ευδοκιμήσει στον δικό τους μπαχτσέ ή δεν θα υπάρξει.

Μόνο που το νοήμον κοινό, και μέσα και έξω από το «Ακροπόλ», αρχίζει να ψυχανεμίζεται, ίσως ήδη και να κατανοεί, αυτό που ήδη πολλοί έχουν επισημάνει: ότι το πρόβλημα της χώρας είναι τόσο πολιτισμικό όσο είναι και πολιτικό. Και εδώ δεν πρόκειται απλώς για άλλη μία θεωρητική βολή, τουλάχιστον στο μέτρο που αυτή η παραδοχή συνεπιφέρει και επιβάλλει μια πολύ συγκεκριμένη ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Μπορεί όλα, τελικά, να είναι πολιτική, αλλά στην παρούσα συγκυρία είναι μεστό νοήματος αυτό που σε άλλες συνθήκες θα μπορούσε να «λανσάρεται»» εκ του πονηρού: ότι, δηλαδή, μια εθνική επιχείρηση «σύμπνοιας όλων των καλών» (concordia omnium bonorum, το είπε ο Κικέρων όταν εντόπισε το σαράκι που κατέτρωγε τη ρωμαϊκή Δημοκρατία και άνοιγε τον δρόμο για τους Καίσαρες) αξίζει τουλάχιστον τόση προσπάθεια όση και μια επιχείρηση παραταξιακής ανασυγκρότησης. Για να το πούμε και αλλιώς: χωρίς αυτή την επείγουσα εθνική προϋπόθεση, η πολιτική ενσάρκωση του 58 ΚΑ μπορεί να καταγραφεί ως ένα ακόμη περιστατικό «καθ’ έξιν αποβολής» στα χρονικά του ελληνικού πολιτικού μαιευτηρίου.

Ο κ. Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής είναι ακαδημαϊκός, καθηγητής του Τμήματος Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.