Νέα δεδομένα στο πεδίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας δημιουργεί η αναμενόμενη εντός του καλοκαιριού απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την αναγνώριση των πτυχίων που χορηγούν τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών (ΚΕΣ). Με βάση την πρόσφατη εισήγηση του αρμόδιου εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να αναγνωρίσει τα διπλώματα των ιδιωτικών ΚΕΣ που συνεργάζονται με πανεπιστήμια της Ευρωπαϊκής Ενωσης μέσω των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων τους.

Οπως αναφέρουν εκπρόσωποι των ιδιοκτητών ΚΕΣ η εν λόγω εξέλιξη θα καταστήσει τα κέντρα τους πόλο έλξης για χιλιάδες αποφοίτους Λυκείου, αφού τα πτυχία που θα χορηγούν θα τους εξασφαλίζουν ό,τι και αυτά των ΑΕΙ και ΤΕΙ. « Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου θα αυξήσει σημαντικά τις εγγραφές » υποστηρίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Κολεγίων Ελλάδος κ. Κ. Καρκανιάς και προσθέτει ότι « οι υποψήφιοι θα μπορούν να σπουδάσουν ακριβώς αυτό το οποίο επιθυμούν χωρίς να μετακινηθούν στην επαρχία,αφού τα περισσότερα ΚΕΣ βρίσκονται στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη ».

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του προέδρου του Συνδέσμου, ο αριθμός των εγγεγραμμένων σπουδαστών θα αυξηθεί ραγδαία από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ενώ τα επόμενα τρία χρόνια αναμένεται να διπλασιαστεί.

Σήμερα οι σπουδαστές των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών υπολογίζονται περίπου σε 4.000 και αντιστοιχούν στο 3,5% των φοιτητών οι οποίοι εισάγονται κάθε χρόνο στα δημόσια ΑΕΙ. Το ποσοστό, όπως εκτιμάται από τους ιδιοκτήτες ΚΕΣ, θα φθάσει στο 7% τα επόμενα τρία χρόνια.

Ο κ. Καρκανιάς υποστηρίζει ότι η υπάρχουσα υποδομή των ΚΕΣ είναι επαρκής για να ανταποκριθεί σε μια επιπλέον ζήτηση της τάξεως του 30%-35%. « Ωστόσο » επισημαίνει « οι αλλαγές απαιτούν από εμάς να κάνουμε περισσότερες επενδύσεις σε υποδομές και διδακτικό προσωπικό ».

Εκτός από την αύξηση των σπουδαστών, άνοδο εκτιμούν οι επιχειρηματίες του κλάδου ότι θα παρουσιάσει και ο μέσος όρος των απολυτηρίων όσων εγγράφονται, αφού τα πτυχία θα είναι αναβαθμισμένα. Σήμερα ο μέσος όρος κυμαίνεται μεταξύ 13,5 και 14. « Ωστόσο δεν θα υπάρξει και κατακλυσμός εγγραφών,γιατί η διδασκαλία των μαθημάτων γίνεται στην αγγλική γλώσσα,κάτι το οποίο αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα » επισημαίνει ο κ. Καρκανιάς.

Το καθεστώς των ΚΕΣ
Αλλαγές όμως προμηνύονται και σε θεσμικό επίπεδο. Η επικείμενη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (ΕΔ) φέρνει ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα της αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος για την ίδρυση ή μη ιδιωτικών πανεπιστημίων. Οπως εκτιμούν νομικοί, η αναγνώριση των πτυχίων δεν σχετίζεται άμεσα με το άρθρο 16, ωστόσο αν εφαρμοσθεί η απόφαση του ΕΔ τότε έμμεσα θα αναγνωριστεί στην Ελλάδα η λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων τα οποία θα χορηγούν πτυχία που θα οδηγούν σε επαγγελματικά δικαιώματα ανάλογα με εκείνα των πτυχίων των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων.

Αν το άρθρο 16 δεν αναθεωρηθεί τότε δεν θα υπάρχει και δυνατότητα ελέγχου και αξιολόγησης της ποιότητας σπουδών που θα παρέχουν τα ΚΕΣ από το υπουργείο Παιδείας, δεδομένου ότι θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν με τη μέθοδο της δικαιόχρησης (franchising) και τα πτυχία θα τα χορηγεί το συνεργαζόμενο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο. Ακόμη όμως και αν τα ΚΕΣ υπαχθούν στο υπουργείο Παιδείας, θα ελέγχονται ως εκπαιδευτήρια και όχι ως πανεπιστήμια.

Αντιθέτως, αναφέρουν νομικοί, αν αναθεωρηθεί το άρθρο 16 τότε τα μεγαλύτερα ΚΕΣ θα μετατραπούν σε ιδιωτικά πανεπιστήμια, σύμφωνα τουλάχιστον με τις επιθυμίες που έχουν εκδηλώσει ως σήμερα οι ιδιοκτήτες τους. Ετσι ο έλεγχός τους θα περάσει στο υπουργείο Παιδείας το οποίο θα έχει δικαίωμα πλέον να ελέγξει και το περιεχόμενο των σπουδών.

Σε ό,τι αφορά την αναγνώριση των πτυχίων για τους αποφοίτους ΚΕΣ περασμένων ετών ως τώρα δεν έχει διευκρινιστεί ποιο καθεστώς θα ισχύσει. Σε περίπτωση πάντως που η αναγνώριση αποκτήσει αναδρομική ισχύ από μελλοντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, τότε ιδιαίτερα ωφελημένοι θα είναι όσοι έχουν προσληφθεί στον δημόσιο τομέα. Η αναγνώριση του πτυχίου θα τους δώσει τη δυνατότητα να διεκδικήσουν μισθολογική και επαγγελματική εξέλιξη ανάλογη με εκείνη των δημοσίων υπαλλήλων που διαθέτουν πτυχίο δημόσιου πανεπιστημίου.

Το «campus» της πλατείας Κάνιγγος
Oι εξελίξεις προκαλούν έντονη κινητικότητα στην αγορά της ιδιωτικής εκπαίδευσης, που βλέπει το ιστορικό της κέντρο, την πλατεία Κάνιγγος και τα πέριξ, να μετατρέπεται τα επόμενα χρόνια στο «campus» των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών (ΚΕΣ) έχουν καταστήσει σαφές ότι θέλουν να μετατρέψουν τα κολέγιά τους σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Δηλώνουν μάλιστα έτοιμα να ενημερώσουν τα κόμματα και τη Βουλή για τα σχέδιά τους και χαρακτηρίζουν τον όρο μη κερδοσκοπικά ιδιωτικά πανεπιστήμια « σχιζοφρενική εφεύρεση ».

Αυτή τη στιγμή εννέα όμιλοι Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών και οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στον χώρο της Υγείας έχουν σχεδιάσει πώς θα λειτουργήσουν τα πρώτα ιδιωτικά Πανεπιστήμια:

* Οι τομείς στους οποίους θα δραστηριοποιηθούν είναι κυρίως οι ανθρωπιστικές σπουδές (π.χ. ψυχολογία, κοινωνιολογία κτλ.), η οικονομία και οι παρεμφερείς ειδικότητές της, η διοίκηση και η πληροφορική, αντικείμενα δηλαδή που δεν απαιτούν ακριβές υποδομές.

* Σύμφωνα με τους αρχικούς σχεδιασμούς και την υπάρχουσα υποδομή σε κάθε σχολή θα μπορούν να φοιτούν ως 1.500 σπουδαστές. * Οι ιδιοκτήτες των ΚΕΣ υπολογίζουν ότι αρχικά τα ετήσια δίδακτρα θα φθάνουν στα 10.000 ευρώ ανά σπουδαστή. Σήμερα οι σπουδαστές των ΚΕΣ πληρώνουν από 6.000 ως και 6.500 ευρώ τον χρόνο.

* Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς για να λειτουργήσει μια σχολή με λίγες ειδικότητες θα απαιτηθούν επενδύσεις μεταξύ δέκα και είκοσι εκατομμυρίων ευρώ, όταν μια σχολή δημόσιου πανεπιστημίου χρειάζεται περισσότερα.

Ενδιαφέρον για να ιδρύσουν ιδιωτικά πανεπιστήμια αρχικά με τη μορφή σχολών δείχνουν: Το Ελληνοβρετανικό Κολέγιο που ανήκει στον ίδιο όμιλο με το ΙΕΚ και ΚΕΚ Δέλτα και το οποίο διευθύνεται από τον πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων κ. Κ. Καρκανιά. Το ΒCΑ που ανήκει στον ίδιο όμιλο με το ΙΕΚ και ΚΕΚ «Υγεία» και διευθύνεται από τον κ. Β. Δασκαλάκη. Το ΙSΤ του ομίλου ΙΕΚ και ΚΕΚ ΣΒΙΕ και διευθύνεται από τον πρώην πρόεδρο του ΕΒΕΑ κ. Δρ. Φουντουκάκο. Το κολέγιο της Θεσσαλονίκης ΙCΒS που διευθύνεται από τον κ. Κ. Τσουτσουμάνο. Στη Θεσσαλονίκη επίσης ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει το City που ανήκει στον όμιλο Στρατηγάκη Β. Ελλάδος. Ακόμη το Μediterranean College που ανήκει στον όμιλο Ξυνή και το ΑLΒΑ στο οποίο συμμετέχουν μεταξύ άλλων η Ελληνική Εταιρεία Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ).

Στον τομέα της Υγείας τρεις μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να ιδρύσουν σχολές οι οποίες σε ένα πρώτο στάδιο θα προσφέρουν εξειδικευμένα σεμινάρια. Πρόκειται για τους ομίλους Αποστολόπουλου (Ιατρικό Κέντρο), Μarfin (τραπεζική επιχείρηση με μετοχές στο Θεραπευτήριο «Υγεία») και Εuromedica (όμιλος Λιακουνάκου) οι οποίοι, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένουν τη συνταγματική διευθέτηση για να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες κινήσεις παράγοντας προσωπικό όπως νοσηλευτές και ειδικούς διάφορων παραϊατρικών επαγγελμάτων.

« Ολοι όσοι έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον από τον χώρο των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών για ιδιωτικές σχολές έχουν ήδη κάνει μια προετοιμασία σχετικά με το κόστος λειτουργίας τους » δήλωσε προς «Το Βήμα» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων κ. Κ. Καρκανιάς. Και πρόσθεσε: « Σε καμία περίπτωση δεν ενδιαφερόμαστε για τη λειτουργία πανεπιστημίων με τη μορφή που λειτουργούν σήμερα τα δημόσια ΑΕΙ αλλά για σχολές που θα προσφέρουν ορισμένες ειδικότητες.Υπάρχουν κολέγια τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν με 1.500 φοιτητές χωρίς τροποποίηση εγκαταστάσεων.Δεν μιλάμε λοιπόν για πανεπιστημιακά ιδρύματα που απευθύνονται σε 50.000

φοιτητές.Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γερμανία ο μέσος όρος φοιτητών στα ιδιωτικά ΑΕΙ είναι 1.000

φοιτητές ».

Ανισότητες
Φόβους ότι η αναγνώριση των πτυχίων ΚΕΣ θα οδηγήσει σε ανατροπή των επαγγελματικών δικαιωμάτων, υποβάθμιση των σπουδών στα δημόσια πανεπιστήμια και φοιτητές δύο ταχυτήτων εκφράζουν αρκετοί πανεπιστημιακοί. Στελέχη της πρυτανείας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου ανησυχούν ότι θα θιγούν τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων τους αν αναγνωριστούν τα αντίστοιχα επαγγελματικά δικαιώματα των ΚΕΣ καθώς οι σπουδές σε αυτά είναι τριετούς διάρκειας, ενώ στα ελληνικά ΑΕΙ πάνω από τέσσερα χρόνια ανάλογα με τη σχολή. Ιδιαίτερα στα Πολυτεχνεία οι περισσότερες σχολές οδηγούν σε επαγγελματικά δικαιώματα που για να τα αποκτήσουν οι απόφοιτοί τους θα πρέπει να σπουδάζουν το λιγότερο πέντε χρόνια, ενώ οι απόφοιτοι των ΚΕΣ μόνο τρία χρόνια και σε ορισμένες περιπτώσεις τέσσερα. Κατά συνέπεια, επισημαίνουν πανεπιστημιακοί, τα ελληνικά ΑΕΙ θα αναγκαστούν να μειώσουν τα έτη σπουδών τους, κάτι που πιθανόν να μην αφήσει ανεπηρέαστο και το επίπεδο της παρεχόμενης Παιδείας.

Την ανησυχία τους για το θέμα εκφράζουν και οι εκπρόσωποι των ΤΕΙ. Οπως τονίζει ο πρόεδρος της Ενωσης των πτυχιούχων μηχανικών ΤΕΙ κ. Δ. Δημόπουλος « η αναγνώριση των πτυχίων ΚΕΣ καταδεικνύει με τον πιο γλαφυρό τρόπο τον εμπαιγμό των πτυχιούχων ΤΕΙ από το υπουργείο Παιδείας οι οποίοι από τη μια πλευρά αντιμετωπίζουν τους πτυχιούχους ΤΕΙ με βάση τα όσα ίσχυαν τη δεκαετία του 1960,θέλοντας να τους αφαιρέσουν την αυτόνομη άσκηση του επαγγέλματος και από την άλλη ετοιμάζονται να απονείμουν πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα αποφοίτων πανεπιστημίου και στους πτυχιούχους πανεπιστημίων εξωτερικού μέσω της φοίτησης σε Κέντρα Ελευθερών Σπουδών ή κάθε είδους κολέγια ».