Το λιβάδι που… κερδίζει

«Το βραβείο καριέρας δεν με αφορά διότι δεν θεωρώ ότι η καριέρα μου έχει ακόμα τελειώσει». Με αυτά τα λόγια – όπως μας είχε πει προ καιρού – ο σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος απάντησε όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Βερολίνου Ντίτερ Κόσλικ τού έδωσε τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε δύο προτάσεις συμμετοχής του στην Μπερλινάλε 2004: την εντός διαγωνιστικού προγράμματος συμμετοχή της τελευταίας ταινίας του «Το λιβάδι που δακρύζει» ή ένα βραβείο για το σύνολο της καριέρας του. «Επομένως» συνέχισε ο σκηνοθέτης «αν τελικώς η ταινία μου προβληθεί στο Βερολίνο, θα συμμετάσχει στο εντός διαγωνισμού πρόγραμμα». Οπως ακριβώς έγινε. «Το λιβάδι που δακρύζει» όχι απλώς θα συμμετάσχει στο διεθνές διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Βερολίνου (5-15 Φεβρουαρίου), αλλά ήδη θεωρείται ένα από τα μεγάλα φαβορί για τη Χρυσή Αρκτο. Στα «χαρτιά» τουλάχιστον, ο συναγωνισμός δεν δείχνει ιδιαιτέρως δυνατός.

Ανάμεσα στις ταινίες που θα συναγωνισθούν με το «Λιβάδι» στο Βερολίνο βρίσκουμε μία ακόμη ελληνική παρουσία· όχι πίσω από την κάμερα, αλλά μπροστά. H ηθοποιός Κατερίνα Διδασκάλου πρωταγωνιστεί στο δράμα κατασκοπείας του βετεράνου γάλλου σκηνοθέτη Ερίκ Ρομέρ «Τριπλός κατάσκοπος» («Triple agent») που διαδραματίζεται στο Παρίσι του 1936 και αναφέρεται στην ιστορία μιας ζωγράφου ελληνικής καταγωγής, παντρεμένης με έναν λευκορώσο στρατηγό. H επαφή της ελληνίδας ηθοποιού με τον Ρομέρ έγινε κυρίως χάρη στη σωστή δουλειά της ατζέντισσάς της στο Παρίσι, όπου η ηθοποιός έχει σπουδάσει γνωρίζοντας τέλεια τη γαλλική. Το καλοκαίρι του 2002 ο Ρομέρ ήλθε για πρώτη φορά σε επικοινωνία μαζί της, της είπε ότι του άρεσε τόσο η φωνή όσο και το παρουσιαστικό της – είχε ήδη παρακολουθήσει σχετικό βίντεο. Ολοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί της ταινίας είναι Γάλλοι.

Το τρίτο το… καλό

H προβολή του «Λιβαδιού που δακρύζει» θα γίνει συμβολικώς στις 12 του μηνός, ημερομηνία η οποία επελέγη από τον ίδιο τον Αγγελόπουλο, καθώς αυτή είναι η 12η κατά σειράν ταινία του από τη χρονιά της «Αναπαράστασης» ως τις μέρες μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τη νύχτα της πρεμιέρας η ταινία θα διανεμηθεί και στις ελληνικές αίθουσες (από την εταιρεία Rosebud), ενώ επίσης θα υπάρξει απευθείας σύνδεση – μέσω δορυφόρου – με τον Αγγελόπουλο στο Βερολίνο ώστε το κοινό της πρεμιέρας στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα να παρακολουθήσει ζωντανά τον χαιρετισμό του από τη γερμανική πρωτεύουσα. Συμπληρώνοντας πάντως ο Αγγελόπουλος μας είχε πει ότι δεν πρόκειται ποτέ ξανά να συμμετάσχει στα διαγωνιστικά προγράμματα των δύο άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών φεστιβάλ, δηλαδή των Καννών και της Βενετίας, τα οποία τον έχουν ήδη τιμήσει στο παρελθόν με μεγάλα βραβεία, όπως – ανάμεσα σε πολλά άλλα – ο Αργυρός Λέων σκηνοθεσίας (Βενετία, 1988, «Τοπίο στην ομίχλη») και φυσικά ο Χρυσός Φοίνικας (Κάννες, 1998, «Μια αιωνιότητα και μια ημέρα»). «Στο Βερολίνο το έδαφος κατά κάποιον τρόπο είναι για μένα παρθένο».

Το Φεστιβάλ του Βερολίνου είναι η μόνη εκ των τριών μεγαλύτερων κινηματογραφικών διοργανώσεων του κόσμου που δεν έχει προς το παρόν τιμήσει με μεγάλο βραβείο τον έλληνα σκηνοθέτη. Ωστόσο στο πρόγραμμα Φόρουμ του Βερολίνου ο σκηνοθέτης είχε παρουσιάσει την «Αναπαράσταση» το 1971, έχοντας μάλιστα μεταφέρει την κόπια της ταινίας παρανόμως από την Ελλάδα μέσα στις βαλίτσες του.

Εντυπωσιακή όπως πάντα η ταινία έναρξης στην Μπερλινάλε: πέρυσι το «Σικάγο», εφέτος το «Cold mountain» («Παγωμένο βουνό»), η πολυσυζητημένη τελευταία δημιουργία του συχνού επισκέπτη στο συγκεκριμένο φεστιβάλ Βρετανού Αντονι («Ο ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϊ») Μινγκέλα. H Νικόλ Κίντμαν, ο Τζουντ Λο και η Ρενέ Ζελβέγκερ συνθέτουν το τρίο μιας αισθηματικής ιστορίας που εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. H ταινία διεκδικεί οκτώ βραβεία στις Χρυσές Σφαίρες και προβλέπεται να κυριαρχήσει στην κούρσα των ερχόμενων Οσκαρ.

Ανέκαθεν υπερασπιστής των μειονοτήτων ο Βρετανός Κεν Λόουτς συμμετέχει στην Μπερλινάλε με «Α fond kiss» («Ενα τρυφερό φιλί»), μια ερωτική ιστορία ανάμεσα σε μια καθολική Βρετανίδα και έναν πακιστανό μετανάστη, ενώ στο πρόγραμμα βρίσκουμε επίσης την τελευταία ταινία του Τζον Μπούρμαν «The country of skull» («H χώρα του κρανίου»), ερωτικοπολιτικό δράμα που τοποθετείται στη Νότια Αφρική των ταραγμένων χρόνων του 1993, όταν ο Νέλσον Μαντέλα ανέλαβε την προεδρία της χώρας. Ο Σάμιουελ Λ. Τζάκσον, στον ρόλο ενός αμερικανού δημοσιογράφου, και η Ζυλιέτ Μπινός, στον ρόλο μιας νοτιοαφρικανής συναδέλφου του, πρωταγωνιστούν.

Στον συναγωνισμό όμως και το «Monster» της Πάτι Τζένκινς με μιαν αγνώριστη Σαρλίζ Θερόν στον ρόλο της κατά συρροήν δολοφόνου Αϊλίν Γουόρνος που εκτελέστηκε από την πολιτεία της Φλόριδας πριν από δύο χρόνια.

H Κέιτ μόνη ψάχνει

Ανάμεσα στα ονόματα που προβλέπεται να τραβήξουν πάνω τους την προσοχή του κοινού είναι και η Κέιτ Μπλάνσετ, που πρωταγωνιστεί στην «Εξαφάνιση» («The missing»). Στο γουέστερν του αμερικανού σκηνοθέτη Ρον Χάουαρντ η συμπατριώτισσα τής Νικόλ Κίντμαν υποδύεται μια γυναίκα η οποία με τη βοήθεια του αμερικανού-ινδιάνου πατέρα της (Τόμι Λι Τζόουνς) αναζητεί την απαχθείσα από συμμορία Ινδιάνων κόρη της. H ταινία συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα.

Εκτός από την ταινία του Ρομέρ, δύο ακόμη γαλλικές ταινίες γνωστών σκηνοθετών θα κάνουν παγκόσμια πρεμιέρα στο Βερολίνο διεκδικώντας βραβεία: «Confidences trop intimes» («Αμεσοι ξένοι») του Πατρίς Λεκόντ με τη Σαντρίν Μπονέρ και «Feux Rouges» («Κόκκινα φανάρια») του Σεντρίκ Καν, που βασίζεται σε ένα μυθιστόρημα του Ζορζ Σιμενόν, γραμμένο το 1953. Στη δεύτερη ταινία πρωταγωνιστεί η Καρόλ Μπουκέ. Ενας ακόμη παλιός γνώριμος του φεστιβάλ, Αμερικανός αυτή τη φορά, είναι και ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, που συμμετέχει με την ταινία «Before sunset» («Πριν το ηλιοβασίλεμα»). Το 1994 ο ίδιος σκηνοθέτης είχε κερδίσει το ανώτατο βραβείο του Φεστιβάλ Βερολίνου με το «Πριν το ξημέρωμα». H νέα ταινία του είναι η «συνέχειά» της και έχει πρωταγωνιστές τους ίδιους ηθοποιούς (Ζιλί Ντελπί, Ιθαν Χοκ).


Το τιμώμενο πρόσωπο

H τιμητική Χρυσή Αρκτος που το Φεστιβάλ Βερολίνου ως είθισται απονέμει σε καλλιτέχνες της 7ης Τέχνης για το σύνολο του έργου τους εφέτος θα δοθεί στον αργεντινό σκηνοθέτη Φερνάντο Σολάνας, στην πατρίδα του οποίου αρκετές ταινίες είχαν λογοκριθεί από το καθεστώς του δικτάτορα Βιντέλα. Οι πιο γνωστές ταινίες του Σολάνας στην Ελλάδα παραμένουν «Το τανγκό του έρωτα» και ο «Νότος».

Τέλος, στο εκτός συναγωνισμού πρόγραμμα βρίσκεται η αισθηματική κωμωδία της Νάνσι Μάιερς «Κάλλιο αργά παρά αργότερα» με τους Τζακ Νίκολσον και Νταϊάν Κίτον, αλλά και «The final cut» του Ομάρ Ναΐμ με τον Ρόμπιν Γουίλιαμς και «Lightening in a bottle» («Φως στο μπουκάλι» του Αντουάν Φουκουά, της ταινίας «Μέρα εκπαίδευσης».


H (γυναικοκρατούμενη) κριτική επιτροπή

Φράνσες Μακ Ντόρμαντ αμερικανίδα ηθοποιός (πρόεδρος)

Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι ιταλίδα ηθοποιός

Σαμίρα Μαχμαλμπάφ ιρανή σκηνοθέτις

Μάτζι-ντα Αμπί, σκηνοθέτις εξ Αιθιοπίας

Γκαμπριέλε Σαλβατόρες ιταλός σκηνοθέτης

Πέτερ Ρόμελ γερμανός παραγωγός

Νταν Τάλμποτ αμερικανός διανομέας


Τα μεγάλα ερωτηματικά

Ταινίες σκηνοθετών με τους οποίους το ελληνικό τουλάχιστον κοινό έχει από ελάχιστη έως καθόλου επαφή και που συναγωνίζονται επίσης στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Βερολίνου είναι: «Τραγούδια της νύχτας» («Die Nacht singt ihre Lieder») του Ρόμουλαντ Καμαρκαρ (Γερμανία), «H επόμενη ζωή σου» («La vida que te espera») του Ισπανού Μανουέλ Γκουτιέρεζ Αραγκόν (πολλές ταινίες του ωστόσο έχουν κατά καιρούς συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Βερολίνου), «Μάρτυρες» («Svjedoci») του Βίνκο Μπρέοαν (Κροατία) και «Στα χέρια σου» («Forbrydelser») της Δανής Ανέτ Ολεσεν (σκηνοθέτις της ταινίας «Ιταλικά για αρχαρίους»). Την περασμένη Τετάρτη ανακοινώθηκαν και οι τελευταίοι «αντίπαλοι» του Αγγελόπουλου: η Κινέζα Σίλβια Τσανγκ με το «20:30:40», η Βελγίδα Στεφάν Βιγέ με το «25 degres en hiver» («25 βαθμοί τον χειμώνα»), ο Αργεντινός Ντανιέλ Μπούρμαν με το «El abrazo partido» («Το τελευταίο αγκάλιασμα»), ο Γερμανός (τουρκικής καταγωγής) Φατίχ Ακίν με το «Gegen die wand» («Με το κεφάλι ψηλά»), ο Αμερικανός Τζόσουα Μάρστον με το «Maria llena se gracia» («H Μαρία της χαράς») και ο Κορεάτης Κιμ Κι Ντουκ με το «Samaria» («H Σαμαρείτισσα»). Στις παντελώς άγνωστες ταινίες που θα διεκδικήσουν τη Χρυσή Αρκτο είναι η ιταλική «Primo amore» του Ματέο Γκαρόνε, η σουηδική «Daybreak» του Μπιορν Ρούνγκε, όπως και η «Beautiful country» («Ομορφη χώρα») του Νορβηγού Χανς Πέτερ Μόλαντ, όπου πρωταγωνιστούν ο Νικ Νόλτε και ο Τιμ Ροθ.