Απευθύνονται σε όσους νιώθουν την ανάγκη να αποδράσουν στην όμορφη και άγνωστη ελληνική φύση αλλά και σε όσους αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους άθλησης. Ο λόγος για τα «ακραία αθλήματα» (άλλως «extreme sports), τα οποία μπορεί μεν να ανεβάζουν την αδρεναλίνη στα ύψη αλλά έχουν κάποιες φορές τραγική κατάληξη. Το πρόσφατο δυστύχημα στον Ολυμπο, που είχε συνέπεια τον θάνατο ενός ανθρώπου και τον τραυματισμό ενός άλλου, αμφοτέρων μελών του Ορειβατικού Συλλόγου Κατερίνης, το απέδειξε με τον πιο δραματικό τρόπο. Πτήση με ανεμόπτερο, διάσχιση φαραγγιού, αναρρίχηση, ορεινή πεζοπορία, καταδύσεις, ράφτινγκ είναι μερικά από τα εν λόγω αθλήματα που γνωρίζουν μεγάλη άνθηση τα τελευταία χρόνια. Το άκουσμά τους ενδεχομένως παραπέμπει κάποιους στον κόσμο των… μικρών εξερευνητών και άλλους σε εκείνον των ριψοκίνδυνων. Σε κάθε περίπτωση, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η ελαχιστοποίηση του κινδύνου κατά την ενασχόληση με αυτά πρέπει να αποτελεί ζητούμενο για τους συμμετέχοντες. Η παρουσία του εκπαιδευτή κρίνεται κατ’ αρχήν απαραίτητη αλλά δεν αρκεί. Η τήρηση των κανόνων ασφαλείας από τον καθένα χωριστά αλλά και από όλους μαζί είναι το προαπαιτούμενο ώστε οι έντονες συγκινήσεις που «υπόσχονται» τα παραπάνω αθλήματα να έχουν πάντοτε αίσια κατάληξη.
* Διάσχιση φαραγγιών (canyoning)
Η ιδιαιτερότητα του canyoning έγκειται στο ότι πρόκειται για ένα σύνθετο άθλημα που συνδυάζει πεζοπορία, αναρρίχηση, κατάβαση βράχων, πέρασμα ποταμού και κολύμπι. Οταν απαντώνται καταρράκτες, περιλαμβάνει και άλματα από ύψος στο νερό.
Η διάσχιση φαραγγιού πρέπει να γίνεται πάντοτε από μικρές ομάδες με επικεφαλής έναν έμπειρο οδηγό. Επίσης οι συμμετέχοντες πρέπει να έχουν καλή φυσική κατάσταση και να γνωρίζουν κάποιες τεχνικές αναρρίχησης και κολύμπι. Πολλές φορές χρειάζεται να βαδίσουν μέσα στο ποτάμι, ακόμη και να κολυμπήσουν. Σχεδόν πάντοτε υπάρχουν φυσικά εμπόδια, όπως μικροί καταρράκτες και βάραθρα, τα οποία κατεβαίνουν με τη βοήθεια ορειβατικού εξοπλισμού και σκοινιών. Το ύψος τους κυμαίνεται από 5 ως 50 μέτρα και είναι απαραίτητη η γνώση της τεχνικής «ραπέλ» από τον οδηγό, που σημαίνει καταρρίχηση με τη χρήση σκοινιών. Μπορούν να συμμετάσχουν άτομα όλων των ηλικιών: «Βέβαια η επιλογή της εκδρομής εξαρτάται από την ηλικία εκείνων που λαμβάνουν μέρος καθώς και από τις καιρικές συνθήκες. Σε μια διάσχιση με ιδιαιτερότητες οφείλουμε να “απορρίπτουμε” κάποια άτομα» μας ενημερώνει ο εκπαιδευτής κ. Β. Μπαρμπαρέσος. Τα φαράγγια που συστήνονται για αρχάριους είναι το φαράγγι «Πέρα βρέχει» στην Ευρυτανία, το φαράγγι του Λούσιου στην Αρκαδία και το φαράγγι της Νέδας που βρίσκεται μεταξύ Αρκαδίας και Μεσσηνίας και «αποτελεί το μοναδικό θηλυκό ποτάμι στον κόσμο», όπως λέει ο κ. Μπαρμπαρέσος. Το φαράγγι Γκούρας στην Πάρνηθα καθώς και του Ασωπού στον Νομό Φθιώτιδας απαιτούν περισσότερη εκπαίδευση και εμπειρία. Το δυσκολότερο φαράγγι είναι το φαράγγι της Φόνισσας που βρίσκεται στο Ξυλόκαστρο.
* Ράφτινγκ
Το «σπορ των ποταμών» άρχισε να διαδίδεται γύρω στα 1947, χάρη στον νορβηγό εθνολόγο Θορ Χάγερνταλ, ο οποίος κατασκεύασε μια σχεδία με πανιά, ενώνοντας εννέα κορμούς μπάλσα, και κατάφερε μαζί με άλλα πέντε άτομα να διασχίσει μέσα σε 101 ημέρες περίπου 4.500 ναυτικά μίλια, ξεκινώντας από το Καλάο του Περού και καταλήγοντας στο νησί Ραρόια της Πολυνησίας.
Σήμερα το ράφτινγκ αποτελεί ίσως το πιο διασκεδαστικό σπορ σε ποτάμι: φουσκωτές βάρκες, πολλά άτομα στην καθεμία εξοπλισμένα το καθένα με το δικό του κουπί, νερό που τρέχει και θεαματικά περάσματα. Το ρεύμα του ποταμού είναι αυτό που καθορίζει την πορεία, ενώ τα κουπιά χρησιμοποιούνται για την αποφυγή των εμποδίων ή σε άλλη περίπτωση ανάγκης. Το ράφτινγκ δεν απαιτεί ιδιαίτερη φυσική κατάσταση, όμως η γνώση κολύμβησης είναι απαραίτητη: «Για τον λόγο αυτόν δεν δεχόμαστε ηλικίες κάτω των 14 ετών και όταν συμμετέχουν παιδιά φροντίζουμε να επιλέγουμε ποτάμια στα οποία η ροή του νερού είναι ανεπαίσθητη» μας λέει η κυρία Δώρα Πάτση, υπάλληλος εταιρείας εναλλακτικού τουρισμού. Στον εξοπλισμό περιλαμβάνονται τα κουπιά (ένα για κάθε άτομο), καθώς και κράνη και σωσίβια. Σε πολύ δύσκολες και επικίνδυνες διαδρομές πρέπει να χρησιμοποιούνται και ειδικά καλύμματα για τους αγκώνες και τα γόνατα. Η «συμπεριφορά» των κωπηλατών απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή: «Οταν βρίσκονται μέσα στη βάρκα, δεν πρέπει και κάνουν απότομες κινήσεις ούτε να μετακινούνται, γιατί μπορεί να προκληθούν μικροατυχήματα ή να βρεθούν μέσα στο νερό» συμβουλεύει η κυρία Πάτση. Αν η βάρκα τρυπήσει, οι κωπηλάτες πρέπει πρώτα να την ξεφουσκώσουν και μετά να κλείσουν την τρύπα με ειδικά τσιρότα. Αν η τρύπα είναι μεγάλη και δεν επιδιορθώνεται, πρέπει να καλέσουν βοήθεια. Οι πεσμένοι κορμοί δέντρων με απλωμένα κλαδιά μπορεί να αποτελέσουν ένα πολύ επικίνδυνο εμπόδιο. Σε περίπτωση καταιγίδας πρέπει να αποσύρουν τη βάρκα από το ποτάμι και να τη χρησιμοποιήσουν σαν σκηνή για να προφυλαχθούν.
* Αλεξίπτωτο πλαγιάς (παραπέντε)
Κάποιοι μπορεί να συνδέουν την ονομασία του «παραπέντε» με την έκφραση «στο παρά πέντε» και να αισθάνονται το ρίγος του κινδύνου, όμως η σκέψη τους έχει σχέση με την πραγματικότητα. Η λέξη parapente είναι γαλλική και προέρχεται από τη σύντμηση των λέξεων «parachute de pente» («αλεξίπτωτο πλαγιάς»).
Ωστόσο το άθλημα αυτό δεν είναι εντελώς ακίνδυνο. Ο κ. Σ. Αβράμογλου, εκπαιδευτής ελεύθερης πτήσης, τονίζει: «Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει οπωσδήποτε να πάνε σε κάποια σχολή. Οι πειραματισμοί με φίλους και η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων μας μπορεί να κοστίσει και την ίδια μας τη ζωή. Η σωστή εκπαίδευση αποτελεί το άλφα και το ωμέγα μιας επιτυχημένης και ακίνδυνης πτώσης». Μαθήματα γίνονται κατά τη διάρκεια όλου του έτους: «Τους χειμερινούς μήνες βέβαια η πρόσβαση είναι δυσκολότερη λόγω αέρα και βροχής» συμπληρώνει ο κ. Αβράμογλου. Ολη η περίοδος της εκπαίδευσης πρέπει να γίνεται σε χαμηλούς λόφους και να αποφεύγονται οι πειραματισμοί σε βουνά μεγάλου ύψους. Ιδανικό βουνό για τους αρχάριους είναι ο Κιθαιρώνας χωρίζει την Αττική από τη Βοιωτία , δεδομένου της ομαλότητας της κλίσης του και της εκτεταμένης έκτασης του πεδίου προσγείωσης.
ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ Δύο είναι πάντα πιο καλά…
Οπως επισημαίνει ο εκπαιδευτής υποβρύχιων καταδύσεων κ. Α. Οικονομάκης, «όταν βρίσκεται κανείς κάτω από το νερό, πάντοτε υπάρχει κίνδυνος. Η ασφαλής κατάδυση προϋποθέτει σωστή εκπαίδευση και τήρηση των κανόνων ασφαλείας». «Οι σωστές καταδύσεις γίνονται πάντοτε ανά ζευγάρια που διαθέτουν την κατάλληλη εκπαίδευση»: αυτός είναι ο πρώτος κανόνας που ακούει και οφείλει να τηρεί πάντοτε ο δύτης. «Και αυτό διότι όταν καταδύεται κανείς μόνος του, είναι μεγάλη η πιθανότητα να μην μπορέσει να αντιδράσει σωστά σε περίπτωση επικίνδυνης κατάστασης» τονίζει ο κ. Οικονομάκης. Οι κανόνες ασφαλείας υπαγορεύουν στον δύτη να ενημερώνει για την κατάδυση την αρμόδια λιμενική αρχή καθώς και να βεβαιώνεται ότι δεν πρόκειται για θαλάσσια περιοχή όπου απαγορεύονται οι καταδύσεις από την Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Πρέπει να ελέγχει τον εξοπλισμό και να τοποθετεί τις κόκκινες σημαδούρες στη θαλάσσια περιοχή όπου θα επιχειρήσει την κατάδυση. Ο λογικά σκεπτόμενος δύτης αποφεύγει επίσης τους πειραματισμούς σε άγνωστες περιοχές. Τέλος, διασφαλίζει τόσο την είσοδο όσο και την έξοδό του από τη θάλασσα (π.χ. δεν βουτά από βράχο όπου πιθανόν να μην μπορεί να σκαρφαλώσει μετά την έξοδό του από το νερό).
ΟΡΕΙΒΑΣΙΑ Προετοιμασία και… διάβασμα
Η αγάπη για τη φύση και ιδιαίτερα για το βουνό αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ενασχόληση με την ορειβασία. Ωστόσο εξίσου σημαντική χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς και η οργανωτική ικανότητα των ενδιαφερομένων.
Οπως επισημαίνει ο εκπαιδευτής αναρρίχησης-ορειβασίας και οδηγός βουνού κ. Β. Μήτσιος, «ο προγραμματισμός και η σωστή προετοιμασία ελαχιστοποιούν τους κινδύνους και γίνονται οι καλύτεροι σύμμαχοι στην προσπάθεια του ανθρώπου να εξερευνήσει τη φύση». Ενας καλός ορειβάτης πρέπει να είναι καλός πεζοπόρος αλλά και καλός αναρριχητής (πάγου ή βράχου). Αυτό προϋποθέτει ότι πρέπει να λάβει ειδική κατάρτιση μέσω κάποιας σχολής. «Οσο καλά κι αν θεωρεί ότι γνωρίζει το αντικείμενο, ένας ορειβάτης δεν επιχειρεί ποτέ μόνος του μια διαδρομή η συνοδεία τουλάχιστον ενός ατόμου επιβάλλεται και επιπροσθέτως φροντίζει να ξεκινά καλά… διαβασμένος» τονίζει ο κ. Μήτσιος. Προτού δηλαδή αναχωρήσει για μια ορειβατική πεζοπορία, συγκεντρώνει όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία σχετικά με αυτή. Συνολική υψομετρική διαφορά, κλίσεις του εδάφους, επικίνδυνα σημεία, μορφολογία του βουνού, θέσεις καταφυγίων, πιθανά σημεία πρόσβασης είναι μερικά από τα στοιχεία που πρέπει να γνωρίζει. Δεν ξεκινά επίσης χωρίς να έχει ενημερωθεί από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν τις ημέρες που θα βρίσκεται στο βουνό και χωρίς να έχει ρυθμίσει το ζήτημα της επικοινωνίας του με χρήση είτε κινητού τηλεφώνου είτε ασύρματου. Σύμφωνα με τον κ. Μήτσιο, «εξίσου σημαντική με την προετοιμασία είναι και η συνοχή της ομάδας για την επιτυχή κατάληξη μιας διαδρομής». Ο κώδικας συμπεριφοράς της ομάδας είναι αυστηρός. Κατά τη διάρκεια της πορείας κάθε μέλος παραμένει στην ομάδα και ακολουθεί τους ρυθμούς της. Το βάδισμα είναι αργό και σταθερό και αποφεύγονται οι πολύωρες και συχνές στάσεις, οι οποίες «αντί να ξεκουράζουν, αποδιοργανώνουν». Αν η περιοχή αποδεικνύεται περισσότερο απρόβλεπτη από το… αναμενόμενο, το πλέον φρόνιμο είναι να ανακόπτεται η πορεία και οι ορειβάτες να επιστρέφουν στη βάση τους. Ιδιαίτερα τη νύχτα, διότι τότε αυξάνονται οι κίνδυνοι, μια τακτική που πρέπει να ακολουθείται σε περίπτωση χιονοθύελλας και ομίχλης. Σε περίπτωση που υπάρχουν τραυματισμένοι ή εξασθενημένοι σύντροφοι, τα άλλα μέλη της ομάδας φροντίζουν για την ασφαλή μεταφορά τους αλλά και την ηθική στήριξή τους.
