ΜΑΝΤΙΚΕΣ ικανότητες δεν έχω, σας το ομολογώ. Χρειάζονται όμως προκειμένου να προβλέψει κάποιος τα διατροφικά μελλούμενα; Θαρρώ πως ο καθένας μας συσχετίζοντας ευφάνταστα τα τωρινά στοιχεία μπορεί να ρισκάρει μερικούς φαγητικούς χρησμούς.
Στην αγορά διατίθενται πλέον βιολογικά ή organics προϊόντα πλάι στα προς το παρόν βιοτεχνολογηθέντα. Κατά πάσα βεβαιότητα, η γενετική μηχανική θα επικρατήσει ποσοτικώς. Παρεμβαίνοντας στο DNA ζώων και φυτών, η σοφιστικέ τούτη τεχνολογία σκοπεί στη μαζική παραγωγή βελτιωμένων ειδών με βελτιωμένα χαρακτηριστικά, ανθεκτικότερων στις ασθένειες, μακρότερης διάρκειας, συμπυκνωμένης θρεπτικότητας, χαμηλότερου κόστους. Με τέτοια κυρίως τρόφιμα θα ζούμε στο μέλλον. Νόστιμα; Αγνωστο. Αγνοούνται επίσης οι επιπτώσεις του περί ου σεναρίου στην υγεία μας, στην οικονομία, στο περιβάλλον. Αναφύονται προς επίλυση ερωτήματα πρακτικά, γευστικά, ηθικά.
Μικρές ελίτ μερακλήδων θα δύνανται να απολαύσουν τα οικολογικώς παραγόμενα προϊόντα. Πληρώνοντας ακριβά. Ηδη τα «οργανικά» στοιχίζουν πολύ περισσότερο από τα συμβατικά τρόφιμα. Μαζί με τα βρώσιμα θα μεταλλαχθεί ο ουρανίσκος μας. Φίλοι που ήπιαν «βιολογικά» κρασιά τα περιγράφουν ως ωραία μα διαφορετικά από τα συνήθη που γνωρίζουμε. Συνεπώς το σλάλομ από το βιοτεχνολογικό στο φυσικό προϊόν δεν προβλέπεται ευχερές. «Η ανιψιά μου που μεγάλωσε τρώγοντας προτηγανισμένες πατάτες στα φαστφουντάδικα τις προτιμά από εκείνες που τηγανίζει η γιαγιά της», μου εξηγούσε τις προάλλες ο chef Χρύσανθος Καραμολέγκος.
Το ερώτημα που με βασανίζει είναι άλλο: Γιαγιάδες θα έχουμε το 2020; Γιαγιάδες που να μαγειρεύουν. Διότι οι μαμάδες το έχουν κόψει από σήμερα. Η εργαζόμενη γυναίκα βολεύει την κατάσταση με πίτσες, ψήνει κάτι πρόχειρο ή ζεσταίνει στα μικροκύματα όσα μαγείρεψε το Σαββατοκύριακο. Για πολλούς η κουζίνα θα γίνει το το χόμπι της αργίας. Και πώς μυούνται στα μυστικά της μαρμίτας οι άνθρωποι του μέλλοντος; Σε ειδικές σχολές, ινστιτούτα, από τηλεοπτικές εκπομπές ή CD-ROM. Πλήττεται η οικογενειακή μαγειρική, η παράδοση που μέσα από την καθημερινή πρακτική ή τη συμβίωση των γενεών περνούσε από τη μία στην επόμενη.
«Εκεί όπου η φαμελίτικη και με βαθιές ρίζες γαστρονομία διασώζεται είναι στους τουριστικούς τόπους», προεικάζει η μαροκινή δημοσιογράφος Fatima Hal. Στο Βιετνάμ, ανατέλλον άστρο της καλοφαγίας, γυναίκες σε συντριπτική πλειονότητα μαγειρεύουν παραδοσιακές παρασκευές σε υπαίθρια κιόσκια, σε ταπεινά ή ακριβότερα εστιατόρια και φυσικά στα σπίτια. Στην περίφημη αλυσίδα βιετναμέζικων ρεστοράν LA σε Χιούστον, Ντάλας κι αλλού στις ΗΠΑ η μαμά Kim διαφεντεύει στις κουζίνες. Μέχρι μπάτσες μοιράζει στους τριαντάρηδες γιους της αν αντιμιλήσουν.
Το μοντέλο της κυριαρχούσης γυναίκας που μεταλαμπαδεύει τη μαγειρική παράδοση δεν πρωτοεμφανίζεται στο αναπτυσσόμενο Βιετνάμ. Προϋπήρξε στο Τιρόλο και σε άλλα αυστριακά χωριά, καθώς και στην ιταλική κοιλάδα του Hoste. Μέρη φτωχά των οποίων η γεωργική οικονομία στράφηκε αιφνιδίως στον τουρισμό. Στην πρώτη φάση η αποτελεσματική ελβετική εστίαση κάλυψε τις ανάγκες διατροφής. Αλλά δεν φτούρησε. Οι σκιέρ επισκέπτες επιθυμούσαν να γνωρίσουν την αληθινή κουζίνα του τόπου. Οι χωρικές ανασκουμπώθηκαν και έκαμαν θραύση, συνεχίζει η Fatima Hal. Δεν ξέρω αν η τουριστική επίσης Ελλάς θέλει και μπορεί να μιμηθεί το παράδειγμα αξιοποίησης του γυναικείου δυναμικού των νησιών μας. Γυναίκα η αρμοδία υπουργός, ας το σκεφθεί. Δίχως χρονοτριβή, όμως, πόσο θα μακροημερεύσουν οι γιαγιάδες θεματοφύλακες της ειδικής γνώσης;
Αν πάντως η μαζική εστίαση απέτυχε εκεί στις Αλπικές κορυφές και τότε, στο μέλλον μάλλον προκόβει. Το γρήγορο γεύμα γίνεται faster και σε κάποιο μέτρο βελτιώνεται. Πολλές τέτοιες επιχειρήσεις θα στηριχθούν ακριβώς στην καλύτερης ποιότητας έτοιμη τροφή. Σε άλλο προφανώς κοινό απευθυνόμενο, το slow food κρατά τις δυνάμεις του και αποτελεί την ακριβή επικούρεια αντίστιξη.
Προδιαγράφεται, τέλος, η κατάρρευση των μαγειρικών συνόρων. Τα εξωτικά εστιατοράκια πολλαπλασιάζονται και η εξέλιξη των μεταφορών χαμηλώνει τα κόστη· άρα και τις τιμές τους.
Σούμα; Το 2020 θα μαγειρεύουμε σπανιότερα, στο σπίτι, με άκρως σοφιστικέ εξοπλισμό και κυρίως «πουσαρισμένα» υλικά. Θα εκτελούμε συνταγές που μάθαμε από βίντεο και ουχί τα πατροπαράδοτα. Εξω θα τρώμε ό,τι τραβά η ψυχή μας και μπορεί να ανθέξει το πορτοφόλι μας.
Οι ανήσυχοι λιχούδηδες γοητεύονται από το παιχνίδι των πολλαπλών εκδοχών· των options που αλληλοαναιρούνται ή επιβεβαιώνονται, των διασταυρούμενων παραλλαγών, των χιαστί αν. Αν ο γιαλός δεν στραβώσει, αν δεν μας αρμενίσουν στραβά… κι αν τίποτα από τα προρρηθέντα δεν πραγματοποιηθεί το 2020, ε! σας το τόνισα εξαρχής: μαντικές ικανότητες δεν έχω.
