Αρνηση

Η ελληνική κοινωνία επίμονα και παρατεταμένα επιδόθηκε αποτελεσματικά στην άσκηση. Διέπρεψε ως οπαδός των προβλημάτων και στεφανώθηκε ως εχθρός των λύσεων.

Τα αποτελέσματα τα γνωρίζουμε. Δύσκολα η εμπειρία γίνεται μάθημα και ακόμη πιο δύσκολα οδηγεί σε νέες συμπεριφορές. Ο παλαιός εαυτός της άρνησης παραμένει αλώβητος, κυκλοφορεί ανάμεσά μας και διεκδικεί πρώτο λόγο.

Ολα μιλάνε για τις αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα. Αλλαγές παντού. Από τις κρατικές λειτουργίες ως τις βασικές υποδομές, από την οικονομία ως τη δημόσια υγεία ή το δημόσιο σχολείο. Και την ώρα που μια διακήρυξη παρόμοια συνοδεύεται από την εικόνα γενικής αποδοχής, στην πράξη ένα μέτωπο άρνησης, διακομματικό και διαταξικό, ορθώνεται, άλλοτε με τρόπο βουβό και άλλοτε με τρόπο θορυβώδη.

Η εξοικείωση με την άρνηση είναι αποτέλεσμα της παιδαγωγικής πολλών δεκαετιών. Οι πολιτικές δυνάμεις προτίμησαν την άρνηση από τη θέση, εγκλωβίστηκαν στην άμεση εκλογική αποτελεσματικότητα του αρνητισμού και έστησαν και στους εαυτούς τους και στην κοινωνία την τέλεια παγίδα καθυστέρησης.

Αν προσθέσουμε σε αυτό και την αποστροφή που έντεχνα καλλιεργήθηκε μπροστά στις πραγματικές συνθήκες της νέας εποχής, που προοδευτικά διαμορφωνόταν, έχουμε μια παραποίηση και μια πλάνη σε ολοκληρωμένη εκδοχή.

Η άρνηση είναι το άλλο όνομα του αδιεξόδου. Τόσο μάλιστα που αισθάνεται αυτάρκης. Που διεκδικεί να γίνει ορόσημο. Να σταθούν όλα εκεί που η άρνηση ορίζει. Με οδηγό την ασφάλεια και την ιδιοτέλεια του γνωστού και του οικείου, προτιμάει τις κλειστές πόρτες. Οι ανεμογεννήτριες είναι κακό. Για το ηλεκτρικό ρεύμα που φτάνει στο δικό μας σπίτι δεν ρωτάμε για την πηγή του, αδιαφορούμε για τις συνέπειες της παραγωγής του, αρκεί να το διαθέτουμε και μάλιστα φθηνό.

Ο άνθρωπος της άρνησης είναι ο άνθρωπος της αδράνειας. Η άρνηση είναι το ντεκόρ στην αδρανή και κενή ζωή του. Εύκολη συνάντηση με την επανάσταση. Μόδα και συντήρηση μαζί. Θόρυβος αντίδρασης στο κατεστημένο και μανιφέστο οπισθοδρόμησης. Ο ακτιβιστής της άρνησης είναι πάντα αρνητής της ύπαρξης.

Η άρνηση, το βλέπουμε καθημερινά γύρω μας, είναι μια απατηλή ζωτικότητα. Μια κοινωνία που νομίζει ότι κινείται και πράττει, την ώρα που παγιδεύεται σε μια ρητορική υπεράσπισης του παλαιού εαυτού της.

Η πολιτική είναι μια υπόθεση από τη φύση της βαθιά συνυφασμένη με την απόκρουση της άρνησης. Είναι η αντιλογία της. Η άρνηση είναι πάντα μια δραματική άρνηση αυτογνωσίας. Είναι η άρνηση παραδοχής του υπαρκτού σε κίνηση κόσμου. Που μέσα του οι μικρές ή μεγάλες κοινότητες ανθρώπων καλούνται, παρατηρώντας τον εαυτό τους, να υπάρξουν, αποκρούοντας αδράνεια και στασιμότητα.

Χίλιες ευκαιρίες θέτουν μπροστά μας το ζήτημα της αυτογνωσίας, χίλιες αρνήσεις θέλουν να το διαγράψουν. Στη μεθόριο αυτή κρίνεται η πορεία μας.

Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης
είναι πολιτικός επιστήμονας.