Κάννες, Μάιος 2025. Λίγους μήνες πριν από τον εορτασμό των 82ων γενεθλίων του – κάτι που θα γίνει στις 17 Αυγούστου – ο αμερικανός ηθοποιός Ρόμπερτ Ντε Νίρο είναι έτοιμος να παραλάβει έναν τιμητικό Χρυσό Φοίνικα για το σύνολο της κινηματογραφικής καριέρας του και (πιθανόν) να προσφέρει σε κοινό και δημοσιογράφους μια χορταστική συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης και δημοσίως.

Ο Μπόνο, frontman του εμβληματικού συγκροτήματος U2, θα περπατήσει το κόκκινο χαλί της διοργάνωσης, καθώς είναι το πρόσωπο-κλειδί στο ντοκιμαντέρ του Αντριου Ντόμινικ «Bono: Stories of Surrender».

Μια λαμπερή ηθοποιός η οποία στα 40 της αποφάσισε να περάσει στη θέση της σκηνοθέτριας, καμία άλλη από τη Σκάρλετ Tζοχάνσον, πρόκειται να είναι εκεί για την παρουσίαση της ταινίας «Eleanor the Great», ένα ιδιόρρυθμο παραμύθι της Νέας Υόρκης με πρωταγωνίστρια την Τζουν Σκουίμπ.

O Τομ Κρουζ στην τελευταία «Επικίνδυνη αποστολή» του. Photo EPA

Και, βεβαίως, ο Τομ Κρουζ, αγέραστος (κυριολεκτικά) στα 62 του χρόνια, αναμένεται να προκαλέσει πανζουρλισμό, συμμετέχοντας στην προώθηση της τελευταίας «Επικίνδυνης αποστολής» του, όγδοης για την ακρίβεια, με τίτλο «Mission: Impossible – The Final Reckoning».

Ποιος ξέρει τι μπορεί να περιμένει κανείς από τον Κρουζ, αφού ο ίδιος, πριν από τρία χρόνια, είχε έως και μαχητικά αεροσκάφη στην πρεμιέρα του «Top Gun: Maverick» (2022) στο λαμπρότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ του κόσμου.

Glam και τέχνη

Από πρόσωπα, λοιπόν, άλλο τίποτα στο προσεχές Φεστιβάλ των Καννών, που από την Τρίτη 13 έως το Σάββατο 24 Μαΐου θα γίνει η κινηματογραφική Μέκκα του πλανήτη για τους ανά τον κόσμο «προσκυνητές»-σινεφίλ, ενώ θα γιορτάζει 78 χρόνια ζωής. Δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι αυτή η εαρινή κινηματογραφική γιορτή στην πόλη της Γαλλικής Ριβιέρας παραμένει η βασίλισσα των κινηματογραφικών φεστιβάλ, θέση που από τη δεκαετία του 1940 έχει καταφέρει να κερδίσει με το σπαθί της.

Κανένα άλλο κινηματογραφικό φεστιβάλ στον κόσμο δεν έχει καταφέρει να συνδυάσει το glam με την 7η τέχνη αλλά και με την πολιτική τόσο επιτυχημένα όσο οι Κάννες. Γιατί ανάμεσα στα μεγάλα αστέρια που περπατούν ντυμένα με την τελευταία λέξη της μόδας προκειμένου να τα απαθανατίσουν οι παπαράτσι ενώ περπατούν το κόκκινο χαλί του Palais des Festivals et des Congrès, κάποια άλλα πρόσωπα, που πρεσβεύουν ένα διαφορετικού τύπου σινεμά, βρίσκονται επίσης εκεί για την προώθηση των ταινιών τους.

Εφέτος, για παράδειγμα, δύο βετεράνοι μάστορες, εκπρόσωποι ενός ρεαλιστικού κινηματογράφου που μόνο στη Γηραιά Ηπειρο μπορεί να εκτιμηθεί, θα είναι και πάλι στις Κάννες εντός διαγωνισμού με ταινία τους. Είναι οι αδελφοί Ζαν-Πιερ και Λικ Νταρντέν από το Βέλγιο, κάτοχοι δύο Χρυσών Φοινίκων, και παρουσιάζουν την ταινία «Το σπίτι της νεαρής μητέρας» (The Young Mother’s Home), φέρνοντας μαζί τους μια διάθεση θλίψης λόγω της πρόσφατης απώλειας της 43χρονης ηθοποιού Εμιλί Ντεκέν, πρωταγωνίστριας στη βραβευμένη με τον (πρώτο τους) Χρυσό Φοίνικα ταινία «Ροζέτα» (1999), για την οποία η ηθοποιός κέρδισε τότε και το βραβείο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας.

Σινεμά και πολιτική

Οπως κάθε χρόνο, έτσι και εφέτος, οι Κάννες θα έχουν στραμμένο το βλέμμα τους και στα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα των καιρών, κάτι που αντιλαμβάνεσαι αμέσως από τη θεματολογία των ταινιών που έχουν ήδη ανακοινωθεί ότι θα προβληθούν. Ο ιρανός σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί, ένας από τους πιο ταλαιπωρημένους από τις Αρχές της πατρίδας του καλλιτέχνες για τις στρατευμένες δημιουργίες του εναντίον του καθεστώτος της, στέλνει στο φεστιβάλ των Καννών τη νέα, γυρισμένη κρυφά, ταινία του με τίτλο «Ενα απλό ατύχημα» (It Was Just an Accident).

Για μία ακόμα φορά, ο Παναχί προκαλεί τις ιρανικές αρχές, που όχι απλώς απεχθάνονται τη «φωνή» του αλλά κατά καιρούς τον έχουν θέσει υπό κράτηση ή του έχουν απαγορεύσει την έξοδο από τη χώρα. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν γνωρίζουν πολύ καλά το διεθνές κύρος και την επιρροή που ασκούν οι ταινίες του.

Παράλληλα, οι Κάννες αμφισβητούν και πάλι τον Βλαντίμιρ Πούτιν με μια νέα ταινία από τον εξέχοντα διαφωνούντα σκηνοθέτη κινηματογράφου και θεάτρου της Ρωσίας, τον Κίριλ Σερεμπρένικοφ (πέρυσι στις Κάννες προβλήθηκε η ταινία του «Limonov»).

Πρόκειται για την ταινία  «Η εξαφάνιση του Γιόζεφ Μένγκελε» (The Disappearance of Josef Mengele), στην οποία ο γερμανός ηθοποιός Αουγκουστ Ντιλ υποδύεται τον εγκληματία πολέμου γερμανό επιστήμονα Γιόζεφ Μένγκελε, γνωστό για τα απάνθρωπα πειράματά του επί ναζισμού.

Ενας ακόμα σκηνοθέτης του οποίου το έργο διακρίνεται από μια πολεμική κατά της Ρωσίας είναι ο Ουκρανός Σεργκέι Λοζνίτσα, που επίσης φιλοξενείται (για μία ακόμα φορά) στις Κάννες, με το αντισοβιετικό δράμα εποχής «Οι δύο κατήγοροι» (Two Prosecutors).

Ηθοποιός «δεμένη» με το Φεστιβάλ Καννών, η Γαλλίδα Ζιλιέτ Μπινός. Φωτ: REUTERS/Sarah Meyssonnier

Το βλέμμα της Ζιλιέτ και η θέση της γυναίκας

Δεκαεννέα ταινίες συμμετέχουν στην εφετινή κούρσα για τη διεκδίκηση του Χρυσού Φοίνικα, ένα βραβείο το οποίο στο τέλος της διοργάνωσης θα παραδώσει η Ζιλιέτ Μπινός. Εναν χρόνο μετά την προεδρία της αμερικανίδας σκηνοθέτριας Γκρέτα Γκέργουιγκ, η γαλλίδα ηθοποιός είναι εφέτος πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του επίσημου διαγωνιστικού τμήματος.

Μάλιστα, τα καθήκοντά της συμπίπτουν με τα ακριβώς 40 χρόνια από την πρώτη της εμφάνιση στο Φεστιβάλ των Καννών. Βραβευμένη με τα πιο σημαντικά βραβεία (Οσκαρ Β’ γυναικείου ρόλου για τον «Αγγλο ασθενή» του 1996), BAFTA, César, βραβεία καλύτερης ηθοποιού από τα φεστιβάλ Βερολίνου και Βενετίας αλλά και Καννών (για το «Γνήσιο αντίγραφο» του 2010 σε σκηνοθεσία Αμπάς Κιαροστάμι), η Μπινός δήλωσε ότι δεν επιδιώκει την καλλιτεχνική δεξιοτεχνία, προτιμώντας να εμπιστεύεται μόνο το συναίσθημα και την άπιαστη αλήθεια της στιγμής: «Ανυπομονώ να μοιραστώ αυτές τις εμπειρίες ζωής με τα υπόλοιπα μέλη της κριτικής επιτροπής και με το κοινό» ανέφερε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή της. «Το 1985 περπάτησα για πρώτη φορά στις Κάννες, με τον ενθουσιασμό και την αβεβαιότητα μιας νεαρής ηθοποιού. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα επέστρεφα 40 χρόνια αργότερα στον τιμητικό ρόλο της προέδρου της Κριτικής Επιτροπής. Εκτιμώ το προνόμιο, την ευθύνη και την απόλυτη ανάγκη για ταπεινότητα».

Τα τελευταία χρόνια και μέσα στο ανάλογο κλίμα που έχει δημιουργηθεί, οι Κάννες υπολογίζουν περισσότερο τη γυναικεία υπογραφή στη σκηνοθεσία. Πριν από μερικά χρόνια τον Χρυσό Φοίνικα απέσπασε το φιλμ «Titane» (2021) της Ζουλιά Ντικουρνό, πρόπερσι η «Ανατομία μιας πτώσης» (2023) της Ζιστίν Τριέ.

Εφέτος, η Ντικουρνό επιστρέφει με την ταινία «Alpha» (εντός συναγωνισμού), ενώ το άνοιγμα της διοργάνωσης την Τρίτη 13 Μαΐου θα είναι επίσης γυναικεία και γαλλική υπόθεση, με την εκτός συναγωνισμού πρεμιέρα της ταινίας «Partir un jour» της Αμελί Μπονάν (την ίδια βραδιά που ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο θα παραλάβει τον τιμητικό Χρυσό Φοίνικα).

Ελκυστικό πρόγραμμα

Ξεφυλλίζοντας για λίγο το πρόγραμμα του εφετινού Φεστιβάλ Καννών, μόνο έλξη νιώθεις. Για παράδειγμα, τι δουλειά έχει ο γαλλικός τίτλος «Nouvelle Vague» (Νέο Κύμα) σε μια αμερικανική ταινία, την τελευταία του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, δημιουργού της τριλογίας «Πριν το ξημέρωμα» (1995), «Πριν το ηλιοβασίλεμα» (2004) και «Πριν τα μεσάνυχτα» (2013); Ο Τεξανός Λινκλέιτερ θαυμάζει το γαλλικό σινεμά και με αυτό το φιλμ επιστρέφει στα γυρίσματα της θρυλικής ταινίας του Ζαν-Λικ Γκοντάρ «Με κομμένη την ανάσα» (À bout de souffle, 1960)– κορωνίδας του γαλλικού Νέου Κύματος και ταινίας που έβαλε τον Ζαν-Πολ Μπελμοντό στον χάρτη των ευρωπαίων σουπερστάρ.

Ταυτόχρονα, ένας άλλος Αμερικανός, και μάλιστα συχνότατος επισκέπτης του Φεστιβάλ των Καννών, ο Γουές Αντερσον, παρουσιάζει την τελευταία δημιουργία του με τίτλο «The Phoenician Scheme» («Το κόλπο του Φοίνικα»).

Οπως πάντα, ακριβώς επειδή είναι αυτός που είναι, ο Αντερσον έχει συγκεντρώσει την αφρόκρεμα των σταρ, που προσθέτουν τη δέουσα λάμψη στο όραμά του. Ανάμεσά τους ο Τομ Χανκς, ο Μπενίσιο Ντελ Τόρο, ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς αλλά και η Σκάρλετ Τζοχάνσον, που με τη δική της ταινία, «Eleanor the Great», θα έχει διπλό ρόλο (ηθοποιού, σκηνοθέτιδας) κατά τη διάρκεια του φεστιβαλικού 12ημέρου.

Ο Χοακίν Φίνιξ πρωταγωνιστεί στο «Eddington» του Αρι Αστερ. Φωτ: REUTERS/Yara Nardi

Τέλος, δύο ακόμα ταινίες προερχόμενες από τις ΗΠΑ κινούν την περιέργεια. Ο Αρι Αστερ σκηνοθετεί τον Χοακίν Φίνιξ και τον Πέντρο Πασκάλ στο «Eddington» και η Κέλι Ράιχαρτ (σκηνοθέτις του «Wendy and Lucy» του 2008) με την ταινία «The Mastermind» καταπιάνεται με μια υπόθεση κλοπής έργων τέχνης κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ.

Ακόμα πιο πίσω στην Ιστορία του 20ού αιώνα θα μας μεταφέρει το φιλμ «The History of Sound» (Η ιστορία του ήχου) του Ολιβερ Χερμάνους, ένα δράμα εποχής με φόντο τα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και πρωταγωνιστή τον Πολ Μέσκαλ.

Πολύ δύσκολα, λοιπόν, η διάθεση στο κατεξοχήν φεστιβάλ κινηματογράφου του πλανήτη θα μπορούσε να είναι πιο ανοδική και πιο αισιόδοξη από όσο εφέτος. Πριν από μερικά χρόνια φημολογούνταν ότι η άρνηση των Καννών προς τη «λογική» του streaming και των ψηφιακών πλατφορμών θα καθιστούσε τη διοργάνωση εκτός παιχνιδιού, δίνοντας το προβάδισμα σε άλλα μεγάλα φεστιβάλ, όπως της Βενετίας στην Ιταλία και του Τορόντο στο Καναδά.

Τα φεστιβάλ αυτά έχουν όντως ισχύ, όμως η τεράστια επιτυχία των εφετινών Οσκαρ, όπου πρωτοστάτησαν τίτλοι ταινιών που έκαναν την πρεμιέρα τους στις Κάννες, έφερε το φεστιβάλ της Κυανής Ακτής και πάλι στην πρώτη θέση: Η πολυβραβευμένη «Anora» του Σον Μπέικερ και τα πολυσυζητημένα «The Substance: To Ελιξίριο της Νιότης» της Koραλί Φαρζά και «Emilia Pérez» του Ζακ Οντιάρ ξεκίνησαν την πορεία τους από το Φεστιβάλ των Καννών και έγιναν επίκεντρο συζητήσεων σε όλον τον κόσμο.