Εξι ημέρες πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου δεν υπάρχει ακόμη εμπορική συμφωνία ανάμεσα στη Βρετανία και στην ΕΕ, αλλά δεν αποκλείεται να βρεθεί λύση την ύστατη στιγμή. Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέλαβε προσωπικά τον έλεγχο των διαπραγματεύσεων σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί πρόοδος και βρίσκεται σε συνεχή τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μπόρις Τζόνσον και τους ευρωπαίους ηγέτες.
Αν δεν έχει βρεθεί κάποια αρχική συμφωνία την ώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, πιθανότερο είναι το No Deal από την 1η Ιανουαρίου. Η ΕΕ έχει προετοιμαστεί για αυτό το ενδεχόμενο και πρόσφατα υιοθέτησε έκτακτα μέτρα για να περιοριστούν τα προβλήματα στις αεροπορικές συνδέσεις και στις χερσαίες μεταφορές – υπό την προϋπόθεση ότι θα τα δεχθεί και η βρετανική πλευρά.
Η απώλεια στην αλιεία
Αν και δεν έχουν διαρρεύσει λεπτομέρειες, μάλλον έχει βρεθεί μια συμβιβαστική φόρμουλα για το δυσκολότερο από τα δύο κύρια ζητήματα που έμεναν ανοιχτά στην εμπορική συμφωνία ΕΕ – Βρετανίας, τη συμμόρφωση της Βρετανίας με τους περιβαλλοντικούς, εργασιακούς και άλλους κανόνες της ΕΕ προκειμένου τα βρετανικά προϊόντα να μην κάνουν αθέμιτο ανταγωνισμό στα ευρωπαϊκά. Χωρίς συμβιβασμό παρέμενε το ζήτημα της αλιείας την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές.
Οι Βρυξέλλες απέρριψαν την πρόταση του Λονδίνου για απώλεια του 35% της ετήσιας ψαριάς των ευρωπαίων αλιέων στα βρετανικά νερά, ενώ η Ευρώπη ζητά 25% – μια διαφορά την οποία το Λονδίνο μεταφράζει σε 63,8 εκατ. ευρώ ετησίως. Σύμφωνα όμως με τους υπολογισμούς του διαπραγματευτή της ΕΕ Μισέλ Μπαρνιέ, η ετήσια απώλεια εισοδήματος των ευρωπαίων ψαράδων θα φθάσει τα 230 εκατ. ευρώ. Πάντως υπήρξε πρόοδος, καθώς η αρχική πρόταση του Λονδίνου ήταν μείωση κατά 60%.
Αν δεν βρεθεί εμπορική συμφωνία, η Βρετανία το 2021 θα χάσει 300.000 θέσεις εργασίας και το 2% του ΑΕΠ της, το οποίο ισοδυναμεί με απώλεια 44 δισ. ευρώ. Το οικονομικό κόστος του No Deal, δηλαδή, είναι πολύ μεγαλύτερο για τη Βρετανία από το κόστος της υποχώρησης στην αλιεία. Αλλά το πολιτικό κόστος είναι μεγαλύτερο, καθώς η αλιεία απέκτησε μεγάλη συμβολική σημασία στην προεκλογική εκστρατεία υπέρ του Brexit πριν από το δημοψήφισμα του 2016.
Η εθνική κυριαρχία
Επιπλέον, αγγίζει το θέμα της ανάκτησης της εθνικής κυριαρχίας που αποτέλεσε το κυριότερο αίτημα των ευρωσκεπτικιστών, οι οποίοι απαιτούν να έχει το Λονδίνο πλήρη κυριαρχία στα βρετανικά χωρικά ύδατα, δηλαδή το δικαίωμα να περιορίσει την πρόσβαση των ευρωπαίων ψαράδων ύστερα από μια μεταβατική περίοδο.
Δυσκολότερο να πειστούν να δεχθούν τη βρετανική πρόταση του 35% είναι η Γαλλία και η Δανία, που έχουν και τα περισσότερα να χάσουν από τον αποκλεισμό από τα βρετανικά χωρικά ύδατα. Η ΕΕ θα ήταν πρόθυμη να δοθεί παράταση στη μεταβατική περίοδο προκειμένου να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις. Μεγάλο μέρος του Συντηρητικού Κόμματος του Τζόνσον αποκλείει την περίπτωση παράτασης, προτιμώντας το No Deal.
Η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον ζητεί παράταση, ενώ ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ ζητεί να βρεθεί λύση πριν από τις 31 Δεκεμβρίου. Ακόμα και αν επιτευχθεί η εμπορική συμφωνία την τελευταία στιγμή, χωρίς να υπάρχει χρόνος να επικυρωθεί από το Ευρωκοινοβούλιο, αρκεί να πάρει την έγκριση των «27». Το πρόβλημα θα παρακαμφθεί εφαρμόζοντας τη συμφωνία «προσωρινά» από την 1η Ιανουαρίου έως ότου περάσει από τους ευρωβουλευτές.
