Την συνέντευξη την έδωσε πριν από λίγες μέρες σε μια εφημερίδα της πατρίδας του της Πολωνίας, στην Gazeta Prawna, και πέρασε στα ψιλά στον δυτικό Τύπο. Αλλά ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι ξέρει πολύ καλά τί λέει, όταν μιλάει για την Ρωσία και την Ουκρανία. Και είναι βέβαιο ότι οι απόψεις του διαβάστηκαν με μεγάλο ενδιαφέρον στο Κρεμλίνο, και στον Λευκό Οίκο.
Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ επί προέδρου Κάρτερ, διεθνολόγος καθηγητής στο Χάρβαρντ, και γκουρού της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, ο 87χρονος Μπρεζίνσκι υπενθύμισε στον κόσμο ένα δόγμα που ισχύει από την εποχή των τσάρων: ότι «χωρίς την Ουκρανία η Ρωσία είναι μια χώρα. Με την Ουκρανία είναι μια αυτοκρατορία».
Τί λέει σήμερα για την συνεχιζόμενη ρωσο-ουκρανική κρίση;
«Αν ο πόλεμος στην Ουκρανία μετατραπεί σε μια εύκολη στρατιωτική επιτυχία για την Ρωσία, σε νίκη του Βλαντίμιρ Πούτιν, τότε θα πρέπει να υπολογίζουμε ότι θα συμβεί κάτι στα κράτη της Βαλτικής.
Αυτό θα είναι το πρώτο βήμα. Περαιτέρω συγκρούσεις θα μπορούσαν να φουντώσουν στη Μολδαβία, τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν. Αυτό θα ήταν η λογική των γεγονότων. Επόμενη στη σειρά θα μπορούσε να είναι η Πολωνία», λέει ο Μπρεζίνσκι.
Οταν ρωτήθηκε αν το ΝΑΤΟ θα υπερασπιστεί την Πολωνία, ο Μπρεζίνσκι φάνηκε απαισιόδοξος.
«Η Πολωνία πρέπει να εξοπλιστεί από μόνη της», είπε. «Η πολυπλοκότητα των διαδικασιών του ΝΑΤΟ σημαίνει ότι η συμμαχία θα μπορούσε να παραλύσει για κάποιο χρονικό διάστημα μετά από μια ρωσική επίθεση στην Πολωνία, η οποία θα πρέπει να βασιστεί σε δικές της δυνάμεις, έτσι ώστε να είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό της για όσο το δυνατόν περισσότερο».
Αυτές είναι τρομακτικές προοπτικές για μια χώρα που διασπάστηκε τέσσερις φορές στη σύγχρονη ιστορία.

Η μεγάλη σκακιέρα της Ευρασίας

Ηδη από το 1997, στο βιβλίο του «Η Μεγάλη Σκακιέρα» ο Μπρεζίνσκι είχε πει ότι το μεγάλο γεωστρατηγικό παιχνίδι του 21ου αιώνα, που το παρομοίασε με μια παρτίδα σκάκι, θα παιχτεί στην περιοχή της Ευρασίας. Οποιος την ελέγχει, θα ελέγχει τις παγκόσμιες εξελίξεις. Και η Ουκρανία παίζει, κατά την γνώμη του, ρόλο-κλειδί.
Ο Μπρεζίνσκι είναι θιασώτης της θεωρίας ότι όποιος εξουσιάζει την Ανατολική Ευρώπη, κυριαρχεί στην καρδιά της Ευρώπης, όποιος εξουσιάζει την καρδιά της Ευρώπης, ελέγχει τον νησιωτικό κόσμο, και όποιος εξουσιάζει τον νησιωτικό κόσμο, ελέγχει τον πλανήτη.
Αυτό συμπληρώνει το συμπέρασμά του ότι στη σύγκρουση της ηπειρωτικής υπερδύναμης (Σοβιετική Ενωση) και της ναυτικής υπερδύναμης (ΗΠΑ) νικήτρια βγήκε η δεύτερη, η οποία δεν θα πρέπει ποτέ να επιτρέψει να σηκώσει κεφάλι μία νέα ηπειρωτική υπερδύναμη (Ρωσία, Κίνα), που θα αμφισβητήσει την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ.
Μεγάλο ερώτημα είναι πως θα αντιδράσει η Μόσχα, καθώς χάνοντας την επιρροή της στην Ουκρανία πλήττεται σημαντικά ο ηγετικός ρόλος της στην Ευρασία, όπως διαμορφώθηκε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης.
Το Κρεμλίνο βλέπει πολλούς εθνοτικούς Ρώσους (22% του πληθυσμού της Ουκρανίας) να κινδυνεύουν να γίνουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας σε μία χώρα γεμάτη αντιρωσικό μένος.
Αισθάνεται να αμφισβητείται η θέση της Ρωσίας ως προστάτιδας των απανταχού Σλάβων, και βεβαίως να στενεύει απελπιστικά το στρατηγικό βάθος της, που την προστατεύει ιστορικά από εισβολές όπως του Ναπολέοντα, και του Χίτλερ.
Προς μια νέα Γιουγκοσλαβία;

Ο Ρώσος αναλυτής, και πρώην βουλευτής στη Δούμα, Βλαντίμιρ Ριζκόφ λέει στους Moscow Times ότι «ο ρωσικός ιμπεριαλισμός θα οδηγήσει προς μια Νέα Γιουγκοσλαβία».
«Η προσάρτηση της Κριμαίας, ο πόλεμος στην ανατολική Ουκρανία, οι πρόσφατες μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές ασκήσεις από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, η συνεχιζόμενη αύξηση των αμυντικών δαπανών, παρά την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης, και η υψηλή δημοτικότητα του Πούτιν, όλα αυτά καθιστούν όλο και πιο πιθανό ένα σενάριο επανάληψης του διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας, που θα εκτυλιχθεί αυτή τη φορά στο έδαφος της πρώην ΕΣΣΔ», εκτιμά ο Ριζκόφ.
Δηλαδή, «ο κόσμος μπορεί να δει σύντομα τον πολλαπλασιασμό των ένοπλων συγκρούσεων στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες με βάση εθνοτικά και αυτονομιστικά κινήματα.
Η Μολδαβία έχει σειρά στην ατζέντα του Κρεμλίνου. Η Γεωργία έχει ήδη χάσει το ένα τρίτο του εδάφους της (Νότια Οσετία και Αμπχαζία).
Ο πρόεδρος του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ και ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο ανησυχούν: ξέρουν ότι το παραμικρό σημάδι απιστίας εκ μέρους τους θα μπορούσε να οδηγήσει τη Μόσχα να αποσταθεροποιήσει τις χώρες τους», καταλήγει ο Ριζκόφ.