ΗΠΑ: Και βασανιστές και ψεύτες

Φρίκη και ντροπή. Θηριωδίες και συστηματική, απίστευτη βαρβαρότητα έφερε στο φως η έκθεση της Γερουσίας των ΗΠΑ για τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκαν επί μία δεκαετία μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 εκατοντάδες ύποπτοι για τρομοκρατία στα κέντρα κράτησης της CIA.

Στην περίληψη των 525 σελίδων που δόθηκε στη δημοσιότητα (από συνολικά 6.700 σελίδες, με τις υπόλοιπες να παραμένουν απόρρητες) περιγράφονται μέθοδοι «ανάκρισης» που κάνουν κάθε πολιτισμένο άνθρωπο να ανατριχιάζει. Διαψεύδουν τους ισχυρισμούς για «ατυχήματα», «λάθη» και «μεμονωμένα περιστατικά» και δείχνουν πόσο οργανωμένο και συγκαλυμμένο από ψέματα ήταν αυτό το ένοχο πρόγραμμα.

Εικονικές εκτελέσεις και πνιγμοί. Αγριοι ξυλοδαρμοί, σεξουαλικές κακοποιήσεις. Βασανιστές που απειλούσαν κρατουμένους ότι θα βιάσουν τις μανάδες, τις γυναίκες και τις κόρες τους. Οτι θα κόψουν το λαρύγγι των παιδιών τους. Κάποιοι πέθαναν στα κελιά, όπως ένας άνθρωπος που πάγωσε μέχρι θανάτου, γυμνός και αλυσοδεμένος για μέρες. Και όλα αυτά τα αίσχη κρύφτηκαν κάτω από ψέματα επί ψεμάτων. Πράκτορες, αξιωματούχοι, δύο διευθυντές της CIA (Τένετ και Χέιντεν) αρνούνταν τα πάντα σε αλλεπάλληλες καταθέσεις στο Κογκρέσο.

Οι ευθύνες πάνε πολύ ψηλά, μέχρι τον Λευκό Οίκο. Ο τότε πρόεδρος Τζορτζ Μπους, ο σκληρός αντιπρόεδρος Ντικ Τσένι αλλά και ο Κόλιν Πάουελ, αρχηγός του γενικού επιτελείου και υπουργός Εξωτερικών, είναι βέβαιο ότι ήξεραν. Ακόμα και ο Μπαράκ Ομπάμα παραδέχθηκε πρόσφατα ότι «βασανίστηκαν κάποιοι τύποι». Τώρα δεσμεύθηκε να σταματήσουν «αυτές οι πρακτικές που αντιβαίνουν στις αρχές μας».

Η έκθεση καλύπτει τα χρόνια 2001-2009, οπότε τα βασανιστήρια ήταν οπωσδήποτε εν γνώσει και του νυν προέδρου. Από το, ούτως ή άλλως, μισό παζλ λείπει το κομμάτι των τελευταίων πέντε ετών και δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει ότι όλα αυτά σταμάτησαν.

Το έγκλημα είναι τεκμηριωμένο. Η τιμωρία; Απίθανη. Ονόματα δεν υπάρχουν, είναι λογοκριμένα, σβησμένα με χοντρό μαύρο μαρκαδόρο. Οι φυσικοί αυτουργοί έχουν μείνει άγνωστοι. Ενας μάλιστα πήρε και χρηματικό μπόνους 2.500 δολαρίων για τη «σταθερά καλή δουλειά» του, όπως δείχνει η έκθεση!

Οι πολιτικές επιπτώσεις; Μάλλον διαχειρίσιμες. Σχεδόν 4 στους 10 Αμερικανούς πιστεύουν ακόμα ότι με αυτά «σώθηκαν αναρίθμητες ζωές» (φυσικά Αμερικανών) και «προστατεύθηκε η εθνική ασφάλεια της πατρίδας από τους τρομοκράτες». Με τα ίδια λόγια μίλησαν σε εφημερίδες και κανάλια οι πρωταγωνιστές εκείνης της εποχής, αμετανόητοι απολογητές του προγράμματος των βασανιστηρίων.

Δημοκρατικοί ψηφοφόροι του νομπελίστα Ειρήνης Ομπάμα και ο προοδευτικός Τύπος της Αμερικής ζητάνε να διατυπωθεί καθαρά μια συγγνώμη και να μπει επίσημο τέλος στα βασανιστήρια μια για πάντα. Κάποιοι φοβούνται ότι το πρόγραμμα μπορεί να συνεχιστεί βυθισμένο σε ακόμα πιο βαθιά μυστικότητα από τον φόβο νέων αποκαλύψεων.

Ακόμη χειρότερο για μερικούς είναι το γεγονός ότι αυτά τα απάνθρωπα βασανιστήρια ήταν μάταια. Η έκθεση καταλήγει ότι «είχαν πενιχρά αποτελέσματα» και «δεν έδωσαν αξιόπιστες ή σωτήριες πληροφορίες», όπως ισχυρίζονται οι συνήγοροι της CIA. Ποινικές διώξεις, δίκες, καταδίκες για τους ενόχους ή αποζημιώσεις για τα θύματα σχεδόν αποκλείονται. Ακόμα και αμερικανοί πολιτικοί που παραδέχονται ανοιχτά ότι οι μέθοδοι της CIA παραβιάζουν κατάφωρα το διεθνές δίκαιο και τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα είναι πολύ απαισιόδοξοι για το αν θα αποδοθούν ποτέ ευθύνες.

Το μόνο βέβαιο, λένε, είναι ότι σε διεθνές επίπεδο οι ωμότητες που αποκαλύφθηκαν στερούν από τις ΗΠΑ κάθε επιχείρημα ηθικής ανωτερότητας και εξαγριώνουν τους μουσουλμάνους όπου γης.

ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΑΤΙΜΩΡΗΣΙΑΣ

CIA: Κανείς δεν καταδικάστηκε

Από ιδρύσεώς της, το 1947, επί Χάρι Τρούμαν, η πολιτική και δικαστική εξουσία προστατεύει τη CIA με μια κουλτούρα ατιμωρησίας. Τουλάχιστον 10 φορές από τότε πράκτορες και αξιωματούχοι έχουν παραπεμφθεί σε ανώτερα δικαστήρια των ΗΠΑ για παρανομίες, από βασανιστήρια μέχρι συνωμοσίες, για ανατροπές νόμιμα εκλεγμένων κυβερνήσεων, όπως του Αλιέντε στη Χιλή. Κανένας δεν έχει καταδικαστεί.

Απάνθρωπες «ανακρίσεις»

Σίτιση με κλύσματα, εγκλεισμός σε φέρετρα, κακοποιήσεις με σκουπόξυλα στον πρωκτό, ορθοστασία σε ανθρώπους με τσακισμένα κόκαλα. Στέρηση ύπνου επί 180 ώρες, απειλές με ηλεκτρικά τρυπάνια, ξυλοδαρμοί, εικονικοί πνιγμοί, λούσιμο με πάγο. Ιδού μερικά από τα βασανιστήρια στις μαύρες σελίδες της έκθεσης.

Διαφάνεια και δημοκρατία

Κι όμως, μέσα σε αυτόν τον ζόφο, οι πιο ψύχραιμοι δεν μπορούν παρά να αναγνωρίσουν τη διαφάνεια στην δημοκρατία των ΗΠΑ. Τέτοιες αποκαλύψεις δεν θα είχαν βγει ποτέ στη δημοσιότητα, όχι βέβαια στη Λαϊκή Κίνα ή στη Ρωσία του Πούτιν, αλλά ούτε στη Γαλλία και τη Βρετανία. Εκεί, το υπουργείο Εσωτερικών δεν αποχαρακτηρίζει έγγραφα για τη δράση των μυστικών υπηρεσιών αν δεν περάσουν 50 χρόνια, και πάλι όχι όλα.