Το 2014 είναι ίσως η σημαντικότερη χρονιά της πολιτικής «ζωής» του Εβο Μοράλες: πέραν του ότι ανανέωσε για τρίτη –και τελευταία –φορά την πενταετή προεδρική του θητεία, πέτυχε ένα «μικρό» θαύμα: η οικονομία της Βολιβίας αναπτύχθηκε τόσο ώστε ο 54χρονος πρόεδρος μπορεί να επαίρεται πως ηγείται της ταχύτερα αναπτυσσόμενης οικονομίας της Νότιας Αμερικής.

«Δείξαμε σε ολόκληρο τον κόσμο ότι μπορείς να συνδυάσεις τη σοσιαλιστική πολιτική με τη μακροοικονομική ισορροπία» δηλώνει ο υπουργός Οικονομικών Λουίς Αρσε. Και εξηγεί: «Χρησιμοποιούμε τους φυσικούς πόρους για να αυξήσουμε την παραγωγή και μετά διανέμουμε μεγάλο μέρος των κερδών στην κοινωνία. Διατηρούμε τη μακροοικονομική σταθερότητα και αυξάνουμε το βιοτικό επίπεδο των φτωχών. Ανθρωποι που δεν είχαν ποτέ χρήματα, τώρα έχουν. Και αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες».
Λεφτά και παροχές στους αδυνάμους
«Ο συνδυασμός της αύξησης της παραγωγής, των κρατικοποιήσεων και των συνετών μακροοικονομικών και αναδιανεμητικών πολιτικών επιτρέπει άνοδο μισθών, αλλά και δυνατότητα παροχών σε ηλικιωμένους, μαθητές και εγκύους. Ολα αυτά έχουν πυροδοτήσει μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης» σχολιάζει σχετικό άρθρο των «Financial Times».
Οντως, τα εμπορικά κέντρα και τα εστιατόρια έχουν κατακλύσει τη Βολιβία, η οποία είναι μία από τις πιο φτωχές χώρες της Λατινικής Αμερικής. Οι εταιρείες λιανικής ανθούν, οι πωλήσεις των σουπερμάρκετ εκτοξεύθηκαν από 55 εκατ. ευρώ πριν από τον Μοράλες σε 350 εκατ. ευρώ μέσα στο 2013, ενώ την περίοδο 2005-2013 τα εστιατόρια σημείωσαν αύξηση 686% στον τζίρο τους.
Εξίσου επιτυχημένη αποδείχθηκε και η πολιτική του κατά των ναρκωτικών, καθώς έθεσε υπό έλεγχο την παραγωγή κόκας επιτρέποντας τη χρήση φύλλων για ιατρικούς και κοινωνικούς (ως απλό αφέψημα) σκοπούς, δίχως να καταφύγει στη «λύση» της στρατιωτικοποίησης ολόκληρων επαρχιών. Αλλωστε ήξερε πώς ακριβώς να χειριστεί τους καλλιεργητές, καθώς στα νιάτα του υπήρξε και ο ίδιος ιδιοκτήτης φυτείας κόκας, δηλαδή «κοκαλέρο», όπως τους αποκαλούν στη χώρα του.
Συμβιβασμός με τους λευκούς μεγιστάνες
Ωστόσο η δεκαετής αυτή πολιτική πορεία του δεν υπήρξε στρωμένη με ροδοπέταλα, καθώς είχε να αντιμετωπίσει και τους πολέμιους του σοσιαλιστικού του οράματος: κατ’ αρχάς έπρεπε το 2008 να επιβιώσει πολιτικά από ένα δημοψήφισμα που διεξήχθη εναντίον του από την πλούσια, λευκή ελίτ στις ανατολικές επαρχίες της χώρας. Ο Μοράλες βγήκε αλώβητος από τη δοκιμασία αυτή και προχώρησε άμεσα στην υιοθέτηση ενός νέου συντάγματος, με το οποίο ενισχύθηκαν τα δικαιώματα για τους αυτόχθονες πληθυσμούς, καθώς το βολιβιανό κράτος πλέον ορίζεται ως «πολυεθνικό», με ίσα δικαιώματα για τις 36 αναγνωρισμένες κοινότητες που το αποτελούν.
Στη δεύτερη θητεία του ο Μοράλες τα έβαλε με τους εύπορους επιχειρηματίες της Σάντα Κρουζ, μιας πόλης με άφθονο πετρέλαιο στην Ανατολική Βολιβία. Τελικά οι τοπικοί μεγιστάνες συνεργάστηκαν με το κράτος, διατηρώντας λιγότερα αλλά αρκετά από τα κέρδη τους. Ετσι όμως απελευθερώθηκαν κονδύλια για τη συνεχιζόμενη μάχη κατά της φτώχειας.
Ο Μοράλες έχει δηλώσει ότι ως το 2020 ο στόχος του είναι να ολοκληρώσει το πρόγραμμα αναδιανομής του πλούτου σε φτωχές οικογένειες, αλλά και το φιλόδοξο σχέδιό του να κρατικοποιήσει όλες τις επιχειρήσεις και τους φυσικούς πόρους που στο παρελθόν ανήκαν στον λαό. Οπως και να ‘χει, η οικονομική ιστορία της Βολιβίας έχει ξαναγραφτεί επί το δικαιότερον.

Κέβιν Μίλντμπρουκ, καθηγητής στο University College του Λονδίνου
«Ρεαλισμός και διαπραγμάτευση με τους ξένους επενδυτές»

Μιλάει στο «Βήμα» ο Κέβιν Μίντλμπρουκ, καθηγητής Λατινοαμερικανικής Πολιτικής στο πανεπιστήμιο University College του Λονδίνου.

–Πού οφείλεται το «θαύμα» της Βολιβίας;
«Η ανάκαμψη επετεύχθη από έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως ο πολιτικός πραγματισμός και η σωστή διαχείριση των πόρων από τον πρόεδρο Μοράλες, η απόφασή του να επαναδιαπραγματευτεί τα συμβόλαια με τις μεγάλες ξένες επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει στη χώρα και φυσικά η δημοφιλία του».
–Ποιες κινήσεις του Μοράλες άλλαξαν αποφασιστικά το σκηνικό;
«Η ενσωμάτωση αυτοχθόνων Βολιβιανών στην κυβέρνησή του, η συνέπειά του στην εφαρμογή των κοινωνικών του προγραμμάτων πρόνοιας και η προσωπική του επαφή με τον λαό».
–Οι εχθροί του τον κατηγορούν για αυταρχικές τάσεις. Ισχύει κάτι τέτοιο;
«Σίγουρα ο Μοράλες «τέντωσε» τα όρια της δημοκρατίας, ειδικά από τη στιγμή που αναθεώρησε το Σύνταγμα. Του προσάπτουν πως το καθεστώς του ολοένα και προσομοιάζει πλέον με τον τσαβισμό της Βενεζουέλας, αλλά αυτό θα κριθεί από το αν κάνει, όπως λέγεται, και νέα συνταγματική αναθεώρηση με στόχο να παραμείνει στην εξουσία και μετά το 2020».



ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ